Na de affaire Stapel zou je zeggen dat de wetenschap weer even weet dat onderzoek met een prikkelende maatschappelijke boodschap een zeker PR-risico in zich draagt. Toch liet de Universiteit Utrecht zich ongestoord 3 ton betalen door Red Bull voor wetenschappelijk onderzoek waaruit bijvoorbeeld blijkt dat Red Bull goed is voor de rijvaardigheid.
Is het erg als het bedrijfsleven betaalt voor wetenschappelijk onderzoek? Het is in ieder geval niks nieuws en gebeurt op grote schaal:
in Nederland wordt ongeveer 20% van de hoogleraren “extern gefinancierd”.
Het bezwaar kan zijn dat de wetenschap een boodschap, politiek of commercieel, zou verpakken als feit. En welk PR-belang wordt er dan gediend zodra de uitkomsten in de pers komen? Dit dilemma doet zich op veel meer terreinen voor dan het aandachtsgebied van Red Bull. Het ideaal dat wetenschap waardenvrij zou kunnen of moeten zijn is ver weg van de universitaire praktijk. Net als journalisten, pr- en reclameprofessionals, plaatsen wetenschappers feiten in een context waardoor een boodschap ontstaat. Veel wetenschappers nemen stelling of iets maatschappelijk wenselijk of onwenselijk is. Een verschil tussen deze beroepsgroepen bestaat uit de mate waarin feiten en boodschap de ruimte krijgen in de analyse en berichtgeving. De onderlinge verhouding is als volgt weer te geven:
Van sommige boodschappen van hoogleraren kijkt niemand meer op. Zo mag je van een hoogleraar tabaksontmoediging, betaald door STIVORO (“voor een rookvrije toekomst”), verwachten dat die onderbouwde antirookmaatregelen bepleit.
Van vrouwenstudies en homostudies mag je onderzoek verwachten waaruit blijkt dat de positie van bepaalde groepen in de samenleving verbetering behoeft.
Het verschil tussen feit en boodschap wordt schimmiger zodra wetenschappers bij de Verenigde Naties beticht worden van het aandikken van studies om te waarschuwen voor het broeikaseffect.
Ook de NASA begeeft zich PR-matig regelmatig op een hellend vlak door foto’s van de kosmos zodanig bij te kleuren dat wij er op aarde vrolijk van worden, en daarmee de kans vergroten dat NASA ook de komende jaren nog veel belastinggeld mag ontvangen.
De voorzitter van de Vereniging van Universiteiten (VSNU), Sijbolt Noorda, gelooft niet dat ideologie een probleem is in de wetenschap:
“Iedereen heeft wel een bepaalde overtuiging. Juristen geloven in het rechtssysteem, economen geloven in de vrijemarkteconomie. Zo beschouwd kan geen enkele wetenschapper meer iets zeggen.”
PR voor wetenschap werkt het beste als de boodschap terughoudend gebracht wordt. Er zijn mooie voorbeelden van hoe wetenschappers via PR de pracht van hun werk communiceren, op vele manieren. Gevierd zijn de enthousiaste columns en presentaties waarmee Robbert Dijkgraaf bijvoorbeeld in DWDD ingewikkelde materie als de oerknal en quantummechanica enthousiast en begrijpelijk weet uit te leggen. Minstens zo sprankelend is de dansende bioloog en wetenschapsjournalist John Bohannon die via ballet wetenschappelijke vraagstukken wil verduidelijken: op YouTube is een serie voorbeelden te vinden via “Dance your Phd”.
Ook deze PR heeft een belang en een boodschap: geld is nodig om dit mooie werk te blijven doen en de wereld “beter” te maken. Het is een feit dat deze boodschap nauwelijks ter discussie staat.
Plaats als eerste een reactie
Ook een reactie plaatsen? Word lid van Adformatie!