Het idee gaat boven alles, ook boven schoonheid

 Deze trip neemt hen mee naar De Appel, een plek waar concept koning is en je stoned kunt worden van verfverdunner. 

‘Vind je het mooi?’ is een vraag die vaak wordt herhaald door onze gids Rian. Ze kan de vraag op elk moment op iemand afvuren. De vraag wordt meestal met een diepe gedachte, een blik op het kunstwerk en wat reflectie beantwoord. En dat is ook het antwoord: dat het denken over een kunstwerk al prachtig kan zijn.

De Appel toont ‘When Elephant come marching in’, een tentoonstelling van gastcurator Mark Kremer, die zoals de website zegt ‘verkent hoe de turbulente jaren zestig, bewust of intuïtief, terugkeren in de hedendaagse kunst.’  

Maar dat is nietszeggende kunsttaal, toch? Het is pas op het moment dat je gids je een kunstwerk uitlegt en je dwingt om je mening te delen dat de tentoonstelling echt vorm krijgt. 

Zodra onze groep creatieve van Amsterdam designbureau VBAT zich verzameld heeft in de eerste ruimte, legt Rian het concept van Taf Hassam’s ‘John Ferrari – an American Trategy’ (2008) uit. Een overbelichte interieurfoto van een galerij in New York in de jaren '60.

De foto zelf is niet bijzonder boeiend. Hassam heeft de kunst van de muur gehaald en wij blijven achter met de vraag waarom.

Maar op de vloer ligt een brief van Hassam aan John Ferrari van 50 jaar geleden. Hassam vraagt Ferrari over de rol van de 1960’s kunst-fotograaf, over zijn leven en over zijn relatie. Is het mooi? Nee, niet echt.

Maar dwong het ons om terug in de tijd te gaan en de fotograaf in gedachte te ontmoeten? Ja.

Als ontwerpers van verpakkingen en merken worden we aangemoedigd om verhalen te vertellen en tegelijkertijd iets visueel aantrekkelijks te maken. De tentoonstelling dwong ons om op een andere manier naar visuele communicatie te kijken. Dit werd duidelijk in de installatie van de Zweedse kunstenaar Carl Michael von Hausswolff genaamd ‘Thinner and Low Frequency Bar’ (1998/2014).

Een ruw gemonteerde bar van metaal met flessen verfverdunner op de planken. Bezoekers worden aangemoedigd om high te worden van de vodden terwijl er een serenade van lage bromtonen klinkt. Het creëert het effect van een cocktailbar onder een brug aan de snelweg.

Is het mooi? Verre van, maar dwong het ons om ons in te beelden in de wereld van drugsgebruik en verslaving? Ja. 

Nu we ondergedompeld zijn in deze wereld van conceptualisme, maken we ons klaar voor de laatste kamer. Een kakafonie van gemixte media komt ons tegemoet, kunst in alle vormen, verhalen die verteld moeten worden. We worden gegroet door een hangend doek van vuil gemaakt door de legendarische Boyle familie, die met elk werk een nauwkeurig deel van de wereld verplaatsen en opnieuw contextualiseren.  Achter ons zien we een variatie van gaten in de muur met daaronder de titel ‘The Execution’.

De luide kreten van een film begeleiden ons terwijl we het kunstwerk ‘Enjoy the Ice’ van Hidenori Mitsue  bekijken, een, een recreatie van een bestaand historisch schilderij dat tentoon wordt gesteld in het Rijsmuseum.

Om door deze tentoonstelling te wandelen zonder een achtergrondverhaal of rationalisatie voor de stukken zou niet verkeerd zijn, maar je zou wel een hoop missen. Het zou zijn als het zien van een band, zonder de muziek te horen, een lege nieuwsgierigheid.

Over het algemeen is de tentoonstelling een masterclass in hoe wij als creatieve ontwerpers kunnen leren van de manier waarop kunstenaars een idee boven alles stellen, zelfs boven schoonheid.