Het is met enige regelmaat dat een persvoorlichter of woordvoerder zelf onderwerp van discussie, spot of bewondering wordt. De afgelopen week bijvoorbeeld in Amsterdam Nieuw-West, toen de lompe overrompelingstactiek van Pownews een woordvoerder voor het oog van de camera's te veel werd.
1. Woordvoerder draait Pownews dol
Het kan ook anders, zo blijkt uit het eerste filmpje uit dit overzichtje van memorabele woordvoerdersmomenten. Ted van Leeuwen, zelf oud-journalist en persvoorlichter van Vitesse, is gelauwerd in het omgaan met kritiek. Hij was degene tegen wie Louis van Gaal in een persconferentie ooit foeterde: ‘Ben ik nu degene die zo slim is, of ben jij nou zo dom?’
Ook Van Leeuwen kreeg te maken met de roze journalistiek van Pownews maar, om in voetbaltermen te blijven, draaide de dienstdoende verslaggever helemaal dol.
2. Woordvoerder grijpt twee keer in: ‘Twan dat vind ik een beetje flauw’
Minder goed verging het Roland Enthoven, de persvoorlichter van kardinaal Wim Eijk. Nog nooit eerder onderbrak Enthoven naar eigen zeggen een vraaggesprek, maar tijdens een interview met Twan Huys van Nieuwsuur deed hij dat twee keer.
Huys zou zich niet aan afspraken hebben gehouden, zei Enthoven in een interview met CommunicatieOnline, en toch hebben gevraagd naar het homostandpunt van de kardinaal. De tweede keer onderbrak Enthoven het vraaggesprek bij een vraag over de doodstraf. Nieuwsuur zond het allemaal uit.
3. Woordvoerder vertelt goede mop, en wordt ontslagen
Hij mocht twee weken voor zijn ontslag nog de kastanjes uit het vuur halen voor Sepp Blatter en de zijnen. FIFA-directeur communicatie Walter De Gregorio moest in zijn uppie - geflankeerd door vier lege stoelen - toelichting geven op een golf van arrestaties.
Twee weken later was hij ontslagen, met een wel heel bijzondere reden. In een interview met de Zwitserse tv werd hem gevraagd naar zijn favoriete FIFA-mop. De Gregorio: ‘De voorzitter, secretaris-generaal en de directeur communicatie van FIFA zitten in een auto. Wie rijdt er...? De politie.’
Het schoot de verantwoordelijken binnen de FIFA – toch al niet eenvoudig te betrappen op gevoel voor humor – in het verkeerde keelgat.
4. Woordvoerder wordt ‘idiot’ genoemd en stapt op
Wat laat je je welgevallen als woordvoerder? Soms lijkt het erop dat meebuigen de beste tactiek is (lees ook de analyse van Jan Driessen), maar er zijn momenten waarop dat niet mogelijk is.
In het BBC-programma Newsnight wordt de woordvoerder van de Europese Commissie Amadeu Altafaj Tardio herhaaldelijk ‘that idiot in Brussels’ genoemd door Peter Oborne, een journalist van de Daily Telegraph. De EC-woordvoerder, die met een videoverbinding in het programma is te zien, besluit op te stappen.
De Europese Commissie eist later excuses van Jeremy Paxman, die zijn gasten niet in de hand wist te houden.
5. Woordvoerder treitert verliezend coach
Soms kun je als persvoorlichter ook een iets te grote rol spelen. In de ogen van een verliezend trainer bijvoorbeeld.
Alain Coninx, een bekend Vlaams tv-journalist die tegenwoordig verantwoordelijk is voor de communicatie van de voetbalclub St. Truiden, laat dat zien. Hij haalt de licht ontvlambare Stijn Vreven, oud-speler van FC Utrecht en tegenwoordig coach bij Lommel, het bloed onder de nagels vandaan.
7. Woordvoerder grijpt in en maakt dubbele fout
EenVandaag had ontdekt dat er problemen waren met de veiligheid in tunnels. Een ingewikkelde zaak om het woord over te voeren. Bob Demoet, stafdirecteur van Rijkswaterstaat, legt manhaftig uit.
Maar het net sluit zich en er worden steeds lastigere vragen gesteld. Hij heeft het er zichtbaar moeilijk mee. Bij de vraag over een onafhankelijke tunnelveiligheidsbeambte, grijpt zijn woordvoerder in: 'Ik zou even stoppen want er worden hier allerlei vragen gesteld die we niet hadden afgesproken. Ik vind dat geen leuke manier van samenwerken.'
Ze schendt daarmee twee basisregels voor woordvoering, aldus een analyse op CommunicatieOnline: 1) ga nooit in discussie met een journalist over zijn werkwijze, en 2) las nooit een ‘time-out’ in met een draaiende camera of tijdens de geluidsopname.
Klik hier of op de foto voor het filmpje:
8. Woordvoerder verschijnt met patronen om hals in uitzending
Ooit afgevraagd wie de woordvoering van Donald Trump doet? Ondanks zijn moeite met vrouwen, heeft hij er een uitgezocht. En wat voor een. Katrina Lanette Pierson is lid van de Texaanse Tea Party en communicatieconsultant uit Dallas. Sinds november 2015 is zij de 'national spokesperson' voor Donald Trump, en schuwt daarbij niet net zo controversieel op te treden als haar oranje baas.
Bij CNN verdedigde ze waarom Trump de affaire van Bill Clinton met Moncia Lewinsky in de campagne had betrokken. Opvallend: ze droeg daarbij een halsketting van 'bullets'. Ze zei er later over dat dit niet was bedoeld om controversieel te zijn: 'Dan had ik er wel een van foetussen gedragen.'
9. De moeder aller woordvoerders
‘De trouwelozen plegen massaal zelfmoord bij de poorten van Bagdad.’
Mohammed Saïd al-Sahaf mocht tijdens de Tweede Golfoorlog dagelijks vertellen hoe kansloos de positie van de Amerikanen was.
De aperte leugens die Comical Ali' uitkraamde maakten hem tot een cultfiguur aan wie T-shirts , mokken, een popsong, fansite en een action figure waren gewijd. De woordvoerder aller woordvoerders.
