Den Haag moet per 1 januari 2025 de eerste stad ter wereld worden waar fossiele reclame via de lokale wet wordt verboden. Het betekent dat er geen reclame meer is te zien van bijvoorbeeld vlieg- en cruisevakanties, benzineauto's en gasaanbieders. De gemeenteraad stemde vorige week voor het initiatiefvoorstel van de Haagse Partij voor de Dieren (PvdD). Raadslid Leonie Gerritsen spreekt van een wereldprimeur: ‘Dit is een belangrijk signaal dat de regeringsstad afgeeft: we moeten af van onze fossiele verslaving.’
Als Den Haag in 2030 klimaatneutraal wil zijn, dan past reclame voor de fossiele industrie daar niet in, zegt Gerritsen. ‘Gelukkig ziet de gemeenteraad dit nu ook in.’
Volgens Femke Sleegers van Reclame Fossielvrij gaan ‘vele steden’ het voorbeeld van Den Haag volgen. ‘Den Haag laat hiermee zien dat het kan via de lokale wet. Deze beslissing kan wereldwijd een sneeuwbaleffect teweegbrengen.’
Haarlem wil bijvoorbeeld volgend jaar een vergelijkbaar verbod invoeren en veertien andere gemeenten buigen zich over een wet tegen fossiele reclame. De gemeente Groningen wil een breder verbod en naast reclame voor de fossiele industrie ook geen uitingen meer voor alcohol, gokken en vlees.
bvA ziet niets in lokaal verbod
Directeur Henriette van Swinderen van de bvA (Bond van Adverteerders) is teleurgesteld over de lokale Haagse wet. ‘We zien absoluut dat veranderingen nodig zijn in gedrag en consumptie, omdat het klimaat en de wereld erom vragen. Maar wij zijn ervan overtuigd dat merken en reclame juist kunnen helpen dat goede gedrag te stimuleren.’
De bvA is bereid te overleggen hoe regels op landelijk niveau vastgelegd kunnen worden in reclamecodes, zegt Van Swinderen. ‘Een verbod helpt niet, omdat het ook goede boodschappen van een bedrijf onmogelijk maakt. En een lokaal verbod al helemaal niet, dat is puur voor de bühne en leidt uitsluitend tot verwarring bij consumenten en adverteerders.’
JCDecaux: 'termijn vrij ambitieus'
Algemeen directeur Hannelore Majoor van JCDecaux, de buitenreclame-exploitant in Den Haag, wil ‘de primeur’ van Den Haag nuanceren. ‘Het moet nog in een verordening worden vastgelegd en is dus nog niet effectief. De “primeur” is afgelopen jaren overigens al door verschillende gemeenten en provincies geclaimd, maar nog nagenoeg nergens effectief. De termijnen die de gemeente hiervoor noemt, zien wij als vrij ambitieus.’
Majoor duidt op het feit dat Den Haag in het verleden al eens pogingen deed om fossiele reclame te weren. Eerst tevergeefs met een beroep op de maatschappelijke verantwoordelijkheid van reclame-exploitanten. En in 2022 probeerde PvdD ook al fossiele reclame te weren via de lokale wet.
De gemeente Zwolle is nog bezig met een voorstel om het verbod op fossiele reclame per wet te regelen. Het Zwolse college legde dat eerder terzijde, maar nu is de gemeenteraad weer aan zet.
'Kansen met creativiteit'
JCDecaux staat in goed overleg met de gemeente Den Haag maar ook met de bvA om tot een zo goed en passend mogelijke oplossing te komen, laat Majoor weten. ‘Wij zijn ons als geen ander bewust van de effectiviteit van buitenreclame en dus de mogelijkheid gedrag te beïnvloeden. Dit is een beweging die in gang is gezet en waar wij ook bereid zijn in mee te bewegen.’
Wel is het volgens Majoor belangrijk dat alle belangen daarin goed gewogen worden. ‘Bepaalde restricties moeten op een verantwoorde manier worden geïmplementeerd. We streven naar een win-win-win en zien met creativiteit ook veel kansen voor positieve gedragsbeïnvloeding.’
