Het 15 miljoen commercials-effect

We hebben er weer één bij. Zo’n commercial waarvan je denkt: is ’ie nou nieuw of is het een re-run? Of bestaat de film uit restjes van andere edits? Je kent ’m nog niet, maar toch treedt iets van déjà vu op. In dit geval het gevoel van het weke, warme schuimbadje dat ze voor jou  - en de rest van Nederland - hebben laten vollopen. (Klik hier om de commercial te bekijken.)

Het kan je niet ontgaan zijn. De NPO verbindt alle Nederlanders met de wereld om hen heen. Ook jou!  Want de NPO is er ’Voor iedereen, voor jou’. Voor mij? Geweldig! Waar is mijn portemonnee?  O nee, het is de publieke omroep, die krijg je ook zonder pakket. Daar kijk je naar zonder er ooit voor te hebben gekozen.

Ik heb de film al heel vaak gezien, dus blijk super veel NPO te kijken. Vind het ook knap hoe de laatste jaren, waarin nergens meer geld voor was, zij alleen nog maar betere programma’s zijn gaan maken. Programma’s waarvan ik denk ’daar ga ik dus echt niet naar kijken’ en vervolgens volledig ingezogen wordt. Series met een tweede, derde, vierde laag. Colleges van meneren waar ik het zo onwaarschijnlijk mee oneens ben dat ik me er ’s nachts nog druk om lig te maken.

Maar in dit filmpje zien we van al die bizarre, bijzondere programmering niets terug. Juist niet. We zien: ’onszelf’. Allemaal mensen. Hele verschillende, maar toch gewone mensen. Zoals jij en ik. Nou, zoals jij dan. Ik ben namelijk helemaal niet gewoon. Ik ben heel raar. Ik zie die mensen in zo’n film en denk dan: die ken ik niet. Dat ben ik niet. Ik ben gek.

Je kunt in sommige gevallen geen grotere afstand scheppen dan met het ’15 miljoen mensen gevoel’. In Nederland voel je je geen Nederlander. Je voelt je pas met ze verbonden als je alleen door het centrum van Peking loopt.  In de aanwezigheid van het grote, onbekende, niet-Hollandse. Je voelt je pas onderdeel van het soort ’vrouwen’ als er geen andere vrouwen te bespeuren zijn. Je voelt je pas Nederlander als je tussen 4 miljoen Chinezen loopt. Haal jezelf uit de context en je herkent je groep.

Dat poogt de NPO nu te doen. Ze zeggen: Wij zijn er voor iedereen in Nederland. En ze maken zichzelf daarmee de grote ander: Chinezen. Chinezen die zeggen: Hé Holland! jullie mogen er zijn hoor. Jullie tellen voor ons. Allemaal. Zeg maar wat jullie willen zien of horen, zetten we dat op. Leuk toch?

Nee helemaal niet. Als ik weet wat ik wil zien of horen zet ik het zelf wel op. Of ik kijk naar SBS6 of Net5. Ik wil dat de NPO een mening heeft over wat ik verdomme echt moet weten. Ik wil dat ze me door elkaar schudden. Misschien is het te moeilijk voor me of erger ik me dood of wil ik het helemaal niet weten. Dan moet ik me maar een beetje aanpassen.

Alles wat van publiek geld betaald wordt staat onder druk. Maar door niet onder die druk te bezwijken en te zeggen waar je voor staat, hoe onpopulair ook, bewijs je het tegendeel: je voegt iets toe. Door een opsomming te tonen van je klanten, voor de 15 miljoenste keer, vermijd je domweg de opdracht: wat doen jullie nou eigenlijk (anders dan RTL)? Het antwoord van de NPO: U vraagt, wij draaien.

Dus weer ligt er een film waar we niets van kunnen vinden. Niemand zegt er iets stoms of lelijks in. En het liedje is van Thé Lau en die is er elk moment niet meer en dat geeft sowieso een brok in je keel. Publiekelijk zeggen dat je The Scene slecht vindt is hetzelfde als op Facebook zeggen dat je Happy van Pharrell eigenlijk maar niksig vindt. Dat zou ik dus nooit durven.