Dutch Digital Design organiseerde onlangs tijdens Dutch Design Week een rondetafelgesprek met Harald Dunnink (Momkai), Luna Maurer (Studio Moniker), Michiel Knoppert (Dell) en Jeroen van Eijk (van best kept secret Handmade) over de toekomst en toegevoegde waarde van design in een digitale wereld. Heerst er optimisme? ‘Als ontwerper heb je een interessante rol, omdat je de richting kunt beïnvloeden waarin de wereld zich beweegt.’
De vier gasten waren uitgenodigd om ieder vanuit hun expertise naar de toekomst van het vak te kijken:
- Harald Dunnink, oprichter van designbureau Momkai en mede-oprichter van De Correspondent, naar de toekomst van ‘memberful’ design;
- Luna Maurer, medeoprichter van interactive design studio Moniker, naar de toekomst van digitaal bewustzijn;
- Michiel Knoppert, Creative Director Advanced User Experience bij Dell, naar de toekomst van werken;
- En Jeroen van Eijk, oprichter en CEO van designlab Handmade, naar de toekomst van automotive design.
Emily Hinks van Mischief Makers – ‘Level up your meetings, workshops & events’ – was moderator van het gesprek, dat hier is terug te kijken.
Harald, om met jou te beginnen: wat bedoel je precies met memberful design?’
Dunnink (Momkai): ‘In het vak van digitaal ontwerp gaat het vaak over de user experience en hoe je deze ‘users zo lang mogelijk aan je bindt, door het zo te ontwerpen dat ze vastzitten aan je product. Ik probeer van deze transactionele kijk op bezoekers ons te laten focussen op duurzame initiatieven, die veel meer weg hebben van een leden-model – waarbij leden echt geloven in het initiatief en waaraan zij naast geld soms ook bijdragen in de vorm van kennis en tijd – dan van een recht-toe-recht-aan transactioneel business model.
Zo is online journalistiek platform De Correspondent ook ontstaan: het was en is duidelijk dat het advertentiemodel van uitgevers niet duurzaam is en niet het beste nieuws oplevert. Wij wilden ontdekken hoe dat anders kon en iets maken dat verder ging dan een prachtige site met een cool logo. We wilden vooral een platform ontwikkelen, waarop mensen samenkomen, kennis delen en journalistiek steunen. Een meer betekenisvolle ervaring. Dat is memberful design.’
Luna Maurer (Moniker): ‘Wij kijken vooral naar technologie als onderdeel van het dagelijks leven, hoe we klikken, hoe we reageren op voice en ga zo maar door. Daarover gaat ons werk; wij ontwerpen speelse digitale omgevingen waarin bezoekers deelnemers worden. Een voorbeeld daarvan was de campagne Paperstorm voor Mozilla Firefox, als protest tegen de Amerikaanse Federal Communications Commission die onder Republikeinse druk de regels rond netneutraliteit had geschrapt. Uiteindelijk zijn er ruim 22 miljoen digitale flyers op het FCC-gebouw in Washington DC gegooid, of geklikt moet ik zeggen. Het is interessant om te zien wat er gebeurt als de gebruiker het overneemt. Uiteindelijk willen wij vooral digitaal bewustzijn kweken.’
Michiel Knoppert (Dell): ‘Mijn blik is dat ik met mijn team 5 tot 10 jaar vooruitkijk en concreet probeer te maken hoe wij straks en met welke tools werken. Het beste wordt dat duidelijk in een prototype-film over een AR-project met onze klant Nike, waarin te zien is hoe schoenontwerp er in de toekomst uit zou kunnen zien er wordt gezegd: “To be a designer means not to be bound by the limits of your tools, but instead being inspired by them.”
Veel van wat wij doen, ontstaat namelijk uit frustratie. Het feit dat wij 8 à 9 uur per dag met een cursor over een scherm schuiven is natuurlijk belachelijk (lacht). Wij willen interfaces verder ontwikkelen en – fysiek – meer verbinden met de wereld om ons heen.’
