Takshows bij de publieke omroepen moeten gaan registreren hoeveel vrouwen en mensen van kleur als gast aan de tafels zitten. Dat bepleiten Janneke van Heugten en Marga Miltenburg. De twee vrouwen, die al langer strijden voor meer representatie van vrouwen in de media, vinden dat de Nederlands praatprogramma's volkomen onterecht tevreden zijn over zichzelf zijn op dit gebied.
‘Ik ken de omroepwereld een beetje, heb er zelf lang genoeg rondgelopen, en er heerst echt het idee dat ze het goed doen’, zegt Marga Miltenburg. ‘Ik hoor zo vaak “Ja, maar we hebben toen die en die vrouw in ons programma gehad”, terwijl de cijfers iets anders laten zien.’
Tijd beloften voorbij
Miltenburg verwijst naar onderzoek dat de de Erasmus Universiteit in opdracht van NRC deed naar de zeven grote Nederlandse talkshows in het afgelopen coronajaar. Daaruit bleek dat van de gasten een derde vrouw was en dat gasten met niet-westerse roots op 12,7 procent uitkwamen.
Van Heugten en Miltenburg vinden dat de tijd van mooie beloften en genoegzaam achteroverleunen nu wel voorbij is. Er moet wetgeving komen waarmee de talkshows bij de publieke omroep worden verplicht bij te houden wie ze uitnodigen.
Miltenburg: ’Deze programma’s worden met publieke middelen gefinancierd, daar worden op allerlei gebieden voorwaarden aan gesteld; dus zo'n vreemde eis is het niet. En ja, inderdaad, het kost misschien wat extra moeite om het vast te leggen, maar als je ziet wat die programma’s allemaal bijhouden, dan is dit echt geen grote last voor ze.’
'Nee zeggen?
Zou er moeten worden bijgehouden wie er dan uitgenodigd worden? Een vaak gehoord excuus is dat vrouwen nogal snel nee zeggen. Miltenburg: ‘Dat hoor ik geregeld, maar als ik dan vraag: noem me een vrouw die onlangs niet wilde komen?, dan blijft het meestal stil. Vrouwelijke experts die willen komen zijn er echt wel.’
Het gaat Miltenburg en Van Heugten vooral om de vrouwelijke deskundigen die aan de praattafels aanschuiven. Bij de registratie moet ook worden bijgehouden waarom iemand aan tafel zit, ook omdat daar nu een stereoptypering te zien is; bij een emotionele gebeurtenissen laten programma’s komen eerder vrouwen aan het woord, en bij artiesten blijkbaar eerder mensen van kleur.
Rolmodellen
Miltenburg: ‘Het lukt redacties het nu blijkbaar niet om`dit te veranderen, ik denk ook niet dat we moeten verwachten dat ze dat vanuit zichzelf wel gaan doen. Daarom is het bijhouden en bewust worden van wie er in het programma worden gevraagd noodzakelijk.'
In Zweden is er al soortgelijke regelgeving gekomen, zegt Miltenburg, en daar werkt het goed. 'Je ziet nu in de politiek hoe belangrijk het is. Internationaal zijn er inspirerende voorbeelden, zoals Angela Merkel en Jacinda Ardern van Nieuw-Zeeland, en nationaal hebben we ook de nodige vrouwelijke politiek leiders. Dat zijn enorm belangrijke rolmodellen voor de meisjes van nu.'
Lees ook het opiniestuk dat Janneke van Heugten en Marga Miltenburg hierover in Trouw schreven (achter betaalmuur).
