Vluchtelingen: waarom geen storytelling in plaats van treurige voorlichting in zaaltjes?

Bij de opvang van de toestroom van vluchtelingen gaat het in de meeste situaties om twee parallelle werelden: die van de vluchtelingen en die van de Europeanen. Op die manier ontstaan gemakkelijk verwrongen beelden, spanning en schrikreacties. Maar het kan ook anders. Tijdens de Metropolitan Field trip die Pakhuis de Zwijger afgelopen weekeinde naar Berlijn organiseerde ontmoetten we in Markthalle Neun de koks Mzkin, Azad, Mudar en Ahmed. Zij staan achter het fornuis van de Kantine Neun. Een maand lang koken zij gerechten uit hun vaderland Syrië en Egypte. En verbinden op die manier hun herkomst met de die van de inwoners van Kreuzberg.

Markthalle Neun

In het einde van de negentiende eeuw werden in Berlijn maar liefst veertien markthallen gebouwd. Dit om de groeiende stad op een ordelijke en hygiënische manier te voorzien van voedselproducten. De hallen werden volgens eenzelfde plan gebouwd. In het naoorlogse Duitsland (een deel van de markthallen was door bombardementen gesneuveld) luidde de start van ALDI in 1977 het einde in van de toen al zieltogende drie overgebleven hallen. De hallen kwamen leeg te staan. Na de Wende werd Hal 9 in Kreuzberg in de verkoop gezet. Er waren vergevorderde plannen om er een supermarktketen in te vestigen. Maar uiteindelijk lukte het vijf vrienden de hal te kopen voor 1,5 miljoen euro. Zij hadden een beter plan. Markthalle Neun is nu een hippe verzamelplek van kleine producenten van gezond biologisch eten. Daarnaast biedt de Markthalle Neun een ontmoetingsplaats en een platform aan de buurt.

De Kantine

Kantine Neun is een van de restaurants van Markthalle Neun. Aan grote houten tafels in de hal kun je genieten van de gekochte gerechten en dranken. Het initiatief van de Stichting Über den Tellerrand heeft als uitgangspunt dat eten verbroedert en bijdraagt aan wederzijds begrip tussen mensen. Dat gebeurt verder bijvoorbeeld door een kookcursus van Reza uit Afghanistan, of een Duitse avond met Knödel en Sauerkraut. Tijdens ons bezoek was het goed om te zien hoe de Duitse bezoekers het gesprek aangingen met het kookteam om zo achter het naadje van de culinaire kous te komen. Door het werk in de Kantine hebben de vluchtelingen een doel en een inkomen. Om over een groeiend zelfvertrouwen maar te zwijgen.

Zing elk je eigen lied

Eerder deze maand organiseerde mijn mede-Rotarian Salih Türker een ontmoeting met vluchtelingen die tijdelijk waren gehuisvest in de Wethouder Verheijhal in Amsterdam Oost. Salih doet optredens waarin het Arabische woord en de Arabische poëzie centraal staan. Als verbindend element van vele islamitische culturen. De emoties en de trots die deze voordracht uitstraalt missen hun impact niet. Spontaan worden eigen liederen en gedichten voorgedragen, en de Nederlandse buurtbewoners sluiten daarbij aan. Salih deed later hetzelfde in Utrecht voor een groep van ruim 200 vluchtelingen.

Ontmoetingen organiseren

Op dit moment wordt communicatie rond de vluchtelingenproblematiek met name ingezet bij informatiebijeenkomsten en raadszittingen over het wel of niet door laten gaan van opvangplekken. Maar zelden zie ik communicatie gericht worden ingezet om de verhalen van de vluchtelingen te vertellen en een verbinding te leggen tussen de twee parallelle werelden. Dat kan met initiatieven zoals die van Über den Tellerrand, Markthalle Neun en Salih Türker. Met storytelling en het organiseren van ontmoetingen. Hier ligt een in mijn ogen prachtige en belangrijke opgave voor de communicatiemensen van gemeenten en hulpverlenende organisaties.

Foto's: Über den Tellerrand, Markthalle Neun en Dorette Evers.