Afgelopen maandag keek ik met grote verbazing naar Jinek. Aan tafel bij Eva zat Khalid Kasem, woordvoerder van de familie Nouri. Het is voor de familie nog niet duidelijk hoe het zo mis heeft kunnen gaan met hun geliefde Appie, tijdens een vriendschappelijk niemendalletje van Ajax 1, zes maanden geleden.
Kasem vertelde dat de familie nooit de intentie had om een letselschadeadvocaat in de arm te nemen, maar dat er door Ajax ‘halfslachtig gereageerd is’ en ‘schriftelijk niets gedeeld werd’. Er restte geen andere weg dan de juridische om inzicht te krijgen in het medisch dossier van het 20-jarige Amsterdamse talent.
Vergrootglas
Hoe kan het dat een professionele organisatie aan een half jaar niet genoeg heeft om de precieze toedracht een groot drama – want dat is het – in grote openheid met de familie te delen en goed af te wikkelen? Wetende dat deze zaak onder een vergrootglas ligt, wetende dat vertraging in de eerste plaats pijnlijk is voor de familie én schadelijk is voor de reputatie van Ajax, de meest gelauwerde club van Nederland. Staat de zaak-Nouri op zich, of is de inferieure communicatie een symptoom van een clubcultuur die dringend vraagt om revisie?
Bezem
Het begin van een antwoord op deze vraag ligt in het recente verleden. Het was Johan Cruijff zelf die Ajax zo’n tien jaar geleden terug moest brengen naar de Europese top. Hij ging met een stevige bezem door de bestuurskamers, mobiliseerde de invloedrijke ledenraad en omringde zich met oud-voetballers. Mannen met een respectabele carrière als actief voetballer, maar nauwelijks gehinderd door relevante kennis van organisatie en management.
Cruijff wist zich gedekt door zijn vrienden van de pers. Frits Barend, Johan Derksen en Jaap de Groot zijn immers nooit te beroerd om de publieke opinie een duwtje in de gewenste richting te geven. Wat kon er mis gaan? Heel veel, zo bleek. De zogenaamde ‘fluwelen revolutie’ was een misleidend eufemisme, een keiharde machtsstrijd die op alle niveaus binnen de club slachtoffers maakte.
Angst
Sindsdien regeert in de ArenA de angst. En waar het zwaard van Damocles lonkt, verdwijnt de aanspreekcultuur; maken openheid en kwetsbaarheid plaats voor ego’s, roddel, achterklap en ruzie. Edwin van de Sar, algemeen directeur, werd niet voor niets De Rijdende Rechter genoemd. Hij kon niet verhinderen dat cultuurdragers als Jonk en Bergkamp, na slepende conflicten, via de zijdeur afgingen. Succestrainer Peter Bosz, hoofdcoach nummer zestien (!) na Louis van Gaal, verliet onverwacht en vroegtijdig de ArenA. Hij voelde zich niet gehoord. En ook zijn opvolger Marcel Keizer ging roemloos ten onder.
Prijs
Ajax heeft de omslag naar een moderne organisatie nog niet gemaakt. Dat hoeft ook niet, zolang je blijft geloven dat je ook zonder die verandering de aansluiting kunt maken met de Europese top. IJdele hoop, zo weten we nu. Je kunt, zelfs als je Ajax heet, blijkbaar niet blijven teren op een reputatie en een werkethos die dateren van decennia geleden. En de vraag is hoe lang je ongestraft de rekening kunt blijven neerleggen bij trainers, spelers en bestuurders die betalen met hun persoonlijke reputatie.
Voorbeeldfunctie
Moderne organisaties kijken verder dan korte termijn winst en persoonlijke belangen. Die bouwen aan een klimaat waarin resultaten belangrijk zijn, maar ook – of misschien wel juist – oog is voor een maatschappelijke voorbeeldrol. Met aandacht voor kwaliteit van de betrekkingen met alle stakeholders. Daar horen interne spelregels bij (‘Zo gaan we met elkaar om!’), waar men zich naar gedraagt, en dat kan niet zonder tijdig te anticiperen op mogelijke conflicten en verstandig om te gaan met negatieve beeldvorming.
Modderen
De zaak-Nouri bewijst het failliet van de huidige Ajax-cultuur. Maar je kunt het ook omdraaien: het is een uitgelezen kans om te laten zien hoe het wél moet. Wat gaat het worden, Ajax? Blijven jullie halfslachtig modderen in een stinkende poel van miscommunicatie, of worden eindelijk de bakens verzet en wordt – om te beginnen – een pijnlijke kwestie als deze respectvol, barmhartig en vlot afgehandeld? Daar hoeft, als je het goed doet, geen jurist aan te pas te komen. Ik ben benieuwd.
Marco Doeser is mediator en specialist op het gebied van dialoog, weerstanden en conflictcommunicatie. Hij is als associate verbonden aan MSLGROUP.
Plaats als eerste een reactie
Ook een reactie plaatsen? Word lid van Adformatie!