Deze week is Dinesh Sonak, Managing Director ADCN | Club for Creativity, curator van Random Pic(k) Of The Day For A Week.
Sonak over zijn week: 'Wat zijn de belangrijke capabilities voor de creative marketing leaders van morgen? Wat kunnen ze leren van de principes, vaardigheden en mindsets van verschillende kunstvormen en -stromingen? Wie wordt de Miles Davis, Matisse, Daido Moriyama of social designer Manon van Hoeckel van marketing? Met veel plezier presenteer ik vijf kunstvormen en -stromingen die relevant zijn staan voor creativiteit en innovatie in de wereld van brands, met verschillende resources en tools om je ontwikkeling te versnellen. Het boekje "Think Like an Artist" (ondertitel: 10 Tips for a Happier, Smarter, More Creative Life - Without Cutting Your Ear Off) van BBC Arts Editor Will Gompertz is bijvoorbeeld een leuke introductie op dit thema. En zie ook het pleidooi van John Maeda, een designer die jarenlang partner was bij een venture capital firm.'
Hier zijn 5 bijdragen:
1. Drawing - De tekeningen van Picasso en de iPad drawings van David Hockney. I love it. Pure joy
'Vandaag mijn eerste passie: drawing. Ik heb altijd gehouden van tekenen, schetsen en doodling. Puur door een fascinatie over hoe je de wereld visualiseert en een nieuwsgierigheid naar waar ideeën vandaan komen. Toen ik klein was waren dat de illustraties in kinderboeken zoals van Alain Gree, Richard Scarry en M. Sasek. Daarna de tekeningen in strips en cartoons en videogames zoals Donald Duck, Pol en The Simpsons. Later ontdekte ik de graffiti van Keith Haring, het vroege illustratiewerk van Andy Warhol en miniature paintings uit India.
Nu kijk ik het liefst naar grafisch ontwerp en illustraties, vooral ook voor boeken, magazines en albums zoals van de Japanse Satoshi Hashimoto voor Monocle. En naar de schetsen van architecten en set designers, zoals Frank Gehry, Lina Bo Bardi en Ken Adams voor de James Bond films. Maar het allermooist vind ik de tekeningen van Picasso uit de jaren 1945-1949 en de iPad drawings van David Hockney. I love it. Pure joy.
Wat leren we van drawing? Het helpt je om te begrijpen wat je ziet. Je wordt je bewuster van waar je naar kijkt. Het helpt je om ideeën te visualiseren. Hoe kun je iets complex terugbrengen tot iets heel simpels? Een beeld is vaak krachtiger dan woorden. Het gaat ook over het aanzetten van je verbeeldingsvermogen en het ontwikkelen van craftsmanship - het werken met je handen. En natuurlijk over playfulness en (day)dreaming, allebei belangrijk voor je creatieve ontwikkeling.
Tekeningen zijn bovendien universeel - het verbindt culturen en talen. Je hoeft geen groot artiest te zijn om tekenen op inspirerende en nuttige wijze te gebruiken in je dagelijks werk. In het boek "The Art of Innovation: Lessons in Creativity" van IDEO founder Tom Kelley zijn The Anthropologist, The Experience Architect, The Set Designer en The Storyteller vier van de tien ‘faces of innovation’. Drawing speelt in al deze rollen en een centrale rol.
Of om met de grootmeester af te sluiten: “As soon as the drawing gets underway, a story or an idea is born. Then the story grows, like theatre or life.” ~ Pablo Picasso.'
