Een kleine tien jaar geleden moest Jules Prast, lid van het MT van Philips en verantwoordelijk voor de global communicatie, zijn werk neerleggen. Bij hem werd een zeldzame ziekte geconstateerd. Jules Prast genoot groot aanzien onder vakgenoten.
Na zijn diagnose heeft Prast allengs het boeddhisme omarmd. Hij blogt onder zijn boeddhistische naam Taigu, of Grote Dwaas. Zijn leven speelt zich inmiddels in en rond bed af, hij kan er hooguit nog een half uurtje per dag uit. Zelf zegt hij: ‘Of ik met deze manier van leven oud word, is ook maar zeer de vraag; hoewel in boeddhistisch opzicht zeker niet de meest belangrijke.’
Tijdens het schrijven van dit artikel had ik veelvuldig via de mail contact. Op mijn vraag hoe hij vanuit zijn nieuw verworven levensinzicht naar het vak kijkt, geeft hij het volgende antwoord :
Onbehagen
'Spiritualiteit kent geen Oost en West. Die twee zijn allang in een proces van wederzijdse beïnvloeding geraakt, economisch en cultureel. In Azië worden bedrijven bevolkt door mensen die hetzelfde onbehagen voelen als hier. De ‘verlichte yogi uit het Oosten’ is een romantische fantasie, een psychologische val die menigeen in het Westen voor zichzelf heeft gezet.
Arrogantie
Wij zijn uitgekeken op de theologie, de arrogantie, de hypocrisie en de schandalen van onze religieuze instituties; boeddhisme is maar één van de kerken uit Azië, maar daartegen wordt ter plaatse vaak net zo aangekeken als wij hier tegen onze instituties. De meeste boeddhisten ter wereld hebben nog nooit gemediteerd; dat is iets voor mensen in kloosters. Boeddhisme is een manier van leven, matig, verdraagzaam en vrijgevig. Anders dan hier, maakt boeddhisme daar lang niet altijd exclusief je spirituele identiteit uit; je bent een beetje dit en een beetje dat.
Ontwaken
Boeddhisme is niet theïstisch en niet prescriptief (‘gij zult/gij zult niet’); het is een leerweg om te ontwaken uit gewoontes die je gevangen houden in patronen die jezelf en anderen schade toebrengen, zoals hebzucht en haat. In dit bewustwordingsproces ga je waarnemen waarom en hoe mensen individueel en collectief lijden; het proces versterkt in je gedrag openheid, mildheid, barmhartigheid, mededogen en begrip voor de ander – waarden die in iedereen sluimeren, maar door ongezonde levenspatronen niet de overhand kunnen nemen. Boeddhisme zegt dat bevrijding van lijden mogelijk is, maar niet individueel; pas als we elkaar niet meer gevangen houden, lonkt bevrijding, van iedereen tegelijk.
Pauze
Je ziet in mijn schets hopelijk waarom boeddhisten soms moeite hebben met de modieuze, tijdelijke mindfulness-cursussen. Het kan in theorie een introductie zijn tot boeddhistisch leven, maar het is in de praktijk vaker een korte pauze om vervolgens de stress van het werkende leven weer volop in te gaan.
Grote zorgen
Je kunt je voorstellen dat er in boeddhistische kring grote zorgen leven over het materialisme, het consumentisme, het geweld dat mensen elkaar aandoen en de verstoring van het natuurlijk evenwicht in de kosmos. Anderzijds zou je het boek eens moeten lezen dat de Dalai Lama en de Nederlandse managementconsultant Laurens van den Muyzenberg hebben geschreven over goed leiderschap aan de top van organisaties, De weg van de leider. Goed nadenken over de lange procesketens waarin je je bevindt, recht doen aan het belang van alle stakeholders daarin en duurzaam ondernemerschap zijn in het boek terugkerende thema’s.
Impulsen
Boeddhisme heeft geen duidelijke maatschappelijke filosofie, laat staan een uitgewerkte theorie over bedrijfskunde. Boeddhisme gaat over mensen, over ontwaken, over je impulsen leren beheersen. Boeddhisme is vóór alles mild. Negatief zijn versterkt de kracht van het negatieve maar. Als iemand je onrecht aandoet, dan kun je beter een boom zaaien dan terugslaan. Ik ben als zenstudent ook na negen jaar nog volop aan het leren; het lukt mij niet altijd mijn pen te beteugelen, wanneer ik beter tomaten in de tuin zou kunnen planten.
Ziekteproces
Mijn ommezwaai is na het inzetten van mijn ziekteproces gekomen. Nu ben ik een man die het tweede stuk van zijn leven besteedt aan spirituele ontwikkeling, als bijdrage aan meer vrede in de wereld. Ook in bed, waar ik noodgedwongen het merendeel van mijn tijd doorbreng, kun je je spirituele oefeningen doen, zegt mijn zenleraar mij. En in mijn gezin natuurlijk. Veel groter is mijn wereld niet meer, al heb ik de vogels en de bloemen in de tuin tot gezelschap.
Het ga je goed, Rocco; maak er iets moois van.
Hopelijk is er ergens een regeltje om recht te doen aan mijn nieuwe levensinvulling.
Waarvan akte Jules.
