Plastic is hot. Of liever gezegd, het oplossen van problemen rond plastic verpakkingen is hot. In een drieluik rond dit onderwerp, verkent Adformatie de overwegingen, zorgen en successen. Dit is Plastic Stories Part II, met Rozanne Drost van PepsiCo.
Veel grote FMCG’ers formuleren in 2022 een duurzame strategie ten aanzien van plastic verpakkingen, of stellen die ambitieuzer bij. Zo ook PepsiCo, dat begin dit jaar kwam met de nieuwe ambitie om in 2030 voor alle verpakkingen 100 procent gerecycled of hernieuwbaar plastic te gebruiken. PepsiCo: ‘Daardoor kunnen de broeikasgassen van folieverpakkingen tot 40 procent verminderd worden.’ Rozanne Drost is PepsiCo’s sustainability senior manager voor de regio Noordwest-Europa. Wat zijn de uitdagingen en overwegingen bij het behalen van de bijgestelde doelen? En ook belangrijk: boeit het de consument eigenlijk wel?
Marketing is een klantgedreven vak. Zijn duurzame stappen op het gebied van verpakkingen ook klantgedreven?
‘Ja en nee. Enerzijds weet de consument dondersgoed dat het niet zo goed gaat met de planeet. Maar we doen veel onderzoek naar de perceptie die consumenten hebben bij verpakkingen en daaruit blijkt dat de verschillen groot zijn. Van de “donkergroenen” die het heel belangrijk vinden en er zelf ook alles aan willen doen, tot – helemaal aan de andere kant van het spectrum – de meer gemaksgeoriënteerden, die het niet zo interesseert. Met beide groepen en alles wat er tussenin zit, zijn en blijven we in gesprek.’
‘Maar heel hoog over, ook los van wat consumenten ervan vinden, voelen wij ons als bedrijf verantwoordelijk. Het is voor PepsiCo glashelder dat we niet op dezelfde voet kunnen doorgaan. De fossiele olie die nu nodig is om alle verpakkingen te produceren, de enorme berg verpakkingsafval die niet wordt hergebruikt om opnieuw als verpakkingen te worden gebruikt, dat moeten echt anders. En dát is een bedrijfsdoelstelling. Maar we realiseren ons ook, , dat is niet per se iets waar consumenten voor willen betalen.’
Dat klinkt niet al te optimistisch. Gaat het ons überhaupt lukken om de planeet te redden?
‘We hebben niet echt een andere keuze. Maar ik geloof heel erg in het zoeken van de balans. Als je naar aandeelhouders kijkt, zie je ook verschillen. Veel pensioenfondsen stellen steeds vaker duurzame eisen je hebt activistische aandeelhouders die expres een aandeel Shell verwerven om een duurzame stem te laten horen, maar je hebt ook beleggers die het alleen maar om korte termijn rendement gaat. Om onze 2030-doelen te behalen, moet er veel gebeuren en hebben we beide kanten nodig, moet er bereidheid om te investeren zijn. Return on investment is dan wel cruciaal, anders kan je ook niet bijdragen aan een duurzamere planeet. Los daarvan, ja, we moeten het ook goed uitleggen aan de consument.’
Zijn de stappen die jullie voor ogen hebben, bijvoorbeeld met de chipszak, straks merkbaar voor consumenten?
‘Aan de buitenkant zal er nauwelijks verschil te zien zijn. Maar de veranderingen zijn wel groots en meeslepend. Dat gaat over drie dingen. Om te beginnen moeten we ervoor zorgen dat het materiaal waar de flexibele verpakkingen van maken, volledig recyclebaar is. De CEFLEX, een Europees samenwerkingsverband x bepaalt de richtlijnen waar een folie aan moet voldoen en die worden steeds strakker gezet. De voorkeur gaat uit naar een monomateriaal, zoals polypropyleen (PP). Dat is een ingewikkelde stap, maar die zijn we nu wel aan het zetten.’
‘Dan de infrastructuur. We moeten samenwerken met alle partijen om ervoor te zorgen dat we straks geen grote mixstroom van verschillende soorten plastics overhouden. Bij glas is het duidelijk; glas is glas. Om dat met PP ook voor elkaar te krijgen, moet de industrie nauw samenwerken. Tja, wat gaat de consument daarvan merken? Niet veel. Er staat een een “end-of-life-boodschap” op de verpakking, dat het bij het PMD-afval mag als je gaat voorscheiden. Ik denk dat de communicatie over correct sorteren naar de consument wel verbeterd moet worden.’
Zie je dat als een taak voor PepsiCo?
‘Die taak ligt bij de industrie en dus zeker ook bij ons. Wij hebben er zelf een logo voor ontworpen, maar er zou eigenlijk een standaard logo voor de hele (Europese) markt moeten zijn. Dat is er dus nog niet en daar zie je aan dat we nog te maken hebben met een versplinterd landschap. Overigens is zo’n logo bij nascheiding niet relevant. Daarvoor wordt gewerkt aan een watermerk op de verpakking dat met een laseroog gelezen kan worden, zodat de nascheidingsinstallatie het in de juiste afvalstroom kan onderverdelen.’
Je had het over ‘drie dingen’, wat is nummer drie?
‘Dat het materiaal dat ingezameld wordt, vervolgens ook optimaal gebruikt wordt. Elke gebruikte zak wordt idealiter weer een zak. Maar daarvoor is het aanbod gerecycled materiaal voorlopig nog niet afdoende. Daarom wijken we – om helemaal onafhankelijk te worden van fossiele olie - uit naar hernieuwbaar plastic. Dat wordt gemaakt van biologische materialen zoals maiszetmeel of suikerriet. We staan daarmee echter nog aan het begin, de eerste tests lopen nu in Frankrijk. Mogelijk is een zak van dat materiaal iets minder glimmend, maar goed, eigenlijk weten we dat nog niet precies.’
