‘Dit was gewoon je buurman die daar een verhaal zat te vertellen. Geen afstandelijke ceo, maar iemand zoals jij en ik. Iemand die je vertrouwt en gelooft.’
Lars Walder, de ervaren deskundige crisiscommunicatie, is vol lof over het optreden donderdagavond in Nieuwsuur van Hans van den Berg, de directievoorzitter van Tata Steel.
In het slepende dossier over de schadelijke en kankerverwekkende stoffen die Tata Steel uitwerpt werd gisteren een nieuw hoofdstuk geschreven. Uit onderzoek van het RIVM blijkt dat kinderen in de omgeving van de fabriek gezondheidsgevaar lopen door de uitstoot van de staalfabriek. Het aantal kankerverwekkende stoffen in het stof dat neerdaalt is sinds 2019 vervijfvoudigd.
Dit alles past bij het beeld van eerdere onderzoeken waaruit blijk dat de luchtkwaliteit ronduit slecht is, omwonenden vaker ziek worden en er onder hen ook vaker longkanker voorkomt.
Doordachte communicatiestrategie.
In de reacties op het rapport werden vraagtekens gezet bij het voortbestaan van Tata Steel in IJmuiden. Volgens provinciebestuurder Jeroen Olthof (PvdA) van Noord-Holland moet het nu snel ‘daadwerkelijk’ de stap zetten naar schoon en groen, anders moet het daar verdwijnen.
Tata Steel koos ervoor om directievoorzitter Hans van den Berg in Nieuwsuur – zonder stropdas om - verantwoording te laten afleggen.
‘Tata Steel zal ongetwijfeld het rapport van het RIVM hebben zien aankomen, en ik neem aan het interview al lang onderdeel van de plannen was’, zegt Lars Walder. ‘Dit was een goed doordachte communicatiestrategie.’
Die pakte goed uit, oordeelt Walder. Van den Berg was ontspannen, schoot niet in de verdediging en gaf openlijk toe dat er grote fouten zijn gemaakt door zijn bedrijf.
Het interview is te zien in deze tweet:
Walder: ‘Marielle Tweebeeke is geen interviewster waar je wegkomt met flauwe excuses of praatjes. Hij had een redelijk verhaal, draaide niet om de feiten en fouten heen.’
Ultiem frame
Bovendien kon Van den Berg het frame dat Tata Steel niet thuishoort in IJmuiden behoorlijk draaien, vindt Walder: ‘Zijn zinsnede ‘We eten, wassen en rijden in staal. We moeten het hier produceren’ werd letterlijk overgenomen in de kop en berichtgeving van de NOS. Dat is toch wel het ultieme resultaat.’
Ook Mildred Hofkes, bestuursadviseur en oprichter-eigenaar van Bureau Hofkes, Stakeholder Research & Management, prijst op LinkedIn de houding van de bestuursvoorzitter.
Dat Hans van den Berg op de nationale televisie verantwoording aflegde als hoogste baas van Tata Steel Nederland noemt ze dapper. Hofkes: ‘Hij had een moeilijke boodschap en deed dat manmoedig.’
Dat kan ook anders, stelt ze, zoals Shell liet zien ten tijde van de rechterlijke uitspraak tegen het concern eerder dit jaar, over de gezondheidsrisico’s die Shell veroorzaakt. Hofkens: ‘Toen liet niemand van de Raad van Bestuur van Shell zich zien. Uit arren moede werd oud-ceo Jeroen van der Veer afgevaardigd.’
Schokkende bekentenissen
De eerlijkheid van Hans van den Berg valt te prijzen, stelt Hofkes, toch zijn zijn bekentenissen over het bestuurlijk falen schokkend. Ze onderscheidt twee ‘onthutsende governance-vraagstukken’.
Het eerste is dat de Nederlandse overheid Tata Steel al decennialang de hand boven het hoofd houdt met een vergunningstelsel dat niet toereikend genoeg is om de eigen bevolking te beschermen. ‘De economische belangen worden structureel verkozen boven volksgezondheid.’
Daarnaast vertelde Van den Berg dat Tata Steel via de Dorpsraad van IJmuiden 1000 klachten van omwonenden per jaar ontvangt, ‘Dat zijn er meer dan twee per dag, een jaar lang, die successievelijk worden genegeerd. Dat is een openlijke bestuurlijke fout. Bestuurders horen de belangen van alle stakeholders af te wegen voor zij besluiten nemen, dus zeker ook die van de omwonenden en hun kinderen.’
Noblesse oblige
Zowel Lars Walder als Mildred Hofkes trekt de conclusie dat het optreden van de Tata-topman verplichtingen oproept. Walder zegt dat Van den Berg na zijn mea maxima culpa in Nieuwsuur met directe maatregelen moet komen om de omwonenden te ontzien.
Ook Hofkes benadrukt het belang daarvan. Ze hoopt dat in het Kamerdebat van komende donderdag over Tata Steel hard wordt ingegrepen in de governance, de aansturing van Tata Steel.
Hofkes: ‘Het beschermen van de gezondheid van omwonenden en kinderen en de versnelling van de verduurzaming van Tata Steel moeten de meest urgente thema's worden op de bestuursagenda van Hans van den Berg. Niet in 2023, niet in 2030, maar nu.’
