Er zijn verschillende manieren om kritiek tegemoet te treden. Je kunt die negeren en hopen dat het overwaait. Je kunt simpelweg ontkennen - I’m not a crook - een strategie die geen communicatiedeskundige zal voorschrijven. Je kunt ook de kritiek erkennen, excuses maken, beterschap beloven en dat in je gedrag laten zien.
Of je treedt de boodschappers van de kritiek knalhard tegemoet met een juridische dreigbrief.
Marjan Olfers, hoogleraar Sport en Recht aan de VU, die regelmatig in de media commentaar geeft op kwesties rond integriteit en intimidatie in organisaties, koos voor het laatste.
Zij liet haar advocaat een zogenoemde blafbrief sturen naar de makers van de podcastserie De Communicado’s. In hun podcast hadden ze vraagtekens gesteld bij haar optreden in het tv-programma Op1, waar zij sprak over de kwestie-Arib.
Volgens de brief van advocaat Christiaan Alberdingk Thijm was Lars Duursma, die samen met Victor Vlam de podcast maakt, ‘er louter op uit de reputatie van Olfers te beschadigen’.
Duursma wordt namens Olfers gesommeerd ‘de gewraakte aflevering onmiddellijk offline te halen, althans het item over Olfers uit uw aflevering te verwijderen’. Zo niet dan ‘acht ik mij vrij, zonder nadere waarschuwing, namens Olfers rechtsmaatregelen tegen u te treffen’.
Waar ging het over?
De gewraakte opmerkingen in de podcast gaan over de conflicterende rollen die Olfers heeft als deskundige in intimidatie en verziekte organisatieculturen en – daar tegenover – als ondernemer met een commercieel bedrijf.
In de hoedanigheid van deskundige gaf ze commentaar over de kwestie van Kamervoorzitter Arib en het onderzoek dat naar haar functioneren werd gedaan. Olfers pleitte er in de talkshow voor om te stoppen met het onderzoek. Ze vroeg zich af welk doel het onderzoek nog dient. ‘Want Arib is al weg. Zij werkt ook niet mee.’
In de podcast van de Communicado’s maakte Lars Duursma hier een punt van. Olfers had namelijk met haar bureau Verinorm zelf het onderzoek willen uitvoeren naar de kwestie-Arib. Ze mocht een offerte uitbrengen, zoals ze zelf zei, maar voordat ze dat kon doen, was de opdracht al gegund aan Hoffmann Bedrijfsrecherche.
Duursma vindt dat Olfers of Op1 dit duidelijk had moeten maken om de schijn van belangenverstrengeling tegen te gaan of zich helemaal niet had moeten uitspreken over de kwestie waar ze zelf een mogelijk commercieel belang heeft.
Een Sywertje
Olfers kan bovendien, zo betoogde Duursma, met haar kritiek op onderzoeken die ze zelf had willen uitvoeren, opdrachtgevers onder druk zetten. Ze zullen in de toekomst extra goed kunnen gaan nadenken of ze haar bureau afwijzen, uit angst dat ze anders op tv door Olfers onder vuur worden genomen. Zoals Sywert van Lienden dat bij VWS had gedaan.
Duursma stelde bovendien dat Olfers het beeld ’cultiveert’ dat zij wetenschapper is, terwijl daar volgens hem wel wat op af te dingen is. De publicatielijst op de site van de VU en de aard van de leerstoel - volgens Duursma gefinancierd door sportkoepel NOC*NSF en een aantal sportbonden – zouden laten zien dat dit niet haar hoofdmoot is.
‘Louter sensatiebelust’
Olfers besloot de kritiek niet te pikken en liet haar advocaat een brief opstellen. ‘Uw verdachtmakingen zijn louter sensatiebelust en missen iedere feitelijke grondslag. Met uw beweringen doet u ernstige afbreuk aan de eer en goede naam van Olfers. Uw ongefundeerde speculaties zijn gevaarlijk en schadelijk.’
Duursma wordt aansprakelijk gehouden ‘voor de door haar geleden en nog te lijden schade’.
De brief is opvallend omdat die een nogal intimiderende manier van reputatiemanagement is, terwijl de opmerkingen in de podcast weliswaar kritisch waren, maar niet van dien aard dat hier grote schade te vermoeden is. Sterker, het publiek bereik van Duursma’s kritiek wordt juist door de brief behoorlijk vergroot.
De podcastmaker greep hem in ieder geval aan om via Twitter de kwestie nog eens onder de aandacht te brengen bij zijn achterban. De podcast is ook niet offline gehaald, zoals Olfers eiste. Duursma zegt contact te hebben gehad met Alberdingk Thijm om eventueel in gesprek te gaan met Olfers, maar daar is het niet van gekomen.
Niet blaffen maar wrijven
Woensdag mocht Olfers in het radioprogramma van Sven Kockelman, ook de presentator van de Op1-uitzending waar Duursma’s kritiek zich op richtte, nog eens belichten dat ze zuiver te werk is gegaan bij haar kritiek op het Arib-onderzoek.Olfers bagatelliseerde haar rol en vertelde dat ze ook nooit een offerte had ingediend. ‘Ik was dus ook niet in de running’.
Waar ze eerst de spreekwoordelijke vlek probeerde weg te blaffen, ging ze er nu in wrijven. Olfers had namelijk wel degelijk de intenties om deze opdracht uit te voeren. Ze kon alleen haar offerte niet indienen omdat er al een was keuze gemaakt voor het andere bureau.
De gevoeligheid van de aanbesteding was ook wat groter dan Olfers deed vermoeden. Ze was not amused over hoe dat gegaan was, zei ze eerder tegen BN De Stem. De aanbestedingsregels werden met voeten getreden. Ook zette ze vraagtekens bij de keuze van de concurrent, Hoffman bedrijfsrecherche, blijkt uit het BN De Stem-stuk, waarvan hieronder enkele passages staan.
Adformatie heeft Olfers dinsdagochtend om een reactie gevraagd. Ze heeft daar niet op gereageerd.