Jeroen van Eijk (Handmade): ‘Wij bedenken nieuwe producten, van keukenapparatuur en smart speakers tot auto’s. En waar wij met name goed in zijn is om heel veel verschillende mogelijke toekomsten tot leven te wekken in een hele korte tijd, van interactieve demo’s en experience simulaties tot geavanceerde werkende prototypes. Het is voor onze klanten van groot belang omdat ze zo nieuwe producten kunnen ervaren voordat ze een lang en vaak zeer kostbaar proces van engineering en productie in gaan.’
Welke veranderingen zien jullie in de digitale wereld? Zijn jullie optimistisch over wat jullie zien?
Maurer: ‘Oh er is zoveel veranderd sinds ik in 2000 als digitale designer begon. Het web is veranderd van een open, experimentele ruimte waar plaats is voor grenzeloze nieuwsgierigheid in een gesloten web/verdeeld systeem met afgesloten sociale kanalen. Wie surft er nog op het web? Dat is een dramatische verandering.
De mentaliteit is ook veranderd. Gebruikers zijn extreem verzadigd, je kunt maar heel weinig aan ze vragen of van ze verwachten. En een andere zorg: het gaat steeds meer over politiek en steeds minder over spel. Het web is veranderd in een “geladen” omgeving.’
Dunnink: ‘Luna heeft gelijk. Er is online meer verdeeldheid dan ooit en het internet bestaat niet meer; voor sommigen is alleen Facebook het internet. Onze reactie daarop, op die chaos, is om ruimtes van rust te ontwerpen, waar je niet wordt afgeleid en waar juist plaats is voor verbinding en het delen van inzichten. Ik ben sowieso optimistisch van aard; als er plaatsen zijn waar mensen elkaar virtueel de hersens inslaan, kun je ook daar tegenover ook plekken vormgeven waar een zinnig debat kan ontstaan, met experts en onder doortastende moderatie.’
Van Eijk: ‘Of ik optimistisch ben? Is de designer niet altijd de meest optimistische in de kamer? Die ziet altijd mogelijkheden, die kijkt per definitie vooruit. Dat neemt niet weg dat heel veel van wat er online plaatsvindt aan het oog onttrokken is; of dat nu in de cloud gebeurt of in een apparaat of auto, je ziet steeds minder technologie. De vraag is wat ermee wordt gedaan: wordt 5G straks ingezet om te spioneren of om het leven van consumenten te verrijken? Ik vind dat je als designer de verantwoordelijkheid hebt om klanten alleen goede opties aan te reiken. Met veel invloed en creativiteit komt ook veel verantwoordelijkheid.’
Knoppert: ‘Ik schommel erg tussen optimistisch en pessimistisch. Technologie heeft ons niet kunnen beschermen tegen corona. Daar staat tegenover dat technologie ons wel heeft geholpen om ons extreem snel aan te passen aan de nieuwe situatie. Om er vervolgens achter te komen dat Zoom fatigue geen verzinsel is en dat non-verbale, fysieke communicatie toch wel erg belangrijk is.
Hoe mijn ideale toekomst eruitziet? Vanuit mijn kijk op de toekomst van werken, zou ik heel graag zien dat we dagelijks niet urenlang op een scherm informatie zoeken, maar dat de gewenste informatie naar ons wordt gebracht – dat AI tijd voor ons vrijmaakt om meer gefocust te werken en meer met elkaar te zijn.’
Maurer: ‘Als ik daar nog op in mag haken. Ik ben weldegelijk optimistisch, maar er moet wel wat gebeuren – en daar hebben wij als designers, zoals Jeroen zegt, invloed op. Nu wordt alles zo ontworpen dat ervaringen seamless zijn, zodat we vooral daarheen gaan of blijven waar commercie vrij spel heeft. En 10 Zoom calls vanuit je eigen bureaustoel lijkt ook heel seamless, maar leven in een bubbel is op termijn niet gezond. Waarom ontwerpen we niet meer frictie?’
Knoppert: ‘Toevallig hoorde ik onlangs in een podcast van De Correspondent dat het geneesmiddel tegen vooroordelen (en daaruit voortkomende onverschilligheid) nieuwsgierigheid is. Juist omdat nieuwsgierigheid op zoek gaat naar frictie, naar redenen om iets niet te kopen, of om op zoek te gaan naar iets beters. Dus laten we dat vooral aanwakkeren ja, nieuwsgierigheid.’
