Het was de 49e coronapersconferentie, die, zoals was aangekondigd, anders zou zijn dan anders. Vooralsnog betrof dat enkele visuele ingrepen, met als meest opvallende dat gebarentolk Irma naar de rechteronderhoek van het beeld was verplaatst en Ernst Kuipers een groot beeldscherm rechtsachter zich had.
Maar de grote veranderingen moeten nog komen, temperde Mark Rutte al direct aan het begin de verwachtingen. Het zou een persconferentie grotendeels in oude stijl zijn.
Volgens Natalie Holwerda-Mieras, presentatiedeskundige van Mieras Nobbe Presentatietrainingen, herhaalde Mark Rutte ook een essentiële tekortkoming uit zijn eerdere oeuvre. De minister-president trapte zoals gewoonlijk af met het slechte nieuws, en noemde direct de sectoren die onder de lockdown blijven vallen: de evenementen, de horeca en cultuur.
'Ik mis de pathos bij Rutte'
Holwerda-Mieras: ‘Het probleem is dat hij dit helemaal doet volgens de regels van de manager die een slechtnieuwsgesprek voert. Alleen, Rutte is geen manager, maar iemand die leiderschap moet tonen. Ik mis daar enorm de pathos, het gevoel en verbinding met de emotie van de mensen die hard geraakt worden. Hij zei wel keurig: “Ik begrijp heel goed dat het lastig is voor de horeca”, maar hij deed dat zo plichtmatig dat je, zoals een collega van me zei, direct in de weerstand schiet. Uit niks bleek dat hij dat ook echt voelt.’
Volgens Holwerda-Mieras is die emotie en soms twijfel essentieel om verbinding te krijgen met de mensen die geraakt worden. ‘In april 2020 deed hij dat wel een keer toen hij een diepe zucht slaakte en zei: “Ik heb hier een week mee geworsteld…” Dat geloofde ik. Dat wil je horen, dat hij zijn onmacht deelt door te zeggen: “Mensen, dit is niet meer te verteren, maar we moeten hier een vreselijke keuze maken.” Vervolgens is het zaak uit te leggen waarom de specifieke keuzes noodzakelijk zijn. Daar ontbrak het ook het een en ander.’
'Taalgebruik van Kuipers is compliment waard'
Beter te spreken is Natalie Holwerda over het debuut van Ernst Kuipers. Door zijn achtergrond als medisch-specialist brengt hij meer geloofwaardigheid mee dan Hugo de Jonge, vindt ze.
‘De visuele ondersteuning lijkt me ook een goede keuze, waardoor zijn bijdrage wel iets meer van een presentatie weghad dan van een toespraak. Hij liet in een grafiek heel slim zien dat een groot deel van de mensen zich al heeft laten boosteren, een bekende beïnvloedingstechniek.’
Vooral te spreken is de presentatie-expert over zijn taalgebruik. ‘Die was mooi en begrijpelijk. Dat is echt een compliment waard.’
Ook Paul Stamsnijder, oprichter en directeur van De Reputatiegroep, is erg te spreken over het optreden en de taal van Kuipers. De nieuwe minister van VWS sprak volgens hem in het begin misschien nogal overdreven duidelijk, alsof hij een spreekbeurt begon, maar groeide in zijn rol.
Stamsnijder: ‘Geen woordspelingen, geen vlotte oneliners, geen lange antwoorden, maar kort en krachtig en feitelijk. Ondanks het feit dat hij het stopwoord “moeten” zo vaak gebruikt, heeft Kuipers het vermogen om een ingewikkeld verhaal begrijpelijk te brengen.’
Bovendien heeft Kuipers ook volgens Stamsnijder het voordeel van een medische achtergrond. ‘Als voormalig dokter is hij de beste om de medische kaart te trekken: als de naleving slechter wordt, schiet het aantal besmettingen per dag nog sneller omhoog en dat raakt iedere Nederlander.’
'Beeldregie gericht op vereenvoudiging is positief'
De reputatiestrateeg zegt uitgekeken te hebben naar de persconferentie, omdat het kabinet daarin moest laten zien hoe het met een groot dilemma zou omgaan: de medische werkelijkheid van de omicronvariant met een groeiend aantal besmettingen versus de ongekend hoge maatschappelijk druk om te versoepelen, onder meer van ondernemers en burgemeesters.
Stamsnijder: ‘Met welke communicatiestrategie bied je dan perspectief? De vraag was of de inhoud vandaag in de juiste vorm zou worden gebracht.’
Wat dat laatste betreft was er een nieuwe lijn te zien. Geen tolken meer en een zeer bescheiden gebruik van beeld: icoontjes op de katheders en eenvoudige infographics.
Stamsnijder: ‘De beeldregie is gericht op vereenvoudiging. Dat is positief. Op de wand achter de bewindspersonen was de leus “Alleen samen krijgen we corona onder controle” niet meer te vinden. Een schoonheidsfoutje vind ik wel was het inzetblokje met de tolken. Dat is toch een verstorend beeld’.
Wat die boodschap betreft, is er nog geen antwoord te geven. Zoals Rutte direct aangaf wordt het verhaal van de grote veranderingen op de lange termijn later verteld. Het bleef bij de opzet zoals we die uit eerdere persconferenties kenden: eerst het zuur, dan het zoet gevolgd door de duiding van de minister van VWS.
'Rutte en Kuipers lijken nu al een ingespeeld duo'
Stamsnijder vond de chemie daarbij tussen Rutte en Kuipers opvallend. ‘Ze lijken nu al een ingespeeld duo. De blijdschap van de minister-president met zijn nieuwe sidekick, deze vakminister, leek non-verbaal voelbaar. Ik kan me erin vergissen, maar het leek alsof hij het een verademing vond.’
Een bijkomend positief punt is, dat er vantevoren minder bewust was gelekt, stelt de reputatiedeskundige. ‘De persconferentie verdient als beoordeling dan ook een dikke voldoende. De boodschap was kort en krachtig, en hield het evenwicht tussen de medische urgentie en compassie voor de maatschappelijke onvrede.’
De pathos die Natalie Holwerda-Mieras zo miste, was volgens Stamsnijder wel degelijk aanwezig: ‘Rutte verwoordde het mooi: “We zijn allemaal klaar met corona, inclusief Kuipers en ikzelf.” Hoe beter we ons aan de maatregelen houden, hoe meer ruimte we voor elkaar krijgen.’
Plaats als eerste een reactie
Ook een reactie plaatsen? Word lid van Adformatie!