Banken minimaal transparant over lobby

Dat blijkt uit onderzoek van de Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen. Ondanks de beweringen van banken dat ze volledig volgens de richtlijnen van het Global Reporting Initiative rapporteren, concludeert SOMO dat veel van de daarvoor benodigde informatie niet beschikbaar is. Het is daardoor niet mogelijk is om de invloed van lobbyactiviteiten door banken op het overheidsbeleid te analyseren. De banken zijn minder transparant over hun lobbyactiviteiten dan ze beweren. Senior-onderzoeker Rens van Tilburg van SOMO: ‘Ondanks de grote publieke verontwaardiging over de macht van de financiële lobby, is de transparantie van banken op dit vlak minimaal. Banken willen wel hun rapportage hierover verbeteren, zodat het proces rond beleidsvorming opener en evenwichtiger kan worden.’

Aan de kant geschoven

SOM doet in zijn onderzoek tien aanbevelingen aan banken om hun transparantie te vergroten. De banken schuift daarvan de helft aan de kant, aldus SOMO. Banken willen geen details bekend maken van bijeenkomsten met beleidsmakers, niet alle geschreven documenten die ze aan toezichthouders en beleidsmakers verstrekken openbaar maken en ook niet meer inzicht geven in de functiewisselingen tussen de private en publieke sector (de zogenaamde ‘draaideur’). Ook willen de meeste banken niet het werk van derden bekend maken dat ze hebben gefinancierd. SOMO doet ook aanbevelingen aan de Nederlandse overheid en aan de GRI.

Verwevenheid blootleggen

Het huidige gebrek aan transparantie belemmert volgens SOMO een open en evenwichtig debat over regulering van de financiële sector en verhoogt de kans op regulatory capture – het proces waarbij beleidsmakers en toezichthouders het belang van de sector verdedigen die ze moeten reguleren; soms zelfs ten koste van het maatschappelijke belang. Dit proces ondermijnt de legitimiteit van de openbare beleids- en besluitvorming. ‘Het bankwezen is te belangrijk om alleen aan bankiers over te laten’, zegt Ieke van den Burg, voorzitter van Finance Watch en voormalig lid van het Europarlement. ‘De bankensector is kampioen lobby. Bedrijfsbelangen worden daarbij gepresenteerd als algemene belangen. Meer transparantie over lobby en over de verwevenheid van de werelden van Centrale Bankiers, toezichthouders, Ministeries van Financiën en captains of industry is een eerste stap tot een meer verantwoorde sector. Banken, overheden en de GRI zouden SOMO’s aanbevelingen daarom zeer serieus moeten nemen.’

Beterschap beloven

In reactie op SOMO’s nieuwe rapport 'Taking lobbying public' beloven, van de zes banken die SOMO onderzocht, de Rabobank, ABN AMRO en SNS Reaal dat ze hun transparantie het komend jaar zullen vergroten. Rabobank en ABN AMRO gaan op een website een overzicht geven van hun actuele beleidsstandpunten en inzendingen voor consultaties. Dit heeft ING al gedaan na eerder SOMO-onderzoek. ASN Bank en Triodos Bank laten expliciet weten dat ze individueel niet lobbyen met betrekking tot financiële hervormingen.

De Nederlandse Vereniging van Banken is inmiddels met een reactie gekomen op het rapport, en juicht de roep om transparantie toe.