Hoe zien jullie digital en fysiek zich de komende jaren verder met elkaar verweven?
Van Eijk: ‘De twee zijn niet los van elkaar te zien, het is een natuurlijk huwelijk. Maar hoe meer internet bevrijd is van de browser of schermen (denk aan AR, IoT, voice, wearables) hoe meer we dat kunnen loslaten, en hoe meer we kunnen focussen op en spelen met wat echt van waarde/betekenis is voor mensen. Digitaal design wordt wat dat betreft steeds menselijker, steeds meer onderdeel van het werkelijke leven.’
Dunnink: ‘Die verwevenheid zit ‘m voor ons in de betekenis die ons werk heeft in de echte wereld. Wat we maken is digitaal, maar om aan te haken op Luna: wij ontwerpen ook drempels voor onszelf in ons eigen werk om ervoor te zorgen dat we met De Correspondent trouw blijven aan onze missie. Wij verzamelen bijvoorbeeld zo min mogelijk data over je zodat je privacy gewaarborgd wordt, wat niet Niet de makkelijkste weg is om als bedrijf te groeien. Maar daardoor blijft het een plek waar je met een gerust hart heen gaat en kennis deelt.
Overigens begint het ontwerpproces bij mij altijd met schrijven. Met het uitdenken en opschrijven van de grondbeginselen, noem het de principes van een organisatieproject. Behalve dat we optimisten zijn, moeten we soms ook de rol van doemdenker aannemen en soms ook zeggen waar het op staat. Om duidelijk te maken wat niet de bedoeling, wat niet goed is.’
Van Eijk: ‘Ik heb altijd gevoeld dat een goede designer ook een goede schrijver moet zijn. Omdat je een concept onder woorden moet kunnen brengen. Het is grappig, want het is de oudste technologie die er bestaat. Maar het is een super-effectieve manier om tot de kern te van iets komen.’
Tot slot, welk advies zouden jullie geven aan (jonge) digitale ontwerpers en andere mensen die verbonden zijn met deze industrie, als het gaat om het vormgeven van de toekomst?
Van Eijk: ‘Voornamelijk dat er allerlei tools en technologieën zijn om mee te ontwerpen; beperk jezelf niet! Er niet één juiste manier. Bij Handmade prediken we rapid design by making; zo snel mogelijk, zo echt mogelijk, met zo weinig mogelijk middelen en zo goed mogelijk. Waarbij design-specialisten samenwerken. Dat levert zoveel inzichten op voor toekomstige producten.’
Knoppert: ‘Beschouw niets als vanzelfsprekend, blijf met een frisse blik kijken. Dwing jezelf om oncomfortabel te worden, zoek frictie op – waarom is iets zoals het is, hoe is dat zo gekomen? Dat zegt ook iets over de toekomst. En wees heel eerlijk: is het echt beter voor mensen, voor de toekomst, wat je maakt?’
Maurer: ‘Mijn advies zou zijn: stop je telefoon en alle schermen een paar dagen weg. Wij hebben een workshop gedaan met studenten en onszelf, waarbij we 4 dagen offline waren. Opeens moesten we op andere manieren uitzoeken hoe laat de trein ging, waar de supermarkt precies was, dat soort banale dingen. De studenten waren in het begin zo bang, voelden zich zo eenzaam – zonder Tinder of Netflix als soundscape. Maar na een paar dagen begonnen ze te zien hoe ze wilden dat de wereld er eigenlijk uit zou zien.’
Dunnink: ‘Het is een geschenk om iets tastbaars uit niets te kunnen creëren. Dat moet je niet aan een merk als Shell geven. Anders gezegd, we zijn allemaal toegepaste creatieven, dus pragmatisch, maar bedenk voor wie je iets maakt, of je er echt in gelooft en of je iemand ermee helpt. Dat mag best commercieel zijn. Maar als een klein stemmetje in je zegt dat het motief niet zuiver is, luister daar dan naar.’
