Commotie retailonderzoek: de glazen bol in duigen.

Waar zit de somberheid in een verwachte groei van maar liefst 12 % in 2020? Precies in die 12 %. Niet alleen is die groei in zeven jaar tijd beperkt, deze is ook niet gecorrigeerd voor inflatie. Nu is de inflatie voorspellen al bijna even moeilijk als de groei van de detailhandel, maar bij een inflatie die we thans hebben zou de groei niet uit komen op plus 12% maar op min 12%.

Nu weet ik dat de planbureaus uitgaan van een toekomstige lagere inflatie, maar zelfs bij een scenario van de huidige eurozone inflatie tekenen we nog altijd een min van 2% op. Aangezien de rente heel laag wordt gehouden, moeten we waarschijnlijk eerder rekening houden met een hogere inflatie dan met een lagere en zo komen we bij een groei van 12% in reële termen uit op min 6% tot min 10%.

Als in die groei - zoals geschetst door Shopping2020 - ook nog het grootste deel voor rekening komt voor online, wordt een beeld geschetst van de retailwereld dat ik gewoon niet kan geloven.

De fysieke winkels, van de branches die betrokken worden in het onderzoek, zouden volgens het onderzoek dalen met zo’n 15%. Als je dit combineert met de inflatie die hierin nog verwerkt moet worden, resulteert dat in een daling tot zo’n 25% in de zeven jaar die voor ons liggen.

Als dit waar is gaan we de absolute kaalslag tegemoet in de Nederlandse retail. Dan mogen we ons gaan voorbereiden op spookcentra. Uit mijn analyses eerder dit jaar blijkt dat de omzet in non food retail vergeleken met 2004 al met 17% is gedaald, met grote verschillen van branche tot branche. Uit die zelfde verkenning bleek ook dat in termen van omzet per vierkante meter de daling zelfs op loopt tot 27%.

We hebben dus al ruim een kwart te veel winkels en al deze cijfers zijn niet eens gecorrigeerd voor online verkopen. Met het plaatje dat geschetst wordt in Shopping2020 zouden we afgaan op ruim 50% te veel winkels, bovenop de bestaande leegstand.

Zoals ik al eerder aangaf: ik ben minder pessimistisch. Hoewel we al te maken hebben met dalende omzetten in non food retail sinds 2007en de dalingen zeker nog tot 2015 zullen doorzetten, hoop ik toch dat we na 2015 ten minste de inflatie weer gaan bijbenen in retail.

Dat betekent nog steeds dat we voor een enorme opgave staan, omdat we vandaag al een overcapaciteit aan winkels hebben. Ook sluit ik mijn ogen niet voor de afvloeiing naar online. Ik ben immers ook consument.

In het eindspel zal zo’n 20% tot 25% van alle retail omzet online gaan en voor non food zal dit dus op 30% tot 40% neerkomen met grote verschillen van branche tot branche. Daarbij moeten we rekening houden met serieuze aandelen van fysieke spelers in de online omzetten. Bovendien zullen winkels andere functies krijgen in het samenspel met internet en niet meer enkel dienen voor de transactie.

Mijn beeld voor de winkelstraat ziet er dan ook iets rooskleuriger uit dan Shopping2020 schetste:

- richting 2020 een groei van de totale detailhandel van 5% tot 7% boven inflatie

- een beperktere afvloeiing naar online dan geschetst

- een substantieel deel hiervan voor rekening van fysieke retailers

- winkels die dienen als plek voor experience en service naast de traditionele winkel rol.