Hoe Asscher met zijn verzoek om extra onderwijsgeld zijn eigen reputatie beschadigt

Lodewijk Asscher wacht een spannende week. De PvdA-voorman en nog altijd vicepremier van het kabinet vindt dat er meer geld moet naar de leraren. Zonder dit extra geld zet hij geen handtekening onder de rijksbegroting voor 2018. Dan struikelt Rutte II, als Usain Bolt in zijn laatste race, nog voor de finishlijn.

Afgang

Is deze harde lijn een eerste stap in het herstel van de sociaal-democratie? Of ondermijnt hij hiermee zijn toch al broze reputatie en plaveit hij de weg naar de achteruitgang van het Haags toneel? De VVD lijkt niet gevoelig voor dreigementen van haar coalitiepartner. Dat hoeft ook niet, want de liberalen zijn in vele opzichten de bovenliggende partij. Waarom kiest Asscher dan toch voor powerplay?

Basaal aspect

Zelfreflectie kun je aan de PvdA wel overlaten. De sociaaldemocraten kijken niet op een rapportje meer of minder. En dus werden er, na de dramatische verkiezingsuitslag in maart, vooral kritische vragen gesteld. Hoe goed kennen we onze achterban? Hebben we wel voldoende naar hen geluisterd? Waren we onderscheidend en idealistisch genoeg? En staan nog wel de juiste mensen aan het roer? Prima vragen natuurlijk. Maar de huidige opstelling van Asscher toont aan dat de partij één basaal aspect van politiek bedrijven over het hoofd ziet: de relationele ethiek.

Mores

Elke relatie, privé en zakelijk, heeft zijn eigen mores en de ethische vragen die daarbij horen. Krijg ik voldoende ruimte? Kunnen we elkaar vertrouwen? Hoe ver strekken commitment en loyaliteit? Zijn geven en nemen wel in balans? Kijk naar de huidige kabinetsformatie, daarin worden deze vragen vanaf moment één gesteld en keer op keer beantwoord. Zonder onderling vertrouwen komt er geen kabinet.

Kat

Ook de kiezer stelt zichzelf de vraag: geef ik mijn stem aan iemand waar ik van op aankan? Iemand die keuzes durft te maken in mijn belang en daar voor staat. Maar wat als jouw politiek leider terugkomt op gedane zaken? Of erger: zijn politieke vrienden lachend maar genadeloos afserveert en hardop zegt dat het allemaal anders had gemoeten, en het vooral niet aan hem lag. Dat voelt als een kat in de zak.

Draaikonterij

Natuurlijk: het onderwijs, je kunt je geld minder goed besteden. Maar dat is niet waar het hier om gaat. Als Asscher zijn spierballen laat zien en Rutte II reduceert tot een minderheidskabinet, zal hem dat in de peilingen vast een paar zeteltjes opleveren. Maar ik durf er wel een flesje goede wijn op te zetten: wie spot met de fundamentele waarden van de relationele ethiek, ondermijnt zijn persoonlijke reputatie. Geen mens identificeert zich met onbetrouwbaarheid, draaikonterij en opportunisme. Dat gaat hem in het vervolg van zijn politieke carrière geen applaus opleveren.

Foto: ANP / Jerry Lampen

Marco Doeser is mediator en specialist op het gebied van dialoog, weerstanden en conflictcommunicatie. Hij is als associate verbonden aan MSLGROUP.