Deze woensdag maakte de Britse regering – tijdens het Britse equivalent van Prinsjesdag - bekend dat er een belasting komt voor suikerhoudende dranken. Een heuse suikertaks. De Britse minister van Financiën George Osborne verwacht dat frisdrankfabrikanten de belasting zullen opvatten als een aanmoediging om werk te maken van verlaging van het suikergehalte in softdrinks. De belasting wordt binnen twee jaar ingevoerd.
Suikers
In Nederland is het probleem van zwaarlijvigheid voorlopig niet zo groot als in het Verenigd Koninkrijk, maar de vraag is wel of we een dergelijke suikertaks ook in Nederland kunnen verwachten. Een woordvoerder van minister Schippers (VWS), Inge Freriksen gaat niet zover om te zeggen dat de suikertaks er niet komt, wel dat de focus ligt op productverbetering en brede Europese samenwerking. Freriksen: ‘We zetten in op het verbeteren van het productaanbod (minder zout, verzadigd vet en (toegevoegde) suikers. We hebben een Europese markt waar producten uit alle landen naast elkaar in de schappen staan, dat vraagt om een Europese aanpak. De inzet van minister Schippers, ook tijdens het EU-voorzitterschap, is samenwerking binnen Europa met lidstaten, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties om stap voor stap producten gezonder te maken.’
Stappen
VWS organiseerde in februari nog een conferentie rond het onderwerp. Freriksen stelt vast dat het draagvlak voor samenwerking binnen de EU is groot. Afgelopen woensdag praatte minister Schippers betrokken partijen in Nederland hierover bij. De woordvoerder: ‘In Nederland zijn we al bezig het productaanbod te verbeteren en daar zetten we op Europees niveau ook de eerste stappen voor.’
Accijns of belasting?
Overigens heft de Nederlandse belastingdienst een zogeheten verbruiksbelasting op alcoholvrije dranken. Suikerhoudende dranken worden daarbij zwaarder belast dan bijvoorbeeld vruchtensappen en mineraalwater. In het afgelopen jaar is die belasting op frisdranken zelfs verhoogd. Freriksen: ‘Dat heeft een bedrag opgeleverd van ongeveer 60 miljoen euro. 30 miljoen euro daarvan is terug gevloeid naar de zorg.’ De belangenbehartiger FWS (de Nederlandse Vereniging Frisdranken, Waters, Sappen). De woordvoerder van FWS, Floor van Aerde, zegt dat de belasting wel iets wegheeft van een accijns. ‘Maar zo wordt het niet genoemd. Het is een belasting die geen ander doel dient dan het dichten van de begroting. In 2012 heeft de regering aangegeven dat ze de verbruiksbelasting wilde afschaffen, maar in plaats daarvan is het de afgelopen jaren meerdere keren verhoogd. Wij waren daar verbaasd over.’
Geen effect
De FWS gelooft – niet verrassend – niet in het heffen van een suikertaks op frisdranken. Van Aerde zegt dat het nooit bewezen is dat een taks op voedingsmiddelen een effectief is in de strijd tegen obesitas. Van Aerde: ‘Wij geloven in voorlichting over een gezonde levensstijl. Wij verwachten dat de belastingmaatregel in het Verenigd Koninkrijk geen effect zal hebben.’
Vijfjarenplan
Fabrikanten en adverteerders zijn in Nederland gewoon om de wetgever op afstand te houden middels zelfregulering. Zo heeft de frisdrankenindustrie vorig jaar een ambitie afgegeven om het gebruik van suikerhoudende dranken per 2020 met 10 procent te verlagen. Een vijfjarenplan. Hoe? Van Aerde: ‘Door het stimuleren van de consumptie van light product en door het op de markt brengen van kleinere verpakkingen.’ Van Aerde spreekt van een ambitieus doel. ‘Je kunt niet zomaar een product aanpassen, van de een op de andere dag een andere smaak geven. Dat kost tijd en geld. Maar er zijn in de afgelopen jaren veel innovaties geweest. Het aandeel van de consumptie van light frisdrank is inmiddels ruim 30 procent.’
