Minister Blok van Buitenlandse Zaken en de raad van commissarissen van ING trokken in 2018 het boetekleed aan voor de ophef die zij met hun uitspraken hadden veroorzaakt. Opvallend is dat zij geen spijt betuigen voor hun gedrag zelf, maar voor de gevolgen daarvan. Dat is niet verstandig. Spijt betuigen voor de ophef blijkt alleen maar meer ophef te veroorzaken, zo blijkt uit de Sorrylijst 2018, die voor de tiende keer werd samengesteld door de Reputatiegroep.
De Sorrylijst is de jaarlijkse inventarisatie van de excuses die het meest aandacht kregen in de media. Op basis van een kwantitatieve en kwalitatieve analyse brengt de Reputatiegroep in kaart hoe op spijtbetuigingen wordt gereageerd.
De lijst wordt dit jaar gekenmerkt door excuses die worden gemaakt voor de ontstane ophef. Opmerkelijk is dat zowel de nummer-1 (minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok) als de nummer-2 (de raad van commissarissen van ING) spijt betuigt voor de ontstane emotie, maar zich niet van de inhoud distantieert.
'De commotie rondom deze excuses toont de kloof in de samenleving', stelt Paul Stamsnijder van de Reputatiegroep. 'De ophef betreuren en je excuses aanbieden is niet hetzelfde als verantwoording afleggen. Het is spijt betuigen om van het gezeur af te zijn. Critici doorzien nepexcuses als een slechte smoes.'
Nepexcuses maken het publiek alleen nog maar bozer, zegt Stamsnijder. 'Als je excuses aanbiedt, doet dat dan rechtstreeks en onvoorwaardelijk. Oprechte excuses bevatten nooit de woorden als en maar.'
Nummer 1 Stef Blok
De Sorrylijst 2018 wordt dus aangevoerd door minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken. In de zomer moest hij diep door het stof nadat hij hafd gezegd geen land kent waar ‘etnische groepen vreedzaam met elkaar samenleven’. Hij noemde Suriname een ‘failed state’. Blok stelde in een reactie ‘te scherpe bewoordingen’ te hebben gebruikt. Ook bood hij zijn verontschuldigingen aan aan Suriname, Aruba, Curaçao en Sint-Maarten. Aan de Tweede Kamer schreef hij in een excuusbrief: “Ik betreur dat ik daarmee aanstoot heb gegeven.'
Nummer 2 ING
Op plek 2 staat ING, dat tot tweemaal toe de publieke verontwaardiging over zich heen kreeg. De eerste keer was dat voor de voorgestelde loonsverhoging van topman Ralph Hamers, die volgend op alle maatschappelijke ophef weer werd ingetrokken. De tweede keer was voor de schikking die de bank trof met justitie vanwege witwaspraktijken. De ingehouden spijtbetuiging van ING leidt in combinatie met de torenhoge boete van 775 miljoen euro juist tot een extra negatief sentiment.
Nummer 3 Johan Derksen
De top-3 wordt gecompleteerd door #sorryjohan. Uitspraken van sportjournalist en commentator Johan Derksen over de acceptatie van homo’s in de voetbalwereld leidden tot een stroom aan reacties van lhbti’ers op twitter onder de #sorryjohan. Saillant genoeg bood Derksen zelf juist geen excuses aan. De discussie was illustratief voor de kloof in de samenleving.
3 soorten excuses
Uit de Sorrylijst blijkt dat er drie typen excuses zijn:
- De oprechte spijtbetuiging: de afzender toont direct nieuw gedrag. Hij of zij is geschrokken, neemt verantwoordelijkheid en toont zich bereid het leven te beteren. Daden zeggen meer dan woorden.
- De oprechte maar ongeloofwaardige spijtbetuiging: de afzender klinkt sympathiek, maar zal er verder niet veel mee doen. Het doel van het excuus is de situatie kleiner te maken dan zij is.
- De onoprechte en ongeloofwaardige spijtbetuiging, oftewel het nepexcuus: de afzender heeft feitelijk geen berouw en wil er feitelijk ook niets mee doen.
Overige opvallende spijtbetuigingen komen dit jaar van Defensie (#4) voor de schadelijke effecten van het werken met Chroom-6, Rapper Boef (#6) in de vorm van een excuusrap, Youp van ’t Hek (#8) met ‘een kleine sorry’ voor een column en de VPRO (#9) voor het live ontslaan van hun ‘zeer gewaardeerde columnist’ Philip Freriks. Opvallend: treitervlogger Ismail Ilgun (#10) nam zijn excuses van vorig jaar juist terug.
Plaats als eerste een reactie
Ook een reactie plaatsen? Word lid van Adformatie!