'Alleen communicatie kan brug slaan bij polarisatie over vluchtelingen'

Niet praten maar doen. Onder dat motto organiseren Gonda Duivenvoorden, Jorg Damen, Ynte Hoekstra en Remco Hoogstraten vrijdagmiddag een gratis congres voor communicatieadviseurs bij gemeenten over vluchtelingenopvang. Het congres, dat plaatsheeft in Driebergen-Zeist, is strak 'uitverkocht', de organisatoren moesten veel mensen teleurstellen.  

Interview met Gonda Duivenvoorden over de complexiteit en mogelijkheden van communicatie bij vluchtelingenopvang: 'Wanneer we onze krachten bundelen, kunnen we laten zien, dat communicatie het verschil kan maken.'

Hoe hebben de gemeentencommunicatoren gereageerd op jullie initiatief?

Gonda Duivenvoorden: 'De respons was overweldigend. We zijn begonnen met een simpele blog en het gebruiken van persoonlijke netwerken van de initiatiefnemers, aangevuld met een mailing door onze congresorganisator Jorg Damen van Medilex. Binnen enkele dagen zaten we op 130 aanmeldingen en binnen 2,5 week rond de 300. Het merendeel daarvan was van gemeentevoorlichters, maar ook wethouders en gemeenteraadsleden. Verder opmerkelijk veel aanmeldingen uit jeugd- en daklozenopvang en uit de corporatiesector. We hebben in de keuze voor de deelnemers gemeentelijke communicatieprofessionals voorrang gegeven.'

Doel van de bijeenkomst is te laten zien dat communicatie het verschil kan maken. Kan ‘communicatie’ dat in zo’n moeilijk dossier?

'Jazeker. Wij mensen zijn geneigd om vooral om te gaan met mensen die het met ons eens zijn. Dat is een belangrijke oorzaak van polarisatie. Alleen met communicatie kun je een brug slaan tussen mensen die het niet met elkaar eens zijn. Maar dat vraagt wel om inzet van professionele communicatie in een proces waar mensen met elkaar in dialoog gaan. Onze insteek is dat communicatieprofessionals aan de voorkant - dus voordat de zaak uit de hand kan lopen - hun bestuurders kunnen helpen en waar nodig bijsturen om niet in dezelfde val te trappen als op andere plekken gebeurd is. Als dat lukt, maken we als communicatiediscipline een groot verschil.'

Wat is die grootste val

'De grootste is dat gemeenten, bestuurders en andere betrokken instanties, met name vanwege de enorme polarisatie en emoties rondom dit thema, onvoldoende transparant zijn. Of, net als in Keulen, zelfs liegen.  Bij de meeste gemeenten waar het wel goed gaat zijn inwoners vroegtijdig betrokken in een open, eerlijk en transparant proces. Je ziet hierbij zelfs gemeenten waar meer vrijwilligers dan vluchtelingen zijn. Een andere valkuil is: praten over vluchtelingen. Door ze als een enge groep van buiten te beschouwen ontmenselijk je ze en kunnen mensen de meest vreselijk doen en zeggen met en over ze, zoals de laatste tijd maar al te vaak blijkt.' 

Je wilt een netwerk opbouwen van communicatieprofessionals op dit gebied. Het is dus niet afgelopen met deze bijeenkomst?

'Nee, wat ons betreft zeker niet! We kunnen het ons qua tijd en investeringen niet veroorloven om meerdere van dit soort congressen naast onze banen te organiseren, maar op kleinere schaal en via initiatieven die zonder twijfel tijdens het congres ontstaan. De vorm en frequentie is op dit moment niet te voorspellen, maar dit initiatief smaakt naar meer! We hebben een Linkedin-groep, waarin we na het congres verwachten de discussie levend te houden. Uiteraard komen de powerpoints van de lezingen na het congres online, net zaols rapportages en een film over het congres.'

Hoeveel mensen werken er eigenlijk vrijwillig mee aan het congres?

We zijn met vier initiatiefnemers begonnen aan de organisatie van het congres. aan opschalen. Inmiddels hebben we voor alle sessies zo'n 20 sprekers, we hebben gratis congrescentrum Antropia en alle technische voorzieningen tot onze beschikking en we hebben nog zo'n 15 vrijwilligers (onder meer tekstschrijvers, filmers en medewerkers van congresorganisator Medilex) die belangeloos meewerken. Bij elkaar dus zo’n 40 vrijwilligers.

Wanneer ben je aan het einde van het congres tevreden?

Dit thema gaat over echte mensen met echte problemen. Dat vraagt om een menswaardige communicatie. Waar we elkaar kunnen ontmoeten en we elkaar in de ogen kunnen kijken, ontstaan de mooiste inzichten. We hopen daarom dat we er ook in slagen onze bezoekers naar huis te laten gaan met het besef dat we vluchtelingen een gezicht moeten geven. Als dat beeld beklijft en als het - al is het maar op een aantal plaatsen - gestalte kan krijgen, zijn we heel gelukkig.

Zie ook: www.opvangvluchtelingen.nl

Foto: Burgemeester Ahmed Aboutaleb van Rotterdam praat met Rotterdammers tijdens een bewonersbijeenkomst in IJsselmonde over de komst van een tijdelijk asielzoekerscentrum (azc) in hun wijk (ANP, Koen van Weel)