Voorlichting schiet tekort bij de overgang van zorg naar gemeenten

Er is meer voorlichting nodig over de overgang van zorg naar gemeenten. Cliënten hebben te maken met veel veranderingen en weten vaak niet wat de gevolgen daarvan zijn voor hun dagelijks leven. Dat brengt onzekerheid met zich mee. Gemeenten kunnen problemen voorkomen door de weg naar zorg en ondersteuning beter uit te leggen.

Dit concludeert Ieder(in), netwerk voor mensen met een beperking of chronische ziekte.  naar aanleiding van de cliëntenmonitor 'Zorg naar gemeenten' en na ondervraging van 3064 mensen. 

Persoonlijk bevraagd

De cliëntenmonitor ‘Zorg naar gemeenten’ volgt een groep cliënten over een periode van drie jaar om te zien wat de overgang van de zorg naar gemeenten voor hen betekent. Het gaat om mensen die voorheen zorg en ondersteuning uit de AWBZ kregen en die nu nog op basis van een overgangsregeling krijgen via de gemeente. In de derde ronde van deze cliëntenmonitor werden 178 cliënten persoonlijk bevraagd.

Daarnaast zijn in april ook de landelijke ervaringen van cliënten en mantelzorgers in kaart gebracht via een digitale raadpleging. Daarbij vulden 3064 cliënten en mantelzorgers een vragenlijst in. Beide onderzoeken zijn niet representatief maar geven samen wel een goede indruk van de ervaringen van cliënten:

Grote veranderingen

De meeste deelnemers hebben te maken met veranderingen op meerdere levensgebieden. Het gaat bijvoorbeeld om een nieuw loket, een andere hulpverlener over de vloer, geen compensatie meer voor bepaalde zorgkosten en nieuwe eigen betalingen. Ook zijn er mensen in de overgangsregeling die minder zorg krijgen dan voorheen. In de beleving van mensen worden bestaanszekerheden ‘overhoop gehaald’.

Uit beide onderzoeken blijkt dat veel deelnemers niet goed weten waar ze terecht kunnen en hoe ze hun vraag aan de gemeente moeten stellen. De deelnemers die dit wel weten, vinden de medewerkers van de gemeente lastig vindbaar en de communicatie onduidelijk.

Contact met gemeente moeizaam

Verder blijkt het gesprek met de gemeente lastig te zijn. Mensen vinden dat de gemeente te weinig kennis heeft van hun beperking of aandoening. Ook gingen de gesprekken vaak over slechts één aspect van de zorg en niet over de algehele leefsituatie en andere ondersteuningsvragen.

Gemeenten: beter communiceren

Gemeenten kunnen mensen beter op weg helpen door de toegang tot zorg en ondersteuning makkelijk vindbaar te maken en duidelijk uit te leggen, zodat mensen het proces beter overzien. Dat kan bijvoorbeeld door een duidelijke folder en een (visueel) toegankelijke website. Maar ook door mensen van wie de indicatie afloopt tijdig een brief te sturen met het verzoek om een afspraak te maken, net zoals bij het verlopen van een paspoort. Verder zouden gemeenten er beter op moete n toezien dat mensen de zorg krijgen waar zij recht op hebben. Op basis van de onderzoeken zijn aanbevelingen geformuleerd voor gemeenten.

Nieuwe raadpleging in september

In september start een nieuwe digitale raadpleging, genaamd ‘Goed voor elkaar?’. Dit onderzoek richt zich op de sociale netwerken van cliënten. In het nieuwe zorglandschap wordt van burgers een bijdrage verwacht in de vorm van burenhulp, mantelzorg en vrijwilligerswerk. De vragenlijst is bedoeld voor mensen die zorg en ondersteuning nodig hebben én voor mensen die vrijwillig en onbetaald hulp en ondersteuning (kunnen) bieden.

Aandacht voor iedereen

De cliëntenmonitor ‘Zorg naar gemeenten’ is onderdeel van het programma Aandacht voor iedereen (AVI). Het programma wordt gefinancierd door het ministerie van VWS.