Gelukkig word je niet langer doodgeschoten als je de deadline overschrijdt

Zwarte Zaterdag is afgeleid van de zaterdag waarop lang geleden een schoolbus met kinderen verongelukte. Best wel opvallend dat er kennelijk iemand is geweest die de door de Britse pers bedachte uitdrukking jaren na dato misbruikte om er iets triviaals als extreme vakantiedrukte mee aan te duiden.

Een ‘deadline’ is afgeleid van de rode streep die in de tweede helft van de 19^de eeuw werd getrokken een meter of zes langs de binnenmuur van een gevangenis; overschreed een gevangene die lijn, dan werd hij ter plekke doodgeschoten. Als je nu een deadline overschrijdt, kun je een klant kwijtraken. De kans dat je om dit vergrijp wordt doodgeschoten is klein. Althans in Europa.

Een tijdje terug hoorde ik een Nederlandse politicus pleiten voor het direct terugsturen van vluchtelingen naar het land van herkomst. Een opponent uitte luidkeels zijn woede over de deportatie van deze mensen.

Deportatie?

Dit is de betekenis die Van Dale aan dat woord verbindt: ‘Straf bestaande in het overbrengen naar een banningsoord, een strafkolonie’.

De associaties die de maatschappij in het algemeen heeft bij het woord ‘deportatie’ zijn veel sterker en indringender dan de zakelijke en emotieloze betekenis die het woordenboek eraan geeft.

De keus om het woord deportatie te gebruiken moet een bewuste zijn geweest; een doeltreffende en goedkope manier om je tegenstander zwart te maken. Bovendien kan degene die het woord ‘deportatie’ misbruikte, nog altijd zeggen die hij/zij zich juist keurig hield aan het woordenboek: teruggestuurd worden naar het land van herkomst waar oorlog en chaos heersen, is immers zo bezien toch ook een soort ‘overbrengen naar een banningsoord’. Of niet soms?

Dat de Joden in de Tweede Wereldoorlog werden verbannen uit hun eigen land, dat speelt even geen rol.

De etymologie van veel woorden – hoe tragisch en verdrietig die ook kunnen zijn – raakt vroeg of laat op de achtergrond door het te gebruiken als bijvoorbeeld een metafoor.

Je kunt het leuk vinden of niet leuk vinden, gepast of ongepast, maar het is inherent aan een levende taal: bestaande woorden kunnen door hun nieuwe, vaak kunstmatige verleende betekenis, de oorspronkelijke betekenis verre achter zich laten.

Taal en betekenis veranderen. Continu.

Beeld: stokkete / 123RF Stockfoto