Tekst Ellen Kleverlaan Beeld Maarten van Schaik
Wie zijn bestanden wil opslaan op een virtuele schijf, denkt niet als eerste aan Onedrive. Hotmail is niet meer de leidende webbased mailapplicatie en voor smartphones of search is Microsoft ook al niet marktleider. De dominante wereldspeler van weleer vecht om zijn plek terug in de basis. Hoe? Via de nog altijd miljarden gebruikers, zakelijk en privé, vertelt Raul Pesch, manager operators channel Nederland. De consumarization of IT; Microsoft zal er garen bij spinnen. Denkt Pesch.
Hoogtijdagen
Voor Microsoft begonnen halverwege de jaren negentig de hoogtijdagen. Er waren weinig mensen die niet met het besturingssysteem Windows 95 werkten. Microsoft was oppermachtig in zowel de zakelijke als consumentenmarkt. In de volle breedte van het vlak waarop zij opereren zijn ze dat nog steeds. Maar, voor wie met veel anderen, steeds meer mobiel is gaan denken en doen, heeft niet als eerste Microsoft op zijn netvlies. Het imago van koploper is door concurrenten overgenomen en het marktaandeel op de mobiele markt maakt nederig, zo blijkt in gesprek met Pesch. De opmaat voor de teloorgang van de laatste jaren is zonder enige twijfel de iPhone geweest. Pesch vloog in 2008 voor de introductie naar New York en had als een van de eerste Nederlanders een exemplaar in handen. Een revolutie, noemt hij het. Intuïtief, gebruikersvriendelijk en vervat in een design dat al het andere overbodig maakte. ‘Het was de tijd dat we allemaal een Nokia of Blackberry hadden; Windows Mobile (telefoons met besturingssysteem Windows, inmiddels Windows Phone geheten, red.) had 30 procent marktaandeel.’
Onthutst was hij toen; het voelde alsof Microsoft de strijd om de smartphone definitief verloren had.
Iedereen kopieerde nadien de iPhone. Nu is Apple al een tijd niet meer met iets echt vernieuwends gekomen. Of verwacht u binnenkort opnieuw in het vliegtuig te stappen?
‘Apple is de laatste tijd minder innovatief. Destijds werden we door hen overvallen. Terwijl Microsoft in 2008 al verschillende mobiele diensten had. We waren op verschillende vlakken eerder dan de concurrent. We kwamen eerder met een tablet dan Apple; evenzo met clouddiensten. En hotmail namen we al in 1997 over, ver voor Google met Gmail kwam. Al in 1992 was het adagium van toenmalig ceo Bill Gates: “Don’t sell the product, sell the platform”. Hij zag het toen al goed: het was de tijd van Word en Outlook, die we als volledig Office-pakket, platform dus, verkochten. Alle voorwaarden voor een succesvolle mobiele overgang waren bij ons aanwezig. En toch werden we op dat moment verslagen door Apple. De iPhone zou de wereld voorgoed veranderen en de ontwikkeling naar mobiele devices en diensten versnellen.’
Microsoft is nog steeds marktleider op markt voor pc’s, maar mobiel is wat de toekomstige klok slaat. De marktaandelen van de concurrenten spreken boekdelen. Wereldwijd heeft Apple zo’n 13 procent van de markt. Android ongeveer 81 procent en de overige percentages mogen Microsoft en Blackberry onder elkaar verdelen. Als we daarbij optellen dat zo ongeveer iedereen al een smartphone heeft, dan is het niet lastig voorspellen dat Microsoft zich zorgen maakt. De wereld heeft zich verplaatst naar mobiele apparaten; de eerste slag hebben ze verloren. In 2013 nam Microsoft een groot deel over van de mobiele tak van Nokia, de Finse producent van telecomapparatuur. Microsoft timmert inmiddels hard aan de weg met Windows Phone. Het heeft zich nog niet vertaald in aardverschuivende resultaten. In augustus van datzelfde jaar kondigde ceo Steve Ballmer zijn vertrek aan. Op 4 februari dit jaar werd de nieuwe topman van Microsoft aan het publiek voorgesteld: Satya Nadella.
Hoe gaat Microsoft de strijd op de mobiele markt aan?
‘De oplossing ligt onder meer bij de zakelijke markt, die is goed voor ongeveer 60 procent van onze wereldwijde omzet. Een voorbeeld: onze software wordt gebruikt in auto’s, vliegtuigen en ambulances, en ook veel bankpinautomaten draaien op Windows. Veel komt via co-creatie tot stand, ook daarin liepen we op de troepen vooruit. Nu is co-creatie een trend, maar wij hebben altijd al onze klanten bij onze productontwikkeling betrokken. De zakelijke markt willen we nu met de breedte van onze dienstverlening overtuigen. We bieden onze zakelijke klanten bijvoorbeeld Windows Phone voor hun medewerkers. Onze propositie is eenvoudig. We bieden een smartphone voor een lage prijs en we bieden bovendien een goed beveiligd systeem. Prijs en veiligheid zijn belangrijke voorwaarden voor werkgevers. Op prijs winnen we het van Apple, op veiligheid van Android, Google dus. Als mensen eenmaal zakelijk een Windows Phone hebben, is de overstap om ook privé dat toestel te gebruiken gemakkelijk geworden. Via ons marktleiderschap op de zakelijke markt willen we dus de consumentenmarkt van onze mobiele producten overtuigen.’
Toch zijn jullie voor de gemiddelde consument voornamelijk de leverancier van Windows en Office.
