Onthutsend interview met Henk Kamp legt onvermogen bestuurders bloot

Door Mildred Hofkes

Oud-minister Henk Kamp was zondag te gast bij #buitenhof. Kamp was minister van Economische Zaken tussen 2012-2017 en dus verantwoordelijk voor de gasboringen in Groningen. Het onthutsende interview met Pieter Jan Hagens heeft nog lang na gesudderd bij mij.

Onthutsend omdat Henk Kamp zo duidelijk in zijn bestuurlijke kaarten liet kijken. In 2012 vond in het plaatsje Huizenga de zwaarste aardbeving plaats tot dan toe, 3,6 op de schaal van Richter. De huizen stonden te schudden op hun grondvesten. De Groningers waren boos en bang en lieten van zich horen.

Henk Kamp geeft nu aan dat hij in 2013 eerst onderzoek wilde laten uitvoeren naar de feitelijke oorzaken van de beving en de schade. Dat onderzoek duurde 9 maanden.

Het bizarre is dat in diezelfde periode in 2013 (dus na de aardbeving in Huizenga) het meeste aardgas werd gewonnen ooit in Groningen, 54 miljard kuub. Terwijl iedereen blijkbaar wist dat ongeveer 27 miljard kuub nodig was voor de ‘leveringszekerheid’. Waarom is dat in hemelsnaam gebeurd wilde Pieter Jan Hagens weten van oud-minister Kamp?

Wat mij raakt is het bestuurlijke onvermogen om de ramen en deuren open te zetten en te luisteren naar de maatschappelijke signalen

Hagens probeert het keer op keer bij Kamp. Toont Kamp enige vorm van zelfreflectie? Kamp stelt dat hij eerst de feiten netjes op tafel wilde hebben voordat hij als minister besluiten kon nemen. Tot die tijd gingen de gaswinning inderdaad gewoon door. Kamp wist ook niet precies waarom dat in 2013 zo veel meer was dan in 2012.

Ik probeer mij daar een voorstelling van te maken; Kamp hoorde destijds de bange en boze stemmen van de Groningers niet? Of geloofde hij hen niet? Waarom luisterde hij niet naar hun duidelijke signalen? Daar zei Kamp gisteren het volgende over ‘De oplopende emoties hadden de gesprekken destijds wel bemoeilijkt met de bewoners.’

(Tekst loopt door onder video)

Eerder had Ben van Beurden de ceo van Shell al aangegeven pas rond 2016 door te hebben dat de ‘maatschappelijke acceptatie’ voor de gaswinning in Groningen aan het verdwijnen was. Van Beurden gaf aan dat dat een bestuurlijke fout was geweest; er werd wel óver de Groningers gesproken, maar niet mét.

Wat mij raakt is het bestuurlijke onvermogen om de ramen en deuren open te zetten en te luisteren naar de maatschappelijke signalen. Naar de mensen waar het om gaat. Naar boze en verdrietige burgers. Waarom is dat zo moeilijk voor bestuurders?

Zolang het feitelijk is onderzocht, en vertaald is naar cijfers, kunnen rationeel georiënteerde bestuurders er wat mee. Maar het gesprek aangaan, de emoties horen en voelen....

Misschien maakte Henk Kamp gisteren onbedoeld duidelijk waarom: het omgaan met emoties van boze en verdrietige mensen is lastig. Want hoe reageer je daarop als ‘rationele’ bestuurder?

Zolang het feitelijk is onderzocht, en vertaald is naar cijfers, kunnen rationeel georiënteerde bestuurders er wat mee.

Maar het gesprek aangaan, de emoties horen en voelen, de tranen en wanhoop zien van de betrokkenen, en op basis daarvan keuzes maken, oftewel verbinding maken van mens tot mens, dat is blijkbaar geen vaardigheid waar bestuurders op worden geselecteerd.

En laat dat nu net de belangrijkste vaardigheid zijn van toekomstbestendig besturen. Open staan voor signalen van buitenaf en het vermogen tot zelfreflectie.

Mildred Hofkes is adviseur in reputatiemanagement en het Nieuwe Besturen. Ze is oprichter van NieuwBestuur, platform voor Toekomstbestendig Besturen, en van Bureau Hofkes. Ze publiceert geregeld over leiderschap en bestuur.