Door Gregory Bolkenstijn
Toen ik op m’n 18e met rijlessen begon, viel het me opeens op dat er zoveel lesauto’s op de weg waren. Mijn rijleraar zei dat dit niet het geval was. Die lesauto’s waren niet nieuw; die waren er altijd al geweest. Maar doordat ik nu zelf in een lesauto zat, was ik me er alleen maar meer bewust van geworden.
Dit principe waardoor je ineens dingen ziet die er altijd al zijn geweest, staat in de psychologie bekend als priming. Priming wil zeggen dat aanwijzingen ons vatbaar maken voor bepaalde ideëen, emoties of objecten. Het volgen van rijlessen was zo’n aanwijzing waardoor ik opeens overal lesauto’s zag.
Een tijd geleden was Facebook in het nieuws. Om te onderzoeken wat het effect was van veel positief of negatief nieuws van vrienden, manipuleerde Facebook het nieuwsoverzicht van bijna 700 duizend mensen. Eén groep kreeg vooral positief nieuws te zien, een andere groep negatief nieuws. Gevolg was dat de groep die meer negatief nieuws in hun nieuwsoverzicht zag, zelf ook meer negatieve berichten ging plaatsen. Omgekeerd ging de groep die werd overladen met positief nieuws juist meer positieve berichten plaatsen. Wat we lezen en zien, heeft dus direct invloed op ons denken.
En niet alleen Facebook kan dit. Op dezelfde wijze worden we door alle media geprimed om op een bepaalde manier naar zaken te kijken.
Heb ik je aandacht?
Ons instinct vertelt ons dat we moeten reageren op gevaar om onze overlevingskans te vergroten. Populaire media spelen hierop in door berichten te voorzien van grote koppen die vaak gaan over gevaar: oorlog, rampen, een financiële crisis. Dat zorgt voor goede verkoopcijfers of meer bezoekers. Maar wel tegen een prijs: ruim de helft van de mensen zegt regelmatig somber te worden van het nieuws.
Alles zien en lezen wat je tegenkomt is dus geen goed idee. Daardoor krijgen media namelijk teveel invloed op ons denken en doen en lijkt de wereld een verschrikkelijke plek. Doseren is het devies. Maar hoe werk dat als je altijd en overal alle informatie tot je beschikking hebt op je smartwatch, smartphone, tablet en laptop?
Was toegang tot informatie vroeger een schaarste, vandaag de dag is er zoveel informatie dat het voelt als een tsunami. We zijn eraan gewend om de hele dag te worden overspoeld door nieuws en notificaties. Snelle en korte flitsen, precies waar onze hersenen van houden. Veel mensen hebben moeite om een artikel uit te lezen dat langer is dan een paar paragrafen. Een boek uitlezen is helemaal een uitdaging geworden. Aandacht is de nieuwe schaarste geworden.
En om dat schaarse goed aan zich te binden, proberen mediapartijen op steeds heftiger wijze onze aandacht te stelen. Stukken die je gaat lezen vanwege de veelbelovende kop, vallen toch behoorlijk tegen. Clickbait heet dat. Vaak zie je websites nieuws recyclen of nutteloze informatie creëren om maar zoveel mogelijk reclame te kunnen vertonen aan zoveel mogelijk bezoekers: de zogeheten content farms.
Wie heeft recent nog Buzzfeed of Upworthy bezocht? Het zijn de Story en de Privé van de online wereld. We verslinden meer informatie dan ooit tevoren. Maar wanneer heb je voor het laatst iets gelezen of gezien dat je echt is bijgebleven? Aan het denken heeft gezet? Misschien wel je leven heeft veranderd? Lang geleden zeker?
Echte kennis komt niet zomaar aanwaaien. Het is iets waarvoor je moeite moet doen, bijvoorbeeld (lange) inhoudelijke artikelen of boeken lezen en documentaires bekijken. Het ontstaat uit informatie die tijd nodig heeft om te bezinken, waarmee je het misschien niet (helemaal) eens bent of waarvoor je moet betalen.
Van passieve consumptie van flarden informatie, moeten we naar actieve selectie van kennis. Hieronder vier stappen om dit te realiseren.
