COMMENTAAR: Brave new world

We hebben een paar mooie bottom-up initiatieven zien opbloeien het afgelopen jaar. En nu wordt Neelie Kroes de komende anderhalf jaar de speciale ambassadeur voor startups. Nederland moet de Europese verzamelplaats voor vernieuwende startende ondernemers uit het buitenland worden. En dat gaat allemaal gebeuren in Amsterdam, door minister Henk Kamp van EZ uitgeroepen tot uithangbord om Nederland voor startups op de kaart te krijgen.

Vol enthousiasme sprak Kroes afgelopen mei nog in Adformatie over de digitale successen en de kansen voor Nederland en Europa. Ze zat nog net in Brussel als Nederlands eurocommissaris voor de Digitale Agenda en waarschuwde dat Europa niet achterover kan leunen: ‘Je moet niet achter de wagen aan blijven lopen, maar de kansen pakken.’

Bij alle euforie over de verworvenheden van de digital age klinkt de laatste tijd steeds vaker een tegengeluid; er worden kanttekeningen geplaatst bij de gevolgen van de voortschrijdende technologie. Die plaatst ons voor ethische vragen waar we antwoorden op moeten zien te vinden. Raken we straks allemaal ons werk kwijt omdat robots het van ons overnemen, zoals de aan een rolstoel gekluisterde wetenschapper Stephen Hawking stelt? Koersen we af op een ‘brave new world’ zonder menselijke oneffenheden omdat chromosomale afwijkingen bij een ongeboren kind gemakkelijker en veiliger kunnen worden vastgesteld?

Bas Heijne sprak afgelopen weekend in NRC de vrees uit dat onze ‘kenniseconomie’ er geen antwoord op al geven, omdat de regering volkomen in de ban is van het idee van technologie als motor van de economie.

De geesteswetenschappen aan de Nederlandse universiteiten staan onder druk, de Erasmus-univeristeit heft binnenkort de faculteit filosofie op omdat te veel studenten filosofie als bijvak nemen en je daarvoor geen geld van de overheid krijgt. Schande, vindt Heijne, er zou niet minder maar méér filosofie onderwezen moeten worden, om de ethische dilemma’s die van alle kanten op ons afkomen dieper te kunnen beschouwen.

Het essay van Roland van der Vorst in het kerstnummer van Adformatie (van 19 december) over het leven in de sensorsamenleving die ons te wachten staat in de volgende fase van ons internetgebruik, onderstreept die noodzaak.

In wat voor een samenleving willen we leven? Kan Neelie dat misschien ook in haar taak meenemen, want de overhead blijft het antwoord op die vraag schuldig.

Dit commentaar staat in Adformatie #26

Beeld Minority Report