Als je meer wilt weten en leren over drawing raad ik de volgende 10 bronnen aan:
1. Introduction to Drawing Skills - online short course van Central Saint Martins in London; 2. ‘Ways of Drawing’, een boek van Royal Drawing School en Thames & Hudson; 3. A Bigger Message - Conversations with David Hockney; 4. Draw It - een van de methoden van IDEO’s DesignKit voor innovatie; 5. De korte film Draws & Lectures van designer Milton Glaser; 6. It’s Nice That - een creativity platform uit London met een illustratie-sectie; 7. Musée Picasso Antibes - voor als je weer naar het Cannes Lions festival gaat; 8. The Architectural Imagination - een online course van Harvard University; 9. Adman: Warhol Before Pop in i-D; 10. Interview met Satoshi Hashimoto in Designboom
2. Jazz - Jazz is Dinesh
'De tweede kunstvorm die mij inspireert en waar we in de wereld van brands & creativity veel van kunnen leren is jazz. Jazz is mij met de paplepel ingegoten; ik ben opgegroeid met de platen van Miles Davis, Dizzy Gillespie, Duke Ellington, Oscar Peterson, Charlie Parker, Sonny Rollins, Charles Mingus en Ella Fitzgerald. De sound van jazz is relaxed en elegant. Jazz is positive-minded en good-natured. Maar jazz verrast ook.
Luister naar de (live) muziek en kijk naar de grappige namen en het experimentele (typo)grafisch ontwerp van jazzplaten (zoals Oh Yeah van Charles Mingus). Centraal in jazz staan improvisatie, luisteren, experimenteren, play, intuïtie, jamming en hanging out: eigenschappen die ik belangrijk vind voor iedereen in ons vak, zeker in deze tijd. Frank Barrett beschrijft het scherp in zijn boek Yes to the Mess (Surprising Leadership Lessons From Jazz): "Jazz musicians make deliberate attempts to guard against the reliance of pre-arranged music, memorized solos, or habits and patterns that have worked for them in the past. Instead, they challenge themselves to explore the very edge of their comfort level, to stretch their learning into new and different areas, to move forward even in the midst of uncertainty. Jazz players believe that a solution exists and that something positive will emerge. In fact, this is the skill of imagination, the capacity to leap into action with no objectively valid guarantee where one’s actions will lead."
Of in de woorden van Miles Davis: "Don’t play what’s there, play what’s not there."
Naast de swing, bebop, avant-garde jazz en bossa nova uit het midden van de vorige eeuw, hou ik ook van het werk van een aantal artiesten die door jazz beïnvloed zijn:
• Beck, met zijn album “Odelay” (1996)
• Al het werk van de hiphop-groep A Tribe Called Quest
• Matisse, “Jazz”, gemaakt aan het eind van zijn carrière op basis van improvisatie met paper cut-outs en "drawing with scissors".
Graag deel ik tenslotte het gedicht “Jazz” van wijlen Jules Deelder. Hierin staat alles wat jazz briljant maakt. Tijdens de ADCN Awards Show van 2016 draaide Jules Deelder jazzplaten in de Kleine Zaal van Paradiso. Als ode aan creativiteit.
“Jazz” - Jules Deelder
Jazz is. Jazz leeft. Gebeurt. Beweegt. Jazz neemt. Jazz geeft. Jazz weet. Jazz spreekt. Jazz doet. Jazz laat. Jazz komt. Jazz gaat. Uniek. Muziek. Van vlees en bloed. Jazz waagt. Jazz wint. Breekt baan. Jazz bonkt. Jazz staat. Jazz valt. Is overal. Ontroert. Verwarmt. Grijpt bij de keel. Jazz knettert. Knalt. Ontketent. Heerst. Jazz heelt. Jazz zuivert. Lichaam. Geest. Jazz swingt. Jazz vecht. Is waar. Is echt. Geen loze kreet. Geen leeg gebaar. Jazz werkt. Versterkt. Ontwapent. Toont. Jazz laaft. Jazz loont. Is water. Brood. Jazz lacht. Jazz huilt. Jazz in. Jazz uit. Legt bloot. Daagt uit. Jazz kookt. Jazz bruist. Jazz troost.
Jazz bijt. Jazz bloedt. Heeft schijt. Is zwart. Is wit. Is rood. Niet grijs. Jazz vloekt. Jazz moet. Verbroedert. Zoekt. Jazz vindt. Jazz wijst. Jazz schokt. Jazz eist. Jazz hoog. Jazz laag. Jazz voor. Jazz na. Jazz rookt. Jazz jaagt. Is eigen baas. Vereent. Verzoent. Begeestert. Woedt. Bevrijdt. Bewijst. Begrijpt. Vervoert. Jazz spreidt. Jazz sluit. Bezielt. Verrijkt. Geeft hoop. Verblijdt. Jazz shittert. Glanst. Jazz flitst. Jazz danst. Verhit. Zweept op. Bemint. Verleidt. Jazz roept. Jazz voelt. Jazz groeit. Jazz bloeit. Jazz blaakt. Jazz blijkt. Betovert. Geilt. Jazz ademt. Zweet. Jazz fluistert. Schreeuwt. Ontmaskert. Snijdt. Jazz glijdt.