Het percentage gerecycled wil je neem ik aan zo hoog mogelijk hebben. Wat is het streefgetal?
‘Het is nu nog heel moeilijk om daar iets zinnigs over te zeggen. We zitten nog in de fase dat de huidige afvalstroom nog niet gebruikt mag worden om nieuwe chipszakken van te maken, (bij gerecyclede frisdrankflessen mag dat wel, red.). Dus daar hebben we de hulp van diverse andere stakeholders, zoals de wetenschap, overheden en de Europese Commissie voor nodig. Onze eerste prioriteit is recyclebaar PP inburgeren.’
Niet duurzame verpakkingen hebben al sinds enige tijd een ‘duurzame look’. Moeten écht duurzame verpakkingen ook zo’n look hebben?
‘Dat is een interessante vraag en daar houden we ons ook zeker mee bezig. De perceptie ten aanzien van de duurzaamheid van verpakkingen is heel erg hardnekkig: “Plastic is fout!”. Maar plastic is nog altijd het allerbeste materiaal. Ik hoef denk ik niet uit te leggen dat chips in een papieren zak het product geen goed zou doen. Maar ja, we moeten wel af van plastics die gemaakt zijn van fossiele brandstoffen.’
‘Er zal waarschijnlijk wel een kleine concessie op glansgedaan moeten worden. Niet alleen bij de hernieuwbare plastics waar ik het al over had, maar ook bij gerecycled PP. Het is belangrijk om de consument daarin mee te nemen, dat uit te leggen. Maar ik ben ervan overtuigd dat we weg moeten blijven van greenwashing. We moeten het niet expres grijs of dof maken.’
‘Juist op dit moment zijn we wel bezig met het heroverwegen van de omverpakking van een multi-pack met kleine zakjes. De zak eromheen raakt immers geen voedsel aan. Misschien moeten we daar naar gerecycled papier. Dat gaat natuurlijk wel kreuken. Ik ben benieuwd hoe daar op gereageerd wordt.’
‘Het zijn hoe dan ook van die klassieke discussies die we intern met onze marketeers voeren. Zij zien verpakking als een marketingtool. Elke centimeter om te communiceren is er één. Recent hebben we iets meer lucht uit de verpakking weten te halen, met alle duurzaamheidsvoordelen van dien en zónder dat het gevolgen heeft voor de kwaliteit van het product. Natúúrlijk geven marketeers dan tegenwind, maar dat hebben we in dit geval toch doorgevoerd.’
Jullie werken in Nederland ook samen met Afvalfonds Verpakkingen. Dat speelde recent bij het onderwerp statiegeld op blik een dubieuze rol. Zo blijft de verpakkende industrie en de retail de schijn bewaren dat geld belangrijker is dan de goede dingen doen. Hoe kijk je daar tegenaan?
‘Even voor alle duidelijkheid; in de Nederlandse context is PepsiCo voorstander geweest van statiegeld op kleine flessen en op blik. Ik heb vanuit mijn perspectief niet het idee dat het Afvalfonds Verpakkingen erin zit om de boel op te houden. In dit verhaal, de flexibele verpakkingen, hebben we in ieder geval constructieve gesprekken. Vanuit de overheid zijn er doelstellingen neergelegd, die wij willen overtreffen. Het Afvalfonds stelt zich daarin faciliterend op en dat kan ik alleen maar toejuichen. Het is bijvoorbeeld ook het Afvalfonds Verpakkingen dat heeft voorgesteld om het bedrijfsleven een hogere Extended Producer Responsibility (EPR, een soort afvalbijdrage), te laten betalen voor gemixte materialen (bijvoorbeeld een verpakking met zowel PP als PE) omdat dat moeilijker te recyclen is.’
Hoe gaan we het zwerfafvalprobleem oplossen?
‘Voor blik en kleine flesjes zijn de belangrijkste stappen nu gezet. Op het gebiedd van flexibele verpakkingen, en dat is echt een taak voor marketing, is het belangrijk om de juiste recycling-boodschap on-pack mee te geven.’
Zie je heil in het onderzoeken van statiegeldmogelijkheden voor meerdere soorten verpakkingen?
‘Het kan nooit kwaad om dat verder te onderzoeken, maar ik zie het niet zo voor me dat je een statiegeldsysteem opgetuigd krijgt voor de 1001 verpakkingen die in de supermarkt liggen. Ook niet voor chipszakken.’
‘Bij PepsiCo proberen we naast recycling ook te kijken naar “Reduce”, een centimeter van de zak afhalen zoals ik net al als voorbeeld gaf. En naar “Reinvent”, geheel andere manieren van omgaan met een verpakking. Sodastream, dat heel veel single use plastic overbodig maakt, is daar een voorbeeld van. In Frankrijk zijn ze misschien al een stap verder dan hier, omdat van overheidswege een bepaald percentage van producten in de supermarkt niet voorverpakt mag zijn. De overstap naar bulk. Albert Heijn zette hier in Nederland recent ook de eerste stappen op dat gebied.’
Zou het helpen om – net als bijvoorbeeld in Singapore - torenhoge boetes te zetten op het op straat gooien van lege verpakkingen?
‘Nee, persoonlijk zou ik daar weg van blijven. Liever op een positieve manier. Wij als PepsiCo willen daar ook een rol in spelen, door consumenten daarin mee te nemen. Los daarvan, ik denk niet dat het aan ons is om aan overheid te vragen om het op die manier aan te pakken.’
