‘Winter is coming’. Wanneer deze drie woorden uitgesproken werden in ‘Game of Thrones’ dan wist je dat er misère op komst was. Vandaag klinken ze ook buiten tv een beetje onheilspellend. Deze winter komt de pandemie eraan, de recessie, de klimaat-apocalyps, en het einde van de democratie. Wie pessimistisch is staat tegenwoordig op een redelijk gunstige debatpositie.
Aandacht
En toch zou ik willen argumenteren dat een aantal simpele keuzes, ingegeven door de wetenschap van gedragsverandering, je niet pessimistisch hoeven te maken. Ik pas zelf twee principes consequent toe om vrolijk te blijven. De eerste klinkt triviaal, maar is allesbepalend: aandacht. Waar je aandacht naar gaat, bepaalt je gevoel en je gedrag. Een onderzoek van een aantal jaar geleden wees uit dat oude mensen gemiddeld hoger scoren op de geluk-schaal. De simpele verklaring: Ze hadden besloten om de weinige tijd die ze over hebben, niet meer te besteden aan mensen waar ze niet blij van werden.
Aandacht is een keuze. Je kan ervoor kiezen om mild en vergevingsgezind te zijn voor anderen en je niet af te laten leiden door wat ze zeggen of denken. Het leven is namelijk een stuk vrolijker als je eenmaal doorhebt dat iedereen ook maar wat aanmoddert. Spoiler: Uiteindelijk gaan we allemaal dood.
Aandacht betekent ook: Je aandacht niet laten kapen. Ik heb al mijn nieuwsapps, socialemedia-apps en hun kleine notificatieklootzakjes van mijn telefoon verwijderd, omdat ik weet dat ze er alles aan doen om mijn aandacht te kapen. De tijd die daardoor vrijkomt voor gezin, vrienden, lezen en vissen naar snoekbaars in de Amsterdamse grachten – aanrader - is bizar.
Discipline
Een tweede keuze is om van geluk een discipline te maken. Als je dit namelijk niet doet, dan kaapt het dagelijkse leven al je beschikbare tijd en energie. Mijn partner Astrid en ik beginnen elk MT-overleg met het aftoetsen van de voorbije maand op de psychologische factoren van het goed geleefde leven: in een flow geraken, nieuwsgierigheid najagen, succesjes ervaren, betekenisvolle relaties hebben, groeien en leren. Dit zijn de belangrijkste. (Tip: Als je meer wil weten: bekijk de ‘Wetenschap van geluk’ lezing van Astrid Groenewegen op YouTube).
Deze geluksfactoren bepalen hoe en waar we op ingrijpen, zowel in onze persoonlijke leven als in de onderneming. Een goede onderneming zou moeten voelen als een goed ontworpen spel, waarin flow, missies, succesjes, nieuwsgierigheid, experimenten en avontuur centraal staan. Als we hier niet continue op sturen en bijsturen – wat ons lang niet altijd lukt-, glijdt alles vanzelf af naar sleur.
Stress
Ik wil absoluut niet beweren dat financiële stabiliteit en een goede gezondheid geen belangrijke randvoorwaarden zijn. Als je toekomst onzeker is, dan word je opgegeten door de stress om te overleven. Maar als we niet onze aandacht en prioriteiten zelf in handen nemen, dan wordt onze aandacht gekaapt, worden onze verlangens gemanipuleerd, onze creativiteit uitgeknepen en onze tijd op deze aardkloot opgebruikt door anderen. Als je dat eenmaal ziet als een ontwerpuitdaging, dan wordt het leven vrij simpel.
