Marc Oosterhout (oprichter van bureau N=5) publiceert in januari een boek over politieke partijen en hun (gebrek aan) merkstrategie. Hij analyseert de Nederlandse politiek, gaat in discussie experts en geeft advies aan partijen.
Weinig verschil
‘Er zijn veel te veel partijen in Nederland, die eigenlijk maar weinig van elkaar verschillen’, zegt hij. De politieke arena is net een tafel doorgekookte groenten, alles smaakt hetzelfde’ . Hij gebruikte marketingtheorieën en -modellen (o.a. het Censydiam-model) om aan te tonen dat we eigenlijk maar een handjevol partijen nodig hebben om aan de behoefte van de burgers te voldoen. ‘Vanuit merk- en mensoptiek is het niet relevant om zoveel verschillende partijen te hebben. Partijen als PvdA, Groenlinks en SP verschillen voornamelijk op details en dat is onduidelijk voor kiezers.’
Start with why
Hij legt uit dat veel partijen in de loop der tijd hun hun reden van bestaan zijn kwijtgeraakt. ´Start with why´, de bekende quote van Simon Sinek, is het advies van Oosterhout.
´Bekende merken hebben een duidelijke ‘waarom’. Ze bepalen wat hun reden van bestaan is en zorgen dat alles wat zij doen daarop aansluit. Bij Nike is dat bijvoorbeeld ´if you have a body, you’re an athlete´. Alles wat Nike doet past bij dit verhaal en daarom is het zo´n krachtig merk.’
Waan van de dag
‘Politici laten zich meeslepen door de waan van de dag’, zegt de schrijver. ‘Ze geven uitgebreide standpunten over allerlei incidenten en concurreren met elkaar op details. Kiezers weten wel welk standpunt een partij heeft over de Coentunnel, maar niet waar de partij als geheel voor staat.’
Tijdens zijn lezing voorspelt Oosterhout wie gaat winnen op 15 maart. Hij doet voorspelt vijf mogelijkheden, waarvan één het meest haalbaar is.
Voorspelling 1: Wilders
Zijn eerste voorspelling is Wilders 1. Oosterhout legt uit: ‘Als ik naar de merkkracht kijk dan doet de PVV het goed. De PVV heeft een zeer heldere one-word-proposition, bijvoorbeeld: DE-ISLAMISERING. Als je tegen moslims bent, dan stem je op de PVV. Ook Wilders verschijning en woordenschat zijn bijzonder, hij snapt de kracht van branding.’
Het belangrijkste punt vindt Oosterhout de emotie die Wilders gebruikt. ‘De emotie van vaderlandsliefde en patriottisme. De PVV is toch een beetje de Unox van de politiek. Unox sluit gelukkig niemand uit, maar het gevoel van Unox en de PVV is hetzelfde. We houden nu eenmaal van Holland. Patriottisme zien we trouwens in heel Europa. De Brexit ligt nog vers in ons geheugen.’
Wilders 1, hij denkt dat het kan, maar dan moeten natuurlijk wel partijen meewerken. ‘Als Mark Rutte zijn woord niet houdt - en die kans is vrij groot – dan zou Wilders 1 zo maar een feit kunnen zijn. Maar goed als Wilders 1 er komt, dan zal het binnen een jaar vallen.’
Voorspelling 2: Rutte
‘Mijn tweede voorspelling is heel saai: Rutte 3 is het volgende kabinet’, zegt Oosterhout. ‘Het ligt voor de hand. Maar snel zal de coalitie er niet zijn. Rutte zal vier of vijf partijen nodig hebben voor een meerderheid in de Kamer. Een kabinet van VVD-CDA-D66 en PvdA of misschien wel 50+ of GroenLinks. Een echte regenboogcoalitie. Als dat maar bestuurbaar blijft. Het wordt een kabinet van vlees noch vis.’
Voorspelling 3: Klaver
‘Als het kan, kan het nu’, zegt Oosterhout over de Klaver 1. ‘Over media-aandacht heeft Jesse Klaver niet te klagen.’
Hij noemt het een gemiste kans dat Klaver het gedachtegoed van GroenLinks vergeet te vertellen. ‘Het is vooral de BV Jesse Klaver die aan het woord is. Jammer, want als er één partij een overtuigende ‘why’ heeft, dan is het GroenLinks.’
‘GroenLinks is de Triodos onder de politieke partijen. De enige echte duurzame partij. Daar kan zomaar een Effie inzitten’, zegt hij. ‘Klaver heeft de performance om het eerste linkse kabinet te vormen sinds Den Uyl in 1973. Een coalitie van GroenLinks, D66, SP en PvdA. Wellicht aangevuld met wat splinters zoals de Partij voor de Dieren, Denk en natuurlijk Sylvana Simons.’
Voorspelling 4: Pechtold
De vierde optie is Pechtold. ‘Dat zou tijd worden’, vindt de schrijver. ‘Na 10 jaar fractieleider is hij wel toe aan iets nieuws. Hij kondigde al aan te vertrekken als D66 niet in volgend kabinet komt.’
Oosterhout moet bekennen dat D66 heel lang ‘zijn partij’ was. ‘Ik ben er zelfs lid van geweest. En ik rijd tenslotte een Saab’, zegt hij. ‘Toen ik voor mijn boek de verzamelde speeches van Hans van Mierlo las, werd ik opnieuw enthousiast. Wat een retoriek! Wat een vooruitziende blik! Van Mierlo sprak in 1971 al over de verspillingseconomie. De man was zijn tijd ver vooruit.’
Hij noemt Van Mierlo ‘de Steve Jobs van de Nederlandse politiek’. ‘Vernieuwend en revolutionair’, licht hij toe. ‘Maar Jobs wist van Apple een wereldmerk te maken en dat is Van Mierlo met D66 niet gelukt. Waar staat de partij in vredesnaam voor?’
Voorspelling 5: Aboutaleb
Deze vier voorspellingen zijn volgens Oosterhout plausibel, maar ze komen niet uit. ‘Ik denk dat we de eerste premier met Islamitische wortels krijgen’, zegt hij. ‘Het wordt Aboutaleb 1. Wat een bijzondere overwinning op Wilders zou dat zijn. En dat doet de PvdA met een heel simpele strategie: het terugbrengen van solidariteit. De enige reden waarvoor de partij in 1947 is opgericht, klassenverschillen opheffen. Het is nog steeds actueel.’
Volgens Oosterhout wordt Asscher de uitdager van Wilders. ‘Hij is de enige die de PVV-voorman werkelijk van repliek kan dienen, omdat hij uiteindelijk dezelfde kiezersgroep aanspreekt’, legt hij uit. ‘De vergeten groep. Oude verstokte sociaaldemocraten in Groningen, Friesland, Drenthe en de Zaanstreek. Asscher zal deze vergeten groep duidelijk maken dat ze weer meedoen. Precies zoals Drees, Den Uyl en Kok het ooit deden.’
Lees ook de andere voorspellingen voor 2017:
