Geen normen, maar waarden

"Ongeveer zestig procent van de Nederlandse consumenten is ongerust over mogelijke restanten van hormonen en antibiotica in vlees. Dat blijkt uit de nieuwste Eurobarometer-enquête uitgevoerd in opdracht van de European Food Safety Authority (EFSA). Ongeveer 53 procent van de Nederlandse consumenten maakt zich zorgen over de aanwezigheid van resten vergif in groente, fruit of graan en 57 procent is ongerust over te hoge dioxinegehaltes in vis. Het welzijn van boerendieren is voor 59 procent van de Nederlandse respondenten een punt van zorg. Een derde van de consumenten is er niet van overtuigd dat overheden in de Europese Unie snel ingrijpen als een gevaar voor de volksgezondheid is vastgesteld." Bron: Levensmiddelenkrant 24.11.2010. En volgens recent onderzoek van De Consumentenbond maakt de helft van de Nederlandse consumenten zich weleens of regelmatig zorgen over e-nummers in voedingsmiddelen. Bron: Distrifood 30.11.2010.

Het grote gebrek aan vertrouwen in overheid en bedrijfsleven leeft volgens mij zeker niet alleen bij goed geïnformeerde mensen. Ik denk dat vooral onder mensen die juist gevoelig zijn voor 'autoriteit' een onbehagen groeit: bij de traditioneel ingestelde zwijgende meerderheid die juist het vertrouwen graag buiten zichzelf neerlegt.

Zij maken zich ongerust, geven dit desgevraagd ook aan in onderzoeken, maar passen hun koopgedrag daar niet op aan: men verkiest voorlopig de struisvogelpolitiek en blijft volharden in het basisidee dat er gewoon goed voor ze gezorgd moet worden. Voorlopig maken fabrikanten en retailers zich daarom nog geen grote zorgen: 'so far so good'.

Ik vraag mij af of dit inderdaad echt heel veel langer zo goed kan gaan.

Het is tijd dat zowel overheid als bedrijfsleven op zoek gaan naar nieuwe vormen van zekerheid. Niet als schijnoplossing, maar juist fundamenteel. Voor mij betekent dat een transformatie van binnenuit: van normen, naar waarden.

Want doorduwen in het rationeel uitleggen en geruststellen helpt niet verder. En ook 'verleiden' met mooie reclamecampagnes, is geen duurzame oplossing. Voor mij is een meer fundamentele oplossing nodig die gaat over het vanuit waarden aansturen van je bedrijf. Waarden die niet (direct) in geld zijn uit te drukken.

Het gaat er mij om dat bedrijven (en overheid) datgene wat ze doen naar zichzelf kunnen verantwoorden. In een puur kapitalistische zelfopvatting weet je wat we krijgen: armoede in overdrachtelijke zin. Als dat ‘zelf’ van bedrijven evenwel niet meer in de kern draait om geld, maar (ook) om andere, meer maatschappelijke waarden, dan leidt die verantwoording als bedrijf naar jezelf tot veel ‘rijkere’ uitkomsten. In mijn visie krijg je zo een beweging op gang naar maatschappelijk vruchtbaar ondernemen.