Benijden is goed voor de economie

Van de Ven laat in experimenteel onderzoek zien dat de emotie zich manifesteert in twee gedaanten: afgunst (dat leidt tot een motivatie anderen te schaden) en benijden (dat leidt tot de motivatie om de eigen situatie te verbeteren).

Verdiend succes wordt benijd, onverdiend succes wordt afgunstig bekeken, zo ontdekte Van de Ven. Het algemene doel van beide types is om het niveau van verschil met de superieure andere te verminderen en dat kan bereikt worden door de ander neer te halen of je eigen positie te verbeteren.

Van de Ven vond na onderzoek dat deelnemers die anderen benijdden van plan waren meer te gaan studeren en zelfs daadwerkelijk beter presteerden op een intelligentietest.

Marketing
De onderzoeksresultaten geven ook inzicht in consumentengedrag en zijn interessant voor marketing, aldus Van den Ven.

Benijden is de motor achter economische groei omdat het ertoe leidt dat mensen meer willen betalen voor een aantrekkelijk product dat een persoon heeft die ze benijden. Proefpersonen wilden echter niet meer betalen als hetzelfde product in het bezit was van iemand die het niet verdiend had en dus afgunst opriep (een student die een mooie, dure telefoon van zijn vader had gekregen).

Maar afgunst kan, hoewel het vaak tot destructieve motivaties leidt, ook tot gevolg hebben dat mensen zich willen differentiëren van de ander en daardoor beter willen zijn in een alternatief domein. Ze zijn dan bijvoorbeeld bereid meer te betalen voor een telefoon met een zakelijkere uitstraling, als degene op wie ze afgunstig zijn een trendy en speelser model heeft.

Voor consumenten leidt benijden er dus toe dat ze meer willen betalen voor het product dat het benijden oproept, terwijl afgunst ertoe leidt dat ze meer willen betalen voor een ander (maar gerelateerd product) om zichzelf te onderscheiden, aldus de onderzoeker.

Niels van de Ven promoveert op 13 november aan de Universiteit van Tilburg.