Jazz sluipt. Jazz slijpt. Jazz spuit. Jazz klinkt. Jazz dwingt. Jazz lonkt. Jazz blinkt. Jazz vraagt. Jazz raakt. Verlost. Verbaast. Viert feest. Verklaart. Is bitter. Zoet. Is hot. Is cool. Jazz ijlt. Vooruit. Voorbij. Ver weg. Dichtbij. Paraat. Bereid. Op weg. Altijd. Jazz was. Jazz is. Jazz blijft.'
Als je meer wilt weten en leren over jazz raad ik de volgende 5 bronnen aan:
1. Interview met John Kao (Harvard Business School) over de relatie tussen jazz, creativiteit, business en zijn boek "Jamming: The Art and Discipline of Business Creativity"; 2. “How To Listen To Jazz”, Ted Gioia; 3. “Wired to Create”, Scott Barry Kaufman & Caroline Gregoire (Google Talk); 4. “Go Ahead In The Rain”, Hanif Abdur Raquib (poëtische ode aan A Tribe Called Quest); 5. “So What”, Miles Davis
3. Surrealisme - Het gevaar is dat seamless semenless wordt: zaadloos
'Met droombeelden, absurdistische taferelen en raadselachtige combinaties proberen de surrealisten, zoals Dalí en Magritte, het irrationele en onderbewuste te verbeelden - in beeldende kunst, de literatuur en het theater. In het "Manifeste du Surrealisme" zette grondlegger André Breton, geïnspireerd door Sigmund Freud en Dada, zijn opvattingen over het surrealisme in relatie tot de kunst en de samenleving uiteen. Surrealisme is volgens hem een methode om het ware, essentiële denken te leren kennen en dit uit te drukken in woorden of in beelden. Om dit te bereiken moet het onderbewuste worden onderzocht. Dromen, krankzinnigheid en de kindertijd spelen hierbij een belangrijke rol.
In de jaren '90 zag je veel absurdisme en surrealisme terug in de commerciële wereld (van brands & entertainment). Om die reden ben ik het creatieve marketingvak ingegaan. Vanwege de combinatie van imagination, bravery, crazyness en humor in de context van business. Helaas zien we van die kwaliteiten van creatief werk weinig terug. Wij laten hiermee veel potentiële impact onbenut. Natuurlijk wil je een seamless user experience. Maar het gevaar is dat seamless semenless wordt: zaadloos. Transactioneel. Zonder karakter. Zonder verrassing. Je KPI’s in een ad verpakt of geplakt.
Kijk eens naar de meeste marketing om je heen - abri’s, radiocommercials, TV-reclames, social ads. Waar is het verbeeldingsvermogen? En het absurdisme? Met de humor van De Speld en Arjen Lubach. Héél veel is plat en sales-driven. En dat is geen geode investering voor de lange termijn. Wil je meer performance? Maak dan meer ruimte voor het bouwen aan je merk, en werk aan dagdromen, het stellen van ridicule vragen, lef en playfulness als business capabilities. Rory Sutherland, Vice Chairman of Ogilvy UK en oud-voorzitter van IPA (Institute of Practitioners in Advertising) zei het zo: “We think we are rational creatures. Economics and business rely on assumptions that we make logical decisions based on evidence. But we aren’t, and we don’t. In many crucial areas of our lives, we are driven by unconscious desires and drawn by the beautiful, the extravagant and the absurd. So if you want to influence people’s choices you have to bypass reason. The best ideas don’t make rational sense: they make you feel more than they make you think.”'
