Je moet niet alles geloven wat je denkt. Die uitspraak kwam ik tegen op een Loesje-poster. Briljant. Hij deed me denken aan een grapje dat ik ooit gebruikte in een van mijn boeken (Niets nieuws onder de zon en andere toevalligheden). Een Texaan reed door de Israëlische woestijn. Hij werd wat dorstig en zag in de verte een huisje, hij reed ernaar toe en klopte op de deur. De eigenaar liet hem binnen en gaf hem een glas water. Beleefdheidshalve startte de Texaan een gesprekje: ‘Bent u de eigenaar?’ ‘Ja.’ ‘Waarom woont u eigenlijk in de woestijn?’ ‘Ik fok kippen.’ De Texaan keek rond en vroeg: ‘Hoe groot is het hier eigenlijk?’ ‘Hm, het moet ongeveer 20 meter aan de voorkant zijn en misschien 60 meter aan de achterkant, in ieder geval 50.’ De Texaan glimlachte. ‘In Amerika heb ik een ranch een eindje buiten Dallas. Als ik met zonsopgang met mijn auto ga rijden, de hele dag doorrijd tot ver in de avond, dan nog ben ik niet aan het eind van mijn ranch.’ ‘Ach ja’, zei de oude man, ‘ik heb ook eens zo’n auto gehad.’
Je hoort een verhaal en trekt het compleet in een andere context dan de spreker het heeft bedoeld. Hier kun je natuurlijk ook heel bewust mee spelen en zelfs mee manipuleren. Ik vermoed dat veel filmmakers en bijvoorbeeld ook cabaretiers hier hun werk van hebben gemaakt en daar is niet veel voor nodig: ‘Hoe is het met je auto?’ ‘Slecht…, hij slaat steeds af.’ ‘Dat is verdomd lastig als je rechtdoor moet’ (Herman Finkers). Ze ‘trekken’ je in een context en later blijkt het toch net allemaal even iets anders te liggen dan dat je dacht. Je kunt maar beter niet alles geloven wat je aanvankelijk dacht. Het zal je vaker overkomen, maar iedere keer tuin je er weer in. Is dat soms ook wat je overkomt met storytelling?
Wat te denken van dit verhaal? Onderwijzers krijgen 500 euro per persoon om naar eigen inzicht te besteden aan hun professionalisering. Een kwaliteitsimpuls voor het onderwijs van maar liefst 1,2 miljard. Met dit verhaal komt minister Bussemaker van Onderwijs eind augustus in de ochtendkrant. In de loop van de dag blijkt dat de werkgevers en werknemers in het onderwijs die 500 euro hebben afgesproken als mogelijkheid in hun voorlopige cao! Het ministerie heeft er helemaal niets mee te maken en dat er 1,2 miljard extra komt voor het onderwijs blijkt een wassenneus, het is een broekzak/vestzak-operatie binnen het onderwijsbudget. In de avondkrant stond er niets meer over. Na de leerlingen krijgen nu ook de onderwijzers hun eigen rugzakje…, als dat geen passend onderwijs is. De volgende dag was Bussemaker alweer in het nieuws: een paar miljoen voor talent in de cultuursector. ‘Geloof jij nog alles wat Je(t) denkt?’
‘Mijn auto slaat steeds af.’ ‘Dat is verdomd lastig als je rechtdoor moet.’
Deze column is ook verschenen in Communicatie oktober 2014.
