XS4ALL begon in 1993 als een afsplitsing van de hackerorganisatie Hack-Tic met als doel internettoegang voor iedereen aan te bieden. Internet is (was?) natuurlijk het boegbeeld van vrijheid en democratie. Iedereen kon een homepage beginnen, je stem te laten horen en het wereldbeeld verbreden. Iedereen toegang geven tot het internet was dus een logische stap, net als de naam XS4ALL. De toegang die XS4ALL bood, was toegang tot een vrij, open en ongecensureerd internet.
In die beginjaren maakte 'gratis internet' sprongen, waarin je 'gratis' inbelnummers had om zo 'gratis' te surfen. Daarnaast begonnen de 'gratis' email-providers zoals Hotmail te groeien. Meer dan logisch dat XS4ALL ons op de gevaren van gratis ging wijzen. Wie zich nog de oude X4ALL-reclame uiteindelijk heeft alles een prijs kan herinneren weet precies wat ik bedoel.
Principes en idealen
In december 2018 sprak Niels Huijbregts, privacy officer van XS4ALL in 25 jaar XS4ALL: onze principes en idealen over de oude Hack-Tic-cultuur van vrij, open en ongecensureerd internet. De KPN-overname maakt duidelijk geen zichtbare impact op de cultuur. Behalve, dat het lijkt dat juist de druk van KPN de XS4ALL-cultuur aan de binnenkant verstevigde.
Aan de buitenkant weten de fans precies hoe het zit. Zij zijn immers klant van XS4ALL en krijgen een rekening van XS4ALL, niet van KPN. Klanten kopen niet alleen een product of beleving, maar zijn onderdeel van de beleving. Het besluit van KPN om de XS4ALL beleving de das om te doen valt dan ook totaal niet in goede aarde. Niet voor niets geven fans massaal steun aan een crowdfunding-actie: binnen 3 dagen en 5 uur was het maximum bedrag van 2,5 miljoen euro opgehaald voor de doorstart van XS4ALL. Over fans gesproken!
"Het is tijd voor nieuwe vrijheid"
De doorstart onder de naam Freedom Internet volgt de idealen uit 1993, en wel met een hele passende naam, want zoals Freedom het zelf zegt “Het is tijd voor nieuwe vrijheid”. Op de Waarom pagina kom je alles waar de cultuur voor stond én blijft staan weer tegen:
“De dataruil - onze gegevens voor hun diensten - blijkt bij nader inzien dataroof. Want we hebben niks te kiezen. Onze gegevens worden ongemerkt eindeloos doorverkocht.” - "If it’s free you’re not the customer, you’re the product”
Niet Excel, maar bedrijfscultuur is leidend
Hoe mooi de strategie van KPN om het merk XS4ALL op te heffen leek te werken in PowerPoint en de Excel-sheets, de realiteit van deze week laat zien dat je een merkbare cultuur en overtuiging niet kunt killen.In fusies en overnames is het echt zaak bedrijfsculturen tegen elkaar te houden. En wanneer de deksel niet past is het de vraag of je het ooit passend kunt krijgen.
Een hechte bedrijfscultuur is namelijk merkbaar in alle lagen van de onderneming. En wanneer dat haaks staat op het moederbedrijf dan kan daar ogenschijnlijk niets tegenop. Het aanpakken van functionele zaken zoals vervanging van de managementlaag, sleutelposities en processen... het maakt geen verschil wanneer medewerkers emotioneel geen binding met het moederbedrijf hebben.
Drucker had natuurlijk gewoon gelijk: wanneer de cultuur van organisaties te ver van elkaar afstaan is integreren én opgeven van een zeer aanwezige cultuur een onmogelijke taak.
Zoals Niels Huijbregts het in zijn afsluitende woorden over de principes en idealen van XS4ALL zegt “Ons grootste goed is onze eigenzinnigheid, voor minder zullen we het nooit doen”. De start van Freedom 'meekijk-vrij internet' laat zien dat het grootste goed van elk bedrijf een merkbare cultuur én overtuiging is!
Michiel Maandag is merkadviseur en oprichter van Monday Brand
En waarom zou KPN dat eigenlijk willen? XS4ALL is commercieel nou niet bepaald een blok aan KPN's been. KPN had kunnen zeggen: "Dit zijn wij óók." Maar nu zetten ze zichzelf publiekelijk te kijk als een bedrijf dat niet met zijn assets om weet te gaan. Het merk KPN krijgt hierdoor een stevige knauw.
Je zou denken dat bij de aandeelhouders van KPN de rode vlaggen nu toch opgegaan moeten zijn. Maar nee, de voorzitter van de KPN aandeelhoudersvereniging brabbelde op TV braaf het KPN directiestandpunt na: "Iedereen snapt toch dat je niets hebt aan al die perifere merkjes, dat kost alleen maar, dus weg ermee."
Maar goed, ik ben zelf geen aandeelhouder. Ik ben echter wel klant van KPN en ben dat al heel lang, vanaf mijn eerste smart phone, ver voor de iPhone. Maar toen de iPhone kwam vond de toenmalige KPN-directeur dat maar een onzinnig ding. T-Mobile ging er met de buit vandoor en met mijn klandizie. Dekking was waardeloos, maar het ging allemaal net.
De recente upgrade van Digitenne was voor mij een goede gelegenheid om daarmee te stoppen.
De enige manier waarop ik nu nog klant ben van KPN is via XS4ALL omdat ik goed internet wil volgens de XS4ALL filosofie. KPN snijdt die ledemaat nu af en ben ik wat mij betreft aan boord bij de XS4ALL opvolger: Freedom.nl
KPN zal denken: ach, wat maakt ons dat ene klantje nou uit?