Het Bruto Provinciale Geluk van Drenthe!

Misschien komt het omdat ik een import-Drent ben, maar ik kan nog dagelijks in vervoering raken als ik door de bossen, over de hei, langs de hunebedden of in de velden rondom mijn woonplaats Drouwen banjer. Ik beschouw het dan ook onverminderd als een groot voorrecht om in Drenthe te mogen wonen. Er is geen greintje overdrijving als ik stel dat de beslissing om vanuit de Randstad naar Drenthe te verhuizen - die wij als gezin in 2006 namen - de beste beslissing is die we ooit genomen hebben. Ik kan niet anders dan concluderen, dat de kwaliteit van leven er voor ons significant op vooruit is gegaan. Wij gedijen bij de rust en de ruimte, het naoberschap, de kleinschalige dorpscultuur, de overvloedige flora en fauna en de smakelijke, gezonde streekproducten. Het leven is goed in Drenthe! Des te opmerkelijker en onbegrijpelijker vind ik het om Drenthe keer op keer schrikbarend laag te zien scoren in allerlei maatschappelijke (vergelijk)lijstjes; zoals het jaarlijkse onderzoek van Elsevier naar de beste gemeenten van Nederland. Als we de koude, harde feiten moeten geloven is het slecht gesteld met de leefbaarheid - die wordt bepaald door de optelsom van factoren als bedrijvigheid, werkgelegenheid, bevolkingssamenstelling, bereikbaarheid, voorzieningenniveau en bestaanszekerheid –van Drentse gemeenten, en is het allesbehalve toeval dat Drenthe een krimpregio is. Als je niet beter zou weten, zou je denken dat leven in Drenthe uit kommer en kwel bestaat.

Het Bruto Nationale Geluk van Bhutan
Bhutan is een klein, schaarsbevolkt, bergachtig Aziatisch koninkrijkje in het Himalaya gebergte. Vanuit conventioneel economisch oogpunt is Bhutan een straatarm land; een prototypisch ontwikkelingsland. Omdat het land boeddhistisch is, heeft Bhutan echter een boeddhistische economie, waarin niet het genereren van geld maar geluk het doel is. Geld wordt in Bhutan gewoon niet zo belangrijk en/of waardevol gevonden. Geluk wordt in de boeddhistische levensbeschouwing als het allerhoogste goed wordt beschouwd, en alles – en dus ook geld – is daar ondergeschikt aan. In 1972 nam de koning Jigme Singye Wangchuck de revolutionaire beslissing om het Bruto Nationale Geluk te introduceren - een alternatief voor het gangbare Bruto Nationale Product zoals wij dat bijvoorbeeld ook in Nederland hanteren - en niet langer de welvaart maar het welzijn van zijn land en haar bevolking te gaan meten. Sindsdien behandelt men in Bhutan de mate van geluk - en niet het bedrag van geld - als een afspiegeling van de ware rijkdom van het land en haar bevolking. Het moge duidelijk zijn dat het Bruto Nationale Geluk iets heel anders is dan het Bruto Nationale Product. Kort samengevat meet het Bruto Nationale Product alleen economische productiviteit en waardeert het alleen factoren die geld opleveren. De conclusie die bij deze benadering wordt getrokken is dat, hoe meer geld er in een land omgaat, hoe beter het met dat land gaat. Geld wordt gelijkgesteld aan geluk. Bij het Bruto Nationale Geluk erkent men dat geld en geluk niet hetzelfde zijn, en kijkt men daarom niet alleen naar de materiële zaken in de maatschappij, maar waardeert men ook de immateriële zaken; culturele, ecologische, sociale, emotionele en spirituele factoren die een gezond en gelukkig maatschappelijk leven veroorzaken. In Bhutan worden daarom rigorreus andere beslissingen – in het belang van gezondheid en geluk - genomen; zo zijn biologisch voedsel en duurzame energie er geen deugd maar de norm.

