De woorden van Eberhard van der Laan zijn een les in leiderschap

Leiderschap is communicatie en vice versa, daarmee vertel ik niets nieuws. Maar het gebeurt niet vaak dat we in één week de uitersten van het leiderschapsdiscours te zien krijgen. Aan de ene kant twee wereldleiders die elkaar met grote woorden tot op het bot vernederen, in een chicken game naar de bovenste tree van de escalatieladder. En, aan de andere kant, een Amsterdamse burgervader, die met een communicatief kleinood verbindt en verbroedert.

Über-alfaman

Het is geen toeval dat de spanning tussen de Amerikaanse president en zijn Noord-Koreaanse ambtgenoot oploopt tot ongekende hoogte. In dit 'spel van de angsthaas' is niet opgeven voor iedereen nadelig. Maar wie het eerst buigt, verliest zijn gezicht. En gezichtsverlies, dat is zo ongeveer het ergste wat een über-alfaman kan overkomen. Het is een weinig geruststellende gedachte. Tegelijkertijd ligt in dit aspect, paradoxaal genoeg, ook de oplossing voor het conflict besloten.

Motieven

Conflictpartijen geven elkaars gedrag betekenis door elkaars motieven negatief te interpreteren. Dat geldt voor kibbelende echtgenoten en ruziënde buren, en niet minder voor mannen met raketten en atoombommen. Woorden zijn de brandstof van elk conflict. Ze zijn er in alle soorten en maten: van vileine ironie tot ronkende retoriek.

Een tweede wetmatigheid: conflictgedrag is altijd wederkerig. Conflictpartijen bewegen in een vicieuze cirkel van acties en reacties die zich lastig laat doorbreken.

Gezichtsverlies

Er is slechts een weg die leidt naar de-escalatie: dialoog. Zijdezacht denkt u misschien, maar niets is minder waar. Het vraagt lef om elkaar in de ogen kijken en een conflictpatroon te doorbreken. Door samen te praten over behoeften, intenties, belangen en perspectieven kun je het strijdperk zonder gezichtsverlies verruilen voor een veel breder speelveld.

Voorbeeld

Hoe groot was het contrast met de hoofdstedelijke Herengracht? Daar opende Eberhard van der Laan zijn afscheidsbrief met 'Lieve Amsterdammers'. Gevolgd door woorden als 'steun', 'poosje', 'ziek gemeld', 'tegenspraak' en 'vaarwel`.

Woorden die verbinden door hun eerlijkheid en hun eenvoud. Woorden die zeggen wat ze moeten zeggen, van hart tot hart. Interpretatie overbodig. En, wat mij betreft, woorden die een voorbeeld zouden moeten zijn voor alle leiders die streven naar een betere wereld.

Foto: ANP