‘We bieden een platform met producten over de volle breedte voor zowel consumenten als zakelijke gebruikers. Van Xbox, Office en Skype tot enterprise solutions; een enorm breed aanbod dat we veel meer over het voetlicht moeten brengen als oplossingen voor uiteenlopende wensen. We zijn niet meer dat softwarebedrijf dat we in 1975 waren. De missie van Microsoft is het empoweren van mensen en organisaties om hun wensen en doelstellingen te verwezenlijken door middel van techniek. Dat mensen niet meteen aan ons denken voor de meest innovatieve oplossing voor hun wensen, maakt nederig. Be humble is sinds enige tijd een van onze kernwaarden. Er zijn veel grote bedrijven die met onze systemen werken, maar ook voor de kleinere willen we interessant zijn.’
Microsoft ontdekt nieuwe doelgroepen? Het MKB bijvoorbeeld?
‘Onze diensten zijn voor iedereen weggelegd, niet alleen voor grote ondernemingen en particulieren. Een heel belangrijke trend is “consumerization of IT”: het is de consument thuis die meer en meer bepaalt wat hij wil gebruiken op de werkvloer. Thuis gebruiken mensen geavanceerde diensten die ze ook op de werkvloer verwachten. Die consument moeten we dus bereiken en overtuigen van onze diensten. De zakelijke en particuliere wereld gaan steeds meer in elkaar over. Andersom gebeurt overigens ook: dat mensen technologie die zij van hun werkgevers hebben gekregen, thuis gaan gebruiken.’
Zijn er meer gevechten te winnen?
‘We hebben twee prioriteiten: mobile first en cloud first. De consument is klaar voor de cloud: privé en zakelijk. Wij moeten breder denken dan Microsoft alleen; we moeten zijn waar de gebruikers zijn en daar onze diensten aanbieden. Daarmee spelen we optimaal in op “consumerization of IT”. Voorheen maakte Microsoft zijn software voornamelijk beschikbaar voor Windows. Google doet nu iets dergelijks. Zij leggen Android-telefoonleveranciers dwingende eisen op en zijn niet altijd even bereid om concurrerende systemen zoals Windows Phone toegang te geven tot hun diensten zoals YouTube en Gmail. Ook wij hebben een dergelijke fase gekend, we waren arrogant en dachten zo onze klanten bij ons te kunnen houden. Marktaandeel en macht gaan vaak hand in hand. Met de nieuwe prioriteiten cloud first en mobile first richten we ons op de apparaten die onze klanten gebruiken, ook als dat een apparaat van een concurrent is. We hebben Office 365 en andere clouddiensten zoals OneDrive en Skype beschikbaar gemaakt voor de Mac en voor mobiele apparaten zoals de iPhone, iPad en Android. We werken er hard aan om onze diensten naadloos te laten samenwerken, zodanig dat we onze klanten in staat stellen hun wensen en doelstellingen te verwezenlijken, ongeacht het apparaat dat ze gebruiken.’
Wie ‘cloud’ zegt, zegt ‘data’. Vorig jaar kwam in de media dat Microsoft een groot datacenter laat bouwen in Noord-Holland. Microsoft wil hierover officieel geen mededelingen doen. Speculatie is er wel; dat het een manier zou zijn om de Patriot Act te omzeilen. Met deze wet uit 2001 in de hand, kan de Amerikaanse overheid van bedrijven met een economisch belang in Amerika eisen dat zij data van klanten overhandigen. Met het opslaan van data op Europees grondgebied, kan een partij als Microsoft aan de eisen en wensen van Europese bedrijven voldoen, zo is de gedachte. Recentelijk werd de Ierse vestiging van Microsoft echter gesommeerd om haar data alsnog aan de Amerikaanse overheid te verstrekken. De Patriot Act heeft namelijk een ‘extraterritoriale werking’, reikt dus over de grenzen van een staat. Microsoft heeft hiertegen bezwaar gemaakt, maar wil hangende de rechtszaak geen verdere mededelingen doen. (zie kader)
De consequenties kunnen verstrekkend zijn voor iedere partij die zijn data opslaat in de cloud via een Amerikaanse provider. Neem de Nederlandse telecombedrijven: allemaal bieden ze cloudoplossingen waarvoor Microsoft heeft getekend. Veel Nederlandse ondernemingen slaan via Microsoft ook hun data op in de cloud. Raul Pesch is duidelijk: ‘Wij onderscheiden ons op bescherming van privacy ten opzichte van anderen. Waar concurrenten e-mails scannen om passende advertenties te tonen, scannen wij alleen op spam. Dus: persoonlijke e-mails niet, nieuwsbrieven wel. Vertrouwen komt te voet en gaat te paard, je kunt vertrouwen maar één keer beschamen, dan zijn je klanten weg. Integriteit staat bij ons heel hoog in het vaandel.’
De meeste ondernemingen laten zich voorstaan op integriteit; waarin toont Microsoft dat dit meer is dan woorden?
‘Je moet de technische infrastructuur van de juridische infrastructuur scheiden. Technisch is onze infrastructuur zeer sterk. Grote partijen vertrouwen ons hun data toe. We kunnen niet riskeren dat daarmee iets gebeurt. Juridisch dekken wij af dat er iets op het belang van onze klanten zou zijn af te dingen. Bescherming van data en privacy staan bij ons zeer hoog aangeschreven. We hebben strikte regels om dat te waarborgen. Ook in dat opzicht vergelijken we onszelf graag met Google en willen we ons positief onderscheiden. Recentelijk kregen wij een endorsement van de 28 privacy authorities van de Europese Unie; Microsoft is de enige partij die aan alle eisen voldoet die zij stellen aan clouddiensten. Dat zegt wel iets.’