5 learning tools voor surrealistische marketeers en creatieven:
1. Behavioral Economics - De online training en het boek van Roru Sutherland; 2. “Lives of the Surrealists”, Desmond Morris, Thames & Hudson; 3. “Metaskills: Five Talents For The Robotic Age”, Marty Neumeier, doe de online quiz om te weten waar jij staat qua ontwikkeling van metaskills (feeling, seeing, dreaming, making, learning); 4. Learning tool van het MoMA (Museum of Modern Art) om je te bekwamen in het surrealisme; 5. “Has Advertising Lost Its Personality”, Martin Weigel, Wieden+Kennedy Amsterdam
Tussentijdse toegift - mijn favoriete werk gerelateerd aan het surrealisme:
• Pixies - “Debaser” (1989) van het album Doolittle - geïnspireerd op de film Un Chien Andalou van Dali
• Salvador Dalí - Covers voor Vogue en ads voor Datsun (zie hieronder)
• Roald Dahl - alle korte verhalen maar in het bijzonder het boek “My Uncle Oswald” - een van de meest grappige en verrassende boeken (over creative entrepreneurship) aller tijden. Lees ook “Storyteller”, de zeer goede biografie van Donald Sturrock over het bizarre leven van Roald Dahl.
• “De Wondere Wereld van Belcampo” - Belcampo’s verhalen zijn fantastische fantasieën
• Monty Python’s Flying Circus - serie van honderden absurdistische sketches met o.a. de “100 Yards for People With No Sense of Direction” (zoals veel mensen in de wereld van marketing)
• Hornbach - al het werk van Heimat
• “Write the Future”, Nike door Wieden + Kennedy Amsterdam
• Gosse de Peintre (2010), interactieve tentoonstelling met installaties, videoclips, sculpturen en schilderijen van de Japanse kunstenaar Beat Takeshi Kitano voor Fondation Cartier pour l’art contemporain in Parijs - de meest waanzinnige art exhibition die ik ooit heb gezien. “I want you to have fun. It’s the only aim of this exhibition,” said the artist. ("Meandering along a path studded with bizarre images, interactive workshops, gags and games, visitors enter a universe as joyful as it is rich and complex. Beat Takeshi Kitano lays bare his theory on the disappearance of the dinosaurs, proposes mathematical problems and scientific metaphors, and even presents documents and secret plans of the Imperial Japanese army. Transgenic fish—pre-stuffed with delectable sushi rolls—intermingle with chimeras and imaginary animals while a recalcitrant criminal escapes hanging (Beat Takeshi Kitano’s way of playing with the death penalty still existent in Japan). A gigantic, clattering, laughably inefficient sewing machine—last but not least—serves as an ironic metaphor for contemporary art itself.")
4. Collage art - Waarom zijn marketingteams (of coronateams for that matter) vaak zo homogeen?
‘Collage komt van het Franse woord coller – lijmen. Het gebruik van “mixed media” in collage art gaat over “combining things” tot papier collages, assemblages en fotomontages. Dada-artiesten omarmden toevalligheden en improvisatie als een aanval op rationaliteit en als kritiek op de systemen van de maatschappij. Het combineren van dingen die ongerelateerd zijn is een belangrijke vaardigheid in de wereld van creativiteit en innovatie. Einstein noemde het combinatory play en Steve Jobs noemde het connecting the dots.
Om tot collages van ideeën te komen zijn “exploring” en “associating” weer belangrijk, het zoeken, bedenken en toepassen van associaties – buiten je eigen discipline – voor het (radicaler) oplossen van een probleem. Wat kunnen we in buitenreclame leren van de visie van architecten op de openbare ruimte? Wat kun je leren van robotvoetbal over learning by tech teams? Over teams gesproken, hoe kun je de principes van collage art toepassen op de samenstelling van marketing teams? Waarom zijn die vaak zo homogeen? Maak eens een collage van alle ideale achtergronden, skills, passies, culturen en disciplines voor creative marketing (bijvoorbeeld gaming, antropologie, filosofie, journalistiek, design, engineering, technologie, psychologie, kunst) en plak die op je huidige teamsamenstelling. Is er een goede match?
