De purpose van speelgoed, voor wie echt niks meer kan verzinnen

Ik weet niet hoe het bij jullie zit, maar bij ons thuis is de kerstgedachte al jaren: “Wat moeten we nou weer kopen??”. En de Sinterklaasgedachte trouwens ook. Gênant natuurlijk. Je huis al zo vol speelgoed, waardoor het de grootst mogelijke moeite kost om nog iets te bedenken.

Ongemakkelijk, om de plastic soep thuis weer uit te breiden. Zeker in de wetenschap dat kinderen in principe helemaal niks nodig hebben om te spelen. Als waren ze tovenaar veranderen ze een deken in een berg.
Een bureau in een huis.

Maar ja, een lege zak en kale boom wil je de kinderen ook niet aandoen. Dus maar weer hup, naar de winkel. Voor de zoveelste Ty beanie, LOL surprise of slijmbal. Je wordt er eigenlijk doodongelukkig van. En dat is nou net níet de bedoeling van al die donkere dagen.

Wat is de purpose van speelgoed?

Lego Classic
Opa en oma – nou ja, Sint en Piet – weten het ook niet meer, dacht ik vorig jaar, toen ze de kleinkinderen een doos met Lego-blokjes gaven. Gewoon, losse blokjes, in een doos. Wat moeten ze híer nou mee?
Een cadeau uit het jaar 0. Hadden ze met een klein beetje fantasie niet even íets leukers kunnen bedenken?

Totdat ik de dag erna over een raket, een tankstation en een politiebureau struikelde. En het licht aan ging: natuurlijk, zó is Lego ooit bedoeld. Ter stimulans van de creativiteit. Niks bouwen volgens het boekje. Maar: ‘Rebuild the world’. Zoals Lego de wereld oproept in haar nieuwste commercial.

Prehistorie
Speelgoed stamt uit de prehistorie. En had een dubbel doel: het vulde de behoefte van kinderen in om te spelen en het onderwees kinderen spelenderwijs in het gebruik van werktuigen. Later ging dat ook zo met techniek. Spelen was een nabootsing van de wereld van de volwassenen. Alvast ter voorbereiding. Tijdens de Verlichting kreeg spelend leren een vaste plek in de 18e eeuwse opvoeding. Leren en spelen horen bij elkaar en versterken elkaar. Plezier gegarandeerd.

Vaardigheden van de 21e eeuw
Neem je bovenstaande combinatie als uitgangspunt voor de Sint- en Kerstcadeaus – en waarom zou je dat niet doen? – dan is het leuk om te kijken wat we nu moeten leren om in de toekomst een beetje beslagen ten ijs te komen. Dat zijn de zogenaamde ‘21e eeuw vaardigheden’. Opgesteld door het Nationaal Expertisecentrum Leerplanontwikkeling en Kennisnet. Zoals: ‘Creativiteit’. Maar ook ‘Mediawijsheid’ (begrijpend kijken), ‘Communiceren’, ‘Sociale & Culturele vaardigheden’ en nog 7 andere skills https://slo.nl/thema/meer/21e-eeuwsevaardigheden/achtergrondinformatie/

Leuk spel: welk speelgoed past bij welke vaardigheid? Een kleine voorzet:

Voor de 21e eeuw vaardigheid ‘ICT’ kun je ook bij het Lego schap terecht.  Met het product ‘Mindstorms’ leer je spelenderwijs programmeren, door een robot te bouwen. Volgens Lego niet alleen heel leuk voor kinderen om te doen, maar voor ouders ook een startsein voor een serieus gesprek over wat een mens een mens maakt en een robot een robot. En op dezelfde webpagina nog een tip voor de ouders tussen haakjes: (Je hoeft er natuurlijk niet bij te zeggen dat zo’n robot set ook nog eens educatief is).

Het is te hopen dat Fortnite versie 11.11 alsnog voor de feestdagen uitkomt. Want volgens YouTuber Roy Beszelsen, die zijn werk heeft gemaakt van het spelen van Fortnite en het dus kan weten, is dit het succes van het spel: "Je gaat eigenlijk samen met je vrienden op pad en probeert dan te overleven op het eiland”. Samenwerken dus, een onmisbare vaardigheid in de 21e eeuw.

En mooi: voor de vaardigheid ‘Sociale & Culturele vaardigheden’ hoef je helemaal niet naar de winkel, maar haal je gewoon ‘Mens erger je niet’ van zolder.

Plastic bubbel
Als je bovenstaande purpose van speelgoed als uitgangspunt neemt kan je ook gelijk heel wat schrappen van het speelgoedschap. Een fijne gedachte. Speelgoedparadijzen als Intertoys zijn een steeds wonderlijker en buitenaardser fenomeen in deze tijden van klimaatmarsen en oceaanstofzuigers. Een plastic bubbel. Het meest duurzame artikel in de winkel is de zak van Sinterklaas.

Nog een purpose  
Ik ga dit jaar op zoek naar een cadeautje dat plezier combineert met iets leerzaams, dat een beetje duurzaam is en dat we met het hele gezin kunnen spelen. Want díe purpose van speelgoed mogen we in deze tijd natuurlijk niet vergeten. Zo mooi verwoord door de slogan van Rummikub: ‘Brings people together’. Toevallig ook de purpose van de feestdagen.

Ik heb er zin in gekregen en wens iedereen veel (speel)plezier!

Hubert van Wensen is business creative bij The USP Company