Het vertrouwen van Nederlanders in de nieuwsmedia is relatief hoog in vergelijking met andere landen. 59 procent van de Nederlanders zegt de nieuwsmedia in het algemeen te vertrouwen. In Europa scoort alleen de Portugese media hoger, waar 62 procent van de bevolking het nieuws vertrouwt. In het Verenigd Koninkrijk ligt dat een stuk lager met 42 procent en het dieptepunt binnen de EU is Griekenland met 26 procent.
Dat blijkt uit het jaarlijkse Digital News Report van Reuters Institute. In dit rapport wordt op basis van een groot internationaal onderzoek het gebruik van digitale nieuwsmedia in kaart gebracht. Dit zijn de 4 opvallendste bevindingen.
1. Het gebruik van social media voor nieuws neemt af
Na jaren van groei gebruiken in veel landen minder mensen social media als nieuwsbron dan een jaar eerder. In de VS is bijvoorbeeld een daling te zien van 51 naar 45 procent. Ook in Nederland doet dit zich voor: 43 procent van de mensen gebruikt social media om aan hun nieuws te komen, net zoveel als in 2015. Vooral Facebook levert hier in en daalt met 3 procent naar 29 procent. Een trend die wereldwijd zichtbaar is.
Tegelijkertijd gebruiken steeds meer mensen chatapps om aan hun nieuws te komen (en dus ook om nieuws met elkaar te delen). In Nederland is WhatsApp met een nieuwsgebruik van 17 procent veruit het populairste op dat gebied. Wereldwijd is dit 15 procent, gevolgd door Facebook Messenger met 8 procent. In Nederland is het gebruik van Messenger voor nieuws zeer beperkt met slechts 3 procent.
2. Nederlanders betalen niet voor nieuws op internet
Terwijl Netflix en Spotify het erg goed in Nederland, is het betalen voor de toegang tot nieuws op internet een stuk minder populair. Slechts 13 procent van de ondervraagden, 1 procent minder dan vorig jaar, geeft aan het afgelopen jaar te hebben betaald voor online nieuwsbronnen. Dat is ongeveer gelijk aan het internationale gemiddelde.
In Scandinavische landen is het betalen voor nieuws op internet al veel meer ingeburgerd; in Zweden doet een kwart van de mensen dit en in Noorwegen een derde. Ook in Turkije gebeurt het veel: 26 procent van de ondervraagden daar betaalt voor online nieuws. In de VS, waar veel media het aantal abonnees sinds de verkiezing van Trump zagen toenemen, komt men uit op 16 procent.
Opvallend genoeg betalen relatief weinig Britten voor nieuws op internet: slechts 7 procent. Dat heeft mogelijk ook te maken met het aanbod: de twee populairste kranten, The Guardian en Daily Mail, bieden hun content gratis aan. Ook in andere landen zal meespelen hoeveel nieuws gratis wordt aangeboden.
In landen als het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Spanje is naast het betalen voor de toegang tot nieuws het donatiemodel in opkomst als alternatief voor betaalde abonnementen. Onder meer de Britse krant The Guardian heeft daar succes mee.
3. De zorgen over nepnieuws verbreden
De zorgen over desinformatie op internet gaan niet meer enkel over puur nepnieuws dat wordt gemaakt met politieke of commerciële redenen. De zorgen hebben zich het afgelopen jaar verbreed naar allerlei vormen van desinformatie, concluderen de onderzoekers. Daarbij moet je denken aan nieuws waarbij feiten verdraaid zijn omdat het in iemands voordeel is en slecht journalistiek werk. Ook artikelen die nieuws lijken, maar advertenties blijken te zijn en satirische nieuwsartikelen baren mensen zorgen.
Opvallend is ook de relatief hoge mate van zorg over politici die de term nepnieuws gebruiken om de media in diskrediet te brengen. Onder meer in de VS en Oostenrijk, maakt ongeveer de helft van de ondervraagden zich hier zorgen over.Specifieke cijfers over de zorgen van Nederlanders over desinformatie staan niet in het rapport. Wel geeft slechts één op de tien ondervraagden uit ons land aan in de maand voorafgaand aan het onderzoek in aanraking te zijn gekomen met nepnieuws dat compleet verzonnen is. Daarmee staan we in de top 3 landen waarin dit het minst voorkomt, terwijl in Turkije bijna de helft van de mensen dit aangeeft in de VS ruim één op de drie.
4. Podcasting blijft achter in Nederland
De onderzoekers besteden in het Digital News Report speciale aandacht aan de opkomst van podcasting. Ruim een derde van de mensen in 22 onderzochte landen luisterde in de maand voorafgaand aan het onderzoek naar een podcast. Nederland en het Verenigd Koninkrijk doen het van al deze landen het slechtst: slechts 18 procent van de ondervraagden luisterde naar een podcast. In Azië is het medium het populairste.
Als mogelijke verklaring voor het relatief lage bereik van podcasts in Nederland geven de onderzoekers de rol van de publieke omroep. Die heeft "weinig reden om het luistergedrag naar de lineaire radio te ondermijnen door podcasts te produceren of te promoten."
Het complete rapport is te vinden op de site van het Digital News Report. Hier is ook een speciale pagina te vinden met interactieve grafieken van de data uit het onderzoek.
Plaats als eerste een reactie
Ook een reactie plaatsen? Word lid van Adformatie!