Unilever, Nike en Ford als voorlopers in ecologie

"Afval = voedsel", zo heet deze aflevering van Tegenlicht die ik gisteren met stijgende verbazing en bewondering heb bekeken. De documentaire draait om ontwerper William McDonough en chemicus Michael Braungart, die een strategie ontwikkelden om het oude adagium 'Cradle to Grave' te vervangen door het 'Cradle to Cradle' principe.

In de wereld die de heren voor ogen hebben, bestaat geen afval meer. De wereld is een gesloten circuit waarin alles een tweede leven kent. Ieder product is de grondstof voor iets nieuws. De consument is niet langer een vervuiler. Klinkt mooi. Maar weet je wat pas echt mooi is? Het is realistisch, het wordt al toegepast, het bespaart meer dan het kost, de wereld wordt er stukken mooier van en concerns als Unilever, Ford en Nike zijn reeds aan boord.

In de documentaire wordt een project voor Unilever als voorbeeld aangehaald. McDonough en Braungart hebben een ijsverpakking ontwikkeld die, eenmaal ontdooit, helemaal wordt omgezet in vloeistof. Bovendien bevat de verpakking zaden van zeldzame planten. Zo creëert afval nieuw leven.

Maar ook bij Nike werken ze aan volledig afbreekbare en herbruikbare producten. Dit heeft zijn weerslag op de hele innovatiecyclus. Een voorbeeld van een 'Cradle to Cradle' product is de Nike Considered. Deze schoen is tot de laatste vezel onschadelijk voor het milieu en in zijn geheel herbruikbaar. Het Europese hoofdkantoor van Nike in Hilversum is overigens ook van de hand van McDonough.

Het oude fabrieksterrein van Ford, zwaar verwaarloosd en vervuild, is door de wetenschappers opnieuw ingericht . Het kostte 1,3 miljard dollar, maar het terrein is inmiddels schoon en vriendelijk voor zijn omgeving. In de loop der jaren zal de investering helemaal worden terugverdiend.

Bovendien heeft ook heeft Ford een volledig afbreekbaar en herbruikbaar product ontworpen. Het Ford model U is nog een prototype, maar laat een duidelijk beeld op de toekomst zien. De auto als voedsel voor z'n omgeving, het zou een omslag zijn.

McDonough en Braungart zijn ervan overtuigd dat zij met hun filosofie een nieuwe industriële revolutie kunnen ontketenen. En ik denk dat ze gelijk hebben, al durf ik niet te zeggen op welke schaal.

Voor wie meer wil weten is de Tegenlicht documentaire een absolute aanrader. Maar ook in de Volkskrant, Newsweek, BusinessWeek en uiteraard de bedrijfsbrochure valt meer te lezen.