Heineken en aids

'Het draait bij maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo) en maatschappelijk betrokken ondernemen (mbo) meer en meer om "Good brands, good people", zei Mark Schalekamp, oprichter van Robin Good vrijdagmiddag tegen een zaal vol afgevaardigden van bedrijven als Ernst & Young, Xerox, KPN, ING, Achmea en Shell.

Robin Good, een organisatie- en adviesbureau voor maatschappelijk betrokken ondernemen, hield een symposium getiteld 'Good people, good brands'. Mbo levert een bedrijf grote voordelen op, is de boodschap van de organisatie.
'De consumenten zullen het waarderen dat je doet en je onderscheidt je als bedrijf ermee.'

Hoewel mvo/mbo ooit is begonnen als liefdadigheid en poging tot imagoverbetering, is het vandaag de dag veel meer dan dat.

'In een ongezonde samenleving kun je geen geld verdienen', zei Lucas Meijs, hoogleraar vrijwilligerswerk, civil society en ondernemingen aan de Rotterdam School of Managament, een van de twee sprekers tijdens het symposium.

En dat heeft Heineken letterlijk ter harte heeft genomen, bleek uit het verhaal van de tweede spreker, Anthony Ruys, gepensioneerd bestuursvoorzitter van Heineken (destijds verantwoordelijk voor de marketing) en nu onder meer voorzitter van de raad van toezicht van STOP AIDS NOW!

'Het is voor Heineken belangrijk dat je als bedrijf en als merk jong en vitaal bent en blijft. Op een verantwoorde manier. Als je jong bent, ben je aantrekkelijk voor de doelgroep die zal opgroeien tot consumenten die trouw blijven aan je merk', zei Ruys.

Lastige positie
Normen en idealen zijn belangrijk. Maar Heineken heeft in principe een lastige positie als het gaat om verantwoord bezig zijn. Alcohol is nu niet bepaald een goed vehikel om verantwoording uit te dragen.
'Wij zijn van mening het product alcohol onderdeel van de maatschappij is', zei Anthony Ruys. ' Het hoort erbij, maar je dient er wel op een verantwoorde manier mee om te gaan. Dat is al een aantal jaar een belangrijk besef in het gehele bedrijf.

'Onze vertegenwoordigers zijn de ambassadeurs van ons bedrijf. Als een vertegenwoordiger om 09.15 na afsluiting van een nieuw contract met een café een biertje met de barman drinkt om het te vieren en die vertegenwoordiger heeft die dag nog vier, vijf afspraken? Ze hebben allemaal een lease-auto van de zaak, dus je kunt je voorstellen dat we dat liever niet meer hebben. Ze houden het nu bij water.'

Een andere manier van verantwoord bezig zijn, is het watergebruik bij Heineken.
'12,5 jaar geleden gebruikten van 15 liter water voor een liter bier. Nu is dat 5 liter. Dat is natuurlijk een goede vooruitgang. Het lager waterverbruik is verantwoord, maar tevens ook aantrekkelijk voor Heineken zelf - het is goedkoper.'

Wat Ruys niet noemde in zijn opsomming maar wat er wel bijhoort, is de campagne die Heineken vorig jaar begon voor verantwoord alcoholgebruik.

Geen liefdadigheidswerk
Maar de grootste verdienste van Heineken op het gebied van mvo is het gevecht tegen aids in Afrika. Heineken stelt zich sinds 2001 garant voor een levenslange behandeling van zijn werknemers en aanverwanten met aids. Het bedrijf biedt twee medicijnencocktails tegen hiv.

De aidspreventie in Afrika is niet zonder eigenbelang, daar was Ruys in de IJsbreker duidelijk in. Het is geen liefdadigheidswerk.

Heineken is zuidelijk van de Sahara , na de overheid, de grootste werkgever van Afrika. In Burundi, Rwanda, en Congo werken zo'n 12 duizend mensen voor de Amsterdamse brouwerij.

Als een expat ziek onverhoopt ziek zou worden, zit hij in het eerste vliegtuig naar huis. Maar de lokale medewerkers hebben te maken met de lokale gezondheidszorg en die is niet al te best. 'Waarom zou je je medewerkers verschillende medische behandelingen geven, was een vraag die op een gegeven moment bij de managers van Heineken omhoog kwam', zei Ruys. Heineken besloot hospitalen te bouwen naast de brouwerijen. En zich te richten op aidspreventie.

Win-win situatie
'Er ontstond een win-win situatie. De kosten van personeelsbeleid ging omlaag, werknemers waren niet langer te ziek om te werken en keerden terug naar het bedrijf.' Het succes voor Heineken ligt niet alleen in het feit dat er minder werknemers ziek zijn, maar deze werknemers zijn door de sociale bemoeienis van Heineken erg betrokken bij hun brouwerij. En doet het Heineken-merk goed.

'Maar je stuit op gecompliceerdere zaken', vertelde de oud-bestuursvoorzitter. 'Wat doe je bijvoorbeeld met het gezin van een werknemer? Wat is een gezin? Een Afrikaanse definitie van een gezin verschilt met die van een Europese. Tot welke leeftijd hebben de kinderen recht op hulp? En wat doe je met de voorziening als een zoon of dochter voor de concurrent gaat werken? Of in de gevangenis beland?

'Dat is niet makkelijk om op te lossen. We zijn land voor land begonnen omdat het zo iets groots en ingrijpends is.'

Niet populair
Heineken, een brouwerij dus, is het eerste bedrijf ter wereld dat deze stappen heeft gezet. 'Als je alcohol produceert, ben je als bedrijf niet populair bij de World Health Organization, neem dat maar van mij aan', zei Ruys.

Tel daarbij op dat alcoholinname een drempelverlagende werking heeft op seksueel verkeer en dus aids, dan is het voor te stellen dat de combinatie Heineken en aidspreventie door sommige mensen met opgetrokken wenkbrauwen werd bekeken.

'Daarom kun je je ook nooit op de borst kunt kloppen', meende Ruys.
Ook niet nadat tijdens de internationale aidsconferentie in Toronto afgelopen augustus medisch vakblad The Lancet de loftrompet afstak. 'Heineken is voorbeeld in aids-bestrijding', schreef The Lancet. Het blad schreef dat ondernemingen zich niet moeten afvragen waarom Heineken het doet, maar zichzelf vragen waarom zij de moeite níet nemen.

'Het draait om de hoop en overtuiging', hield Ruys het publiek in de IJsbreker voor. 'Hoop op dat meer bedrijven/instanties je zullen volgen. En daar zijn we positief over, zie het werk dat president Clinton doet en Bill Gates.' En bedrijven als Shell, Unilever en Philips doen inmiddels ook aan aidsbestrijding.

Ruys hoopt ook op het bewerkstelligen van een beter medische infrastructuur in die Afrikaanse landen. 'En we zijn ervan overtuigd dat je alle werknemers op dezelfde manier kunt behandelen.'

Ik vond het verhaal van Anthony Ruys fascinerend om te horen. Het is interessante kwestie. Moet je er ruchtbaarheid aan geven, zodat het ten goede komt aan je merk. Of juist niet, zoals Heineken doet omdat je het bedrijf verwacht dat het ook zonder publiciteit uiteindelijk voor een positief imago zorgt?

Meer info:
- www.businessfightsaids.org
-
http://ec.europa.eu/enterprise/csr/documents/20030317/csrdevheineken.pdf" title="csrdevheineken.pdf">http://ec.europa.eu/
(pdf)
- www.pharmaccess.org pagina 1 (pdf)
- www.pharmaccess.org pagina 2 (pdf)
- www.oneworld.nl
- www.wereldexpat.nl