1. Bewustwording
Veel informatie komt zonder al te veel moeite op ons af. De tv hoef je alleen maar aan te zetten, de Metro ligt al te wachten in de trein en je smartphone laat je continu weten dat je reden hebt om naar Facebook of Twitter te gaan.
Maar hoe relevant is al die informatie? Wat heb je eraan om te weten dat er een bomaanslag is gepleegd aan de andere kant van de wereld? Of dat je weer een like hebt op je selfie? Zoals hiervoor al opgemerkt: de informatie die je consumeert, bepaalt voor een groot deel hoe je de wereld om je heen ziet. Wat lees of hoor je liever? Iets wat je deprimeert of afleidt, of iets dat je inspireert?
Doen: Inventariseer welke media je vrijwel dagelijks gebruikt, online en offline, en vraag je af hoe deze jou beïnvloedt.
2. Opruimen
Onze hersenen hebben slechts een beperkte hoeveelheid brandstof per dag. Als we die besteden aan het verwerken van zinloze flarden informatie, is de tank snel leeg.
Stop eens een weekje met het volgen van nieuws en kijk wat het met je doet. En stop eens met het volgen van Facebookpagina's van vage kennissen. Nee, je hoeft niet helemaal te stoppen; ga opruimen. Meld je af voor alle nieuwsbrieven. Loopt je smartphone over van de notificaties? Zet ze uit. Verbaas je hoeveel tijd je dit zal schelen. Met die gewonnen tijd creëer je een zee aan ruimte, zowel geestelijk als fysiek.
Doen: zorg voor opruiming in je dagelijkse informatiestroom.
3. Zoeken
Kwalitatieve informatie komt niet op je af. Daar moet je actief naar op zoek. Veel goede informatie zit verscholen in tijdschriften, boeken en websites. Hoe dichter bij de bron, hoe echter het verhaal. Vind je iets wat interessant is, wees dan bereid om te betalen. Want goede journalistiek heeft een prijs.
En neem de moeite om je echt los te maken. Je beseft het niet altijd, maar iedereen zit in zijn eigen bubble. Een sociale bubbel, in de vorm van vrienden, collega’s en familie die je interesses en denkwijze beïnvloeden, maar ook een filter bubbel. Online diensten worden steeds meer gepersonaliseerd. Dit wil zeggen dat de content wordt gefilterd, zodat je vooral dingen te zien krijgt die je waarschijnlijk leuk en interessant vindt. Leuk, maar het is juist de diversiteit van informatie en de uitdaging om anders naar dingen te kijken, wat zorgt voor nieuwe ideeën en inspiratie.
Doen: ga op zoek naar kwalitatieve informatie en verbreed je horizon.
4. Delen
Kennis vormt zich niet alleen door informatie te consumeren. Door zelf informatie te creëren, zet je je hersenen aan tot activiteit. Om informatie op een logische manier te structureren. In de voorbereiding op dit artikel, heb ik op verschillende plekken informatie verzameld en deze gestructuurd. Door kennis te delen, scherp je deze aan. Op verschillende manieren heb ik feedback gezocht. Mijn verhaal werd daardoor beter, terwijl ik tegelijk de luisteraars en lezers kon informeren.
Het is niet alleen een kans om zelf iets te leren, maar ook een kans om anderen iets te leren. Of zelfs te inspireren.
Doen: creëer zelf waardevolle informatie en deel deze met anderen.
Aandacht is schaars. Laten we daarom beginnen met nadenken. Waarin willen we onze aandacht investeren en hoe kunnen we onszelf voorzien van inspiratie en nieuwe ideeën.
Waardoor ik me laat inspireren?
Wired Magazine UK (de papieren versie!)
Found (hier deel ik alle interessante dingen die ik tegenkom)
Kon je je aandacht niet bij het artikel houden? Dan kun je ook mijn presentatie bij de Tam Tam Talks bekijken.
Bedankt voor jouw aandacht.
Gregory Bolkenstijn is front-end developer bij Tam Tam.
Plaats als eerste een reactie
Ook een reactie plaatsen? Word lid van Adformatie!