Het World Happiness Report van De Verenigde Naties
Er heerst vandaag de dag nogal wat doem, dreiging en droefenis. Economische en ecologische crises zijn aan de orde van de dag. Het gaat niet helemaal goed met de gezondheid van onze planeet en datzelfde geldt voor ons mensen; depressiviteit is hard op weg om volksziekte nummer 1 te worden. Dat is geen toeval. We doen namelijk iets helemaal fout, en hoe hard we het ook ons best doen en hoe vaak we het ook blijven proberen; dat wordt nooit goed. We proberen geluk te vinden in geld; een mission impossible. Ons huidige – op welvaart gebaseerde - maatschappelijke systeem piept en kraakt daarom aan alle kanten en heeft duidelijk haar grenzen bereikt. Door schade en schande wijzer geworden groeit langzaam maar zeker het besef dat we een andere aanpak met een rooskleurig toekomstperspectief nodig hebben; een aanpak waar we wél gelukkig van worden. Het is dan ook niet voor niets dat de Verenigde Naties onlangs het World Happiness Report presenteerden waarin het in Bhutan heersende Bruto Nationale Geluk als officiële, nieuwe universele ontwikkelingsleidraad voor de toekomst wordt omarmd. Volgens Generaal-Secretaris Ban Ki-moon is het traditionele economische beleid niet langer effectief en efficiënt; het genereert weliswaar geld maar berokkent schade en maakt mensen niet gelukkiger. Alhoewel deze beleidsbeslissing van de Verenigde Naties allesbehalve voorpagina-wereldnieuws was, vertegenwoordigt het feitelijk gezien een enorm ingrijpende verandering die onvoorstelbaar grote gevolgen gaat hebben. De toekomst en de wereld gaan er écht heel anders uitzien als we welzijn gaan hanteren als maatstaf voor werkelijk maatschappelijk succes, en als we het verbeteren van geluk waardevoller gaan achten dan het vermeerderen van geld.

Het Bruto Provinciale Geluk van Drenthe
Door de beslissing van de Verenigde Naties komt Drenthe heel anders op de kaart te staan. Vanuit - conventionele - welvaart en kwantiteit bezien hoort Drenthe misschien tot de slechtste jongetjes van de klas, maar vanuit welzijn en kwaliteit bezien is de provincie niets minder dan een schoolvoorbeeld. Alle ingrediënten voor een goed en gezond leven zijn ruimschoots aanwezig; Drenthe voldoet aan alle randvoorwaarden om de gelukkigste provincie van Nederland te worden. Sterker nog; uit een wetenschappelijk onderzoek van de Erasmus Universiteit – De Gelukswijzer - komt naar voren dat Drenten nu reeds van alle Nederlanders het gelukkigst met hun leven zijn. Toeval? Ik dacht het niet! Het barst in Drenthe van de zaken die door Drenten als de normaalste zaak van de wereld worden beschouwd, maar die gezien het tijdsbeeld en de ontwikkelingen daarin, eigenlijk ontzettend bijzonder en waardevol zijn.

Zaken die in Drenthe volop aanwezig zijn, die mensen gelukkiger maken:

- Grote gemeenschapszin (het naoberschap, sterke sociale cohesie en participatie, het dorpsleven met zijn dorpshuizen, de grote verenigingsdichtheid, de sterke vrijwilligerscultuur),
- Cultureel erfgoed (het sterke cultuur-historische besef, ruimte voor streektaal en streekgebruiken, hoeveelheid cultuur historische objecten)
- Natuur (gunstige verdeling groene ruimte versus bebouwde ruimte, nabijheid van natuur, beschikbaarheid van natuurschoon, hoog percentage boerenbedrijven, hoeveelheid beschermde flora en fauna en beschermde natuurgebieden, biodiversiteit)
- Voeding (verkrijgbaarheid van biologische producten en streekproducten, aanwezigheid van boerderijwinkels, hoog percentage eigen verbouwd voedsel)
- Duurzaamheid (hoog percentage zonne-energie, windenergie, biomassa energie)
- Ambachtelijkheid (gunstige verhouding tussen handmatig vakmanschap versus industrieel massa-geproduceerd, streekproducten, groot percentage kleinschalige bedrijven)
- Lage criminaliteit (relatief hoog veiligheidsgevoel)
- Weerbaarheid (het historisch verkregen vermogen om goed te leven met beperkte middelen)
- Laagdrempeligheid en benaderbaarheid van het publieke bestuur