De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek is onder vuur komen te liggen vanwege die tekst die zij wetenschappers vraagt te schrijven over hun onderzoek, de publiekssamenvatting.
In een column heeft Marc van Oostendorp, senior-onderzoeker aan het Meertens Instituut, geen goed woord over voor de communicatie-eisen die NWO aan deze samenvattingen stelt.
Zo moeten die meestal worden aangeleverd op een moment waarop het volkomen onduidelijk is of je ooit geld krijgt.
Ook vindt Van Oosterdorp dat NWO de wetenschappers aanzet tot leugentjes en verhullen:
‘Je moet alles wat je zegt een beetje overdrijven, zaken opschrijven waar je eigenlijk niet achter kunt staan. ‘Overal’ in de tekst van 50 woorden moet je eigenlijk een ongemakkelijk gevoel hebben, maar iedere indicatie dat nuance nodig is, moet je vermijden. Ja, NWO vraagt hier letterlijk om teksten die onwetenschappelijk geformuleerd zijn en die dat verhullen.’
De tekst van NWO (artikel loopt hieronder verder):
Gebruik maximaal vijftig woorden om uw onderzoek in eenvoudige en heldere taal te beschrijven. Zeg dus niet ‘het mechanisme achter apoptose wordt onderzocht’, maar ‘de onderzoekers bekijken met de microscoop waarom spontane celdood optreedt.’ Spreek niet over ‘we’ of ‘wij’, maar over onderzoekers, de biologen, de letterkundigen o.i.d. Schrijf het stukje zo dat u geneigd bent om overal de volgende termen tussen te zetten: ‘in grote lijnen’, ‘kort door de bocht’, ‘ruwweg’, ‘onwetenschappelijk geformuleerd’, maar zet die termen er NIET in!
Van Oosterdorp kreeg op sociale media de nodige bijval zowel van wetenschapsjournalisten als -communicatieprofessionals.
Des te raarder toch dat NWO z'n wetenschappers aanstuurt alsof het nieuwsjournalisten zijn?
— Maarten Keulemans (@mkeulemans) 19 september 2017
NWO: Wees kort door de bocht! | Neerlandistiek mobiel. NWO beschouwt het publiek als dom en wil dat graag zo houden. https://t.co/j9IqEP7WrS
— Marcel Oosting (@Amphybrach) 18 september 2017
NWO laat CommunicatieOnline in een schriftelijke reactie weten dat het zich niet kan vinden in Van Oostendorps conclusie dat het onderzoekers zou vragen om vooral onwetenschappelijk te werk te gaan.
Ook het verwijt dat NWO onderzoekers aanspoort te overdrijven en wetenschapscommunicatie niet serieus te nemen, ‘werpen wij verre van ons’.
NWO: ‘Als je je buurman zou moeten uitleggen wat je de hele dag in dat lab staat te doen, hoe zou je dat dan samenvatten? Dat lijkt ons geen overbodige vraag.’
De ervaring leert NWO ‘dat het overgrote deel van de aanvragers grote moeite heeft om in begrijpelijk Nederlands uit te leggen wat hun onderzoeksvoorstel nu zo’n beetje inhoudt’.
‘We vragen van aanvragers nu juist om zich niet te verliezen in het eigen vakjargon, maar zich rekenschap te geven van lezers die geen diepgaande kennis hebben van de materie, maar wel geïnteresseerd zijn in wetenschap.’
NWO benadrukt dat het vraagt om een publiekssamenvatting over het onderzoeksvoorstel. Die is geen onderdeel van het onderzoeksvoorstel zelf.
NWO neemt zich de kritiek op de formulering van de tekst overigens wel ter harte, en past die aan. ‘Ook zijn we ons aan het beraden op de vraag of een publiekssamenvatting in het stadium van een aanvraag indienen al echt noodzakelijk is.’