Collage art – het verbindende aspect – is ook belangrijk om complexe “wicked problems” op te lossen; om tot system-oplossingen te komen. Roger Martin (bedenker van de term Design Thinking) noemt het “the opposable mind – the ability to hold two conflicting ideas in constructive tension is an intellectually advantageous evolutionary leap through which decision-makers can synthesize new and superior ideas”.
Om een tot de verbeelding sprekend voorbeeld te geven: het album St. Peppers Lonely Hearts Club Band van The Beatles is, naast het vernieuwende collage cover-ontwerp, een briljante, wicked muzikale collage.'
11 Ideas & Tools & Art voor Collage Artists in Marketing Innovation:
1. Random analogies, IDEO; 2. Systems thinking, IDEO; 3. Associating, Hal Gregersen, MIT; 4. Connecting the Dots, Steve Jobs, Stanford University; 5. The Medici Effect; 6. Cross Silo Leadership, Harvard Business Review; 7. Matisse & Collage Art, Another Mag; 8. Collage Art & Graphic Design; 9. Is it mine if I add some yellow?, Brian de Graft, WePresent; 10. The Opposable Mind, Roger Martin, FastCompany; 11. The Beatles, “Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band”, Review & Remastered 2009
5. Street photography - Finding calm in chaos
'Mijn laatste pick: finding calm in chaos. Het moment dat je tot een inzicht, beeld of idee komt waarbij alles samenvalt. Dat is het meest spannende moment van straatfotografie en van creativiteit. The decisive moment, noemde de legendarische fotograaf Henri Cartier-Bresson het: “The simultaneous recognition in a fraction of a second of the significance of an event as well as a precise organisation of forms."
Nieuwsgierigheid is een absolute voorwaarde. Maar hoe ontwikkel je een oog voor de Zeitgeist nog voor die arriveert? Hoe kom je tot een echt menselijk inzicht? Hoe verdiep je je, als een Pink Panther, James Bond of de inquisitive social design minds (naar het boek Do It Ourselves van Jeroen Junte), in de bewegingen van mensen, dingen en plaatsen? Just do it. Neem geen genoegen met data uit marktonderzoeksrapporten. Ga de straat op, die van Banksy, naar plekken waar je nooit komt. Kijk en luister. En voel met maximale empathie wat er gebeurt. En vraag je af waarom. En schiet - losjes, speels, met scherp - beelden van je observaties met de nieuwe Polaroid Now! Alleen met de mentaliteit van straatfotografen word je een echt goede marketeer!'
8 resources for the curious:
1. Banksy, “Exit Through The Gift Shop”; 2. Magnum, The Art of Street Photography (online course); 3. The EYE, Nathan Williams (Kinfolk); 4. “Do It Ourselves – A New Mentality in Dutch Design”, Jeroen Junte; 5. Insta van Designer en Fotograaf Bas De Graaf (met een bijzondere passie voor Japan); 6. Henri Cartier-Bresson, “The Decisive Moment”; 7. The Field Study Handbook, Jan Chipchase (the James Bond of design research); 8. “How To Take Street Photographs" – Daido Moriyama
Finale toegift/oproep aan merken: start artist-in-residence programma's
'Kunst maakt ons de mens. Het laat je reflecteren en nadenken. De grenzeloze energie en het creatieve intellect van (jonge) kunstenaars kan bedrijven en merken helpen om tot een nieuwe visie voor de toekomst te komen. Ik zou daarom graag pleiten voor een artist-in-residence programma bij de top 100 merken van Nederland. Zoals de Medici de renaissance financierden; modelabels zoals LVMH, Prada en Gucci kunst omarmen met eigen galleries en musea; OMA een eigen design, cultuur en research studio heeft (AMO); BMW het BMW Guggenheim Lab en Designworks runt; IKEA met SPACE10 een interne en externe future studio heeft. En tech-bedrijven vaak creative residencies houden. Met een artist-in-residence programma help je kunstenaars rond te komen en zorg je voor creatieve cultuur én visie binnen je organisatie. Dat laatste is hard nodig in deze tijden!'
Komende week is Poppe van Pelt, independent creative director/copywriter (en oneindig veel Lampen-winnaar), curator van #PPOTDFAW.
