De explosieve journalistieke berichtgeving van gisteren over de onwettige bedrijfsvoering van Uber komt voort uit een enorm datalek. Een datalek dat met de pers gedeeld is door een klokkenluider die niet bij naam genoemd werd. Vandaag stapt hij (al) uit de anonimiteit. Het is Mark MacGann, tussen 2014 en 2016 Ubers emea-directeur en hoofdverantwoordelijk voor het lobbyen om Uber van de grond te krijgen in meer dan veertig landen.
MacGann was in die tijd hét gezicht van Uber in Europa, het Midden-Oosten en Afrika. Zijn taak was een team van lobbyisten aansturen dat overheden om moest praten om Uber en UberPop toe te staan. Iets dat niet overal lukte. Zo verklaarde de Nederlandse overheid UberPop illegaal. In andere landen liepen protesten tegen Uber regelmatig uit op gewelddadige confrontaties met de politie.
MacGann zegt in gesprek met The Guardian dat hij doodsbedreigingen kreeg en daarom beveiligd werd door bodyguards. Boze taxichauffeurs volgden MacGann door steden, vielen hem meermaals aan en deelden zijn huisadres op sociale media.
In onderstaand video-interview met The Guardian geeft MacGann uitleg over zijn beslissing om jaren na zijn vertrek de vuile was van Uber buiten te hangen.
'We verkochten mensen een leugen'
MacGann beaamt deels schuldig te zijn aan de bedrijfsvoering van Uber, die gestoeld was op landen veroveren met taxidiensten. 'Ik was degene die met regeringen sprak; Ik was degene die dit met de media pushte; Ik was degene die de mensen vertelde dat ze de regels moesten veranderen omdat chauffeurs hiervan zouden profiteren en mensen zoveel economische kansen zouden krijgen.' Gaandeweg kreeg MacGann door dat dit niet het geval was. 'We verkochten mensen een leugen.'
In 2016 vertrok MacGann bij Uber. De stress leverde hem een PTSD-stressstoornis op waarvoor hij behandeld is. Zes jaar later noemt hij het zijn morele plicht om de internationale pers te voorzien van ruim 124 duizend interne Uber-bestanden, inclusief gesprekken tussen het topmanagement en met wereldberoemde politici en andere lobbyisten. Zo ook Neelie Kroes, die ondanks een expliciet verbod van de Europese Commissie in Nederland lobbyde voor Uber.
'Lobbygedrag van Uber verandert waarschijnlijk niet'
De publicaties over onder meer Kroes zijn echt nieuws, stelt ook journalist en boekauteur Rens Lieman. Hij bracht vier jaar geleden het boek Uber voor alles uit, waarvoor hij onder meer medewerkers van Ubers sprak. 'En van sommige zaken die nu in het nieuws zijn, gingen al langer geruchten rond maar zijn nu voor het eerst schriftelijke bewijzen geleverd.'
Lieman vindt het nogal wat dat MacGann uit de school klapt. 'Dit is geen jonge programmeur die bij Uber aan de slag is gegaan vanwege zijn fascinatie voor technologie. MacGann zegt dat hij op zijn eerste werkdag bij Uber al wist dat het bedrijf veel over heeft om te groeien, en heeft er zelf meerdere jaren aan meegewerkt. Dat hij na zes jaar alsnog als klokkenluider naar buiten stapt, is in ieder geval beter laat dan nooit.'
Kan MacGann na het openbaren van de Uber Files nog bij een ander bedrijf aan de slag of heeft hij zichzelf met zijn actie persona non grata gemaakt? Lieman: 'Dat vind ik een lastige. MacGann heeft natuurlijk een groot netwerk en tientallen jaren ervaring, met een bewezen trackrecord hoe hij een disruptief bedrijf goed in de markt kan zetten.'
Lieman heeft mede voor zijn boek veel ervaring met de lobbystrategie van Uber. 'De onthullingen gaan over misstanden uit het tijdperk dat Travis Kalanick nog ceo van Uber was. Volgens Uber is er onder de nieuwe ceo een andere bedrijfscultuur ontstaan. Ik volg Uber met enige scepsis op dat vlak, maar tot nu toe is er inderdaad geen bewijs dat misstanden van dezelfde orde plaatsvinden. Wel wordt er nog altijd agressief gelobbyd.'
Het lobbygedrag van Uber ziet Lieman niet veranderen. Hij verwijst naar november 2020, toen Uber en Lyft gezamenlijk meer dan tweehonderd miljoen dollar uitgaven aan een lobbycampagne om voor een initiatiefwet te stemmen die regelt dat chauffeurs zelfstandig blijven.
