Ik stop met social

 

Bart de selfieslet, de allesdeler, the boy in the (filter) bubble. Het is eindelijk tijd om die gevreesde stap te nemen. Het idee sluimerde al enige tijd in een krocht van mijn brein en ik hebmanhaftig geprobeerd om het daar te houden. Tevergeefs. De waarheid kickte in, ik logde uit.

 

Laat ik, nu de clickbait zijn werk heeft gedaan, eerst de titel van deze blog verduidelijken. Ik stop niet voorgoed met sociale media, ik neem slechts een maandje afstand. Een Insta-ramadan, als het ware. Facebookje dicht, LinkedIn uit. En dan voornamelijk de mobiele apps. Die zijn sinds een ruime week van mijn telefoon verwijderd. Dat voelt trouwens erg onwennig. Op het toilet heb ik nog steeds eerder mijn telefoon in mijn hand dan wat anders. Om maar te zeggen: het checken van mijn social channels is net zo’n onbewuste handeling als ademen  geworden. En dat is best confronterend.

 

Hoewel ik eerder hoorde van mensen die ontsnapten aan de social wereld, leek me dat niets voor mij. Ik zat namelijk niet gevangen in een social web. Ik was niet verslaafd. Ik vond het gewoon leuk! Ik heb het juiste koppie voor de juiste copy. En zonder social media was ik nooit gekomen waar ik nu ben. Facebook, Instagram, Twitter… het zijn mijn muzen, mijn inspiratiebronnen. De katalysators van mijn creativiteit. Hoe zouden ze ooit schadelijk kunnen zijn?

 

En toch kwam het besef: sociale media zijn slecht voor mijn productiviteit. Erger nog, ze zijn slecht voor mijn creativiteit. Zit ik nu in een existentiële crisis of is dit juist een gezonde 'wake up'?

 

Even was ik bang voor het eerste. Wat moet ik nu? Is dit het einde van mijn carrière? Gelukkig is overdrijven ook een vak. Nee, ik ben niet klaar met sociale media en zal dat nooit zijn. Daarvoor zit de liefde te diep. De mogelijkheden en voordelen van social zijn talrijk. Het is nog steeds een enorme bron voor inspiratie en kennis, ’s werelds grootste tentoonstelling van creativiteit. En door de directe feedback van je publiek (of het harde gebrek daaraan) kun je jezelf continu blijven ontwikkelen. Nee, het glas is nog steeds meer vol dan leeg. Ik laat mezelf gewoon even naar boven drijven, met mijn gezicht naar de leegtem, om op adem te komen, te reflecteren en te evalueren.

 

Want ook hier geldt: te veel van het goede is verkeerd. Laten we ons sociale media-gebruik even vergelijken met die andere eindeloze bron van entertainment: porno. Een opwindend filmpje op zijn tijd zorgt voor inspiratie en creativiteit tussen de lakens. Maar het kan ook problemen opleveren. Tijdens het kijken naar porno worden onze hersenen overspoeld met het gelukshormoon dopamine. Stimuleren we de hersenen te veel, dan maken we ze gevoelloosr. Echter, oomdat we verslaafd zijn aan dopamine zoeken we meer, vaker en steeds extremere stimulansen. En hoewel er wetenschappers zijn die beweren dat hier geen harde bewijzen voor zijn, geloof ik zeker dat een overdaad aan stimulansen de hersenen laat verslappen.

 

Ik wil geen creativiteitsstoornis. Dat zou pas echt ruk zijn.

 

Heeft een pornoverslaving hetzelfde effect op de hersenen als een social media-verslaving? Ik ben geen neurowetenschapper, maar ik zie wel overeenkomsten. Onze hersenen worden lui, en we vertrouwen niet meer op onze eigen fantasie. We hebben minder aandacht voor het hier en nu, omdat we onszelf continu overprikkelen. In zijn Tedx Talk ‘Quit Social Media’ vertelt Dr. Cal Newport: “you spend large portions of your day in a state of fragmented attention… just check and just quickly look at Instagram can permanently reduce your capacity for concentration.”

 

Herkenbaar. Het continue gevecht om mijn aandacht. De eindeloze stroom aan informatie. Er is continu iets te zien en te beleven, dus je hersenen hoeven niet te werken. In zijn boek ‘Zo werkt aandacht’ zegt wetenschapper Stefan van der Stigchel dat je brein in twee standen actief kan zijn. In de geconcentreerde stand focus je op de taak waarmee je bezig bent, zoals ik nu doe met het schrijven van dit blog. In de luie stand ben je bijvoorbeeld aan het dagdromen. Dagdromen leidt tot creativiteit, omdat je brein tot rust komt, en nieuwe verbanden legt.

 

Tijdens onze zoektocht naar vermaak op sociale media worden beide standen echter niet gebruikt. “Je kunt je niet concentreren omdat de continue stroom van binnenkomende informatie je bezighoudt. Dagdromen zit er ook niet in. Door al die informatie verveel je je niet en leg je geen nieuwe verbanden,” zegt Van der Stigchel. Inderdaad, vervelen is vervelend geworden. En dat is jammer, want vervelen en dagdromen is quality time voor je brein.

 

Mijn brein en ik, vroeger waren we de beste vrienden. Moest ook wel, want echte vrienden had ik weinig. Maar wat een avonturen beleefden we samen. En nu?
 

Ik sta op het perron. De trein heeft 10 minuten vertraging. Een ongemakkelijke stilte valt. Een stilte tussen mijn brein en ik. Wat nu? Roken doe ik niet meer. Sociale media zijn van de radar. Ik heb het gevoel dat we iets moeten doen, maar we zijn vergeten dat niets doen ook iets doet. Het voelt als na een jarenlang huwelijk de kinderen (genaamd Facebook en Instagram) eindelijk het huis uit zijn. Eindelijk weer eens met elkaar, net als vroeger. Maar, hoe ging dat ook al weer?

 

We kijken elkaar aan. Tijd om elkaar opnieuw te ontdekken, weer even samen alleen te zijn.

 

Mijn eerste social sabbatical is bij deze officieel. Is dat niet te drastisch, gelijk een maand zonder sociale media? Waarschijnlijk wel, maar overdrijven is dus een vak. Ik ben benieuwd hoe het me vergaat. Over anderhalve maand horen jullie meer. Misschien vertoon ik binnen een week al ernstige afkickverschijnselen en installeer ik alles weer terug op mijn telefoon.

 

Ik hoop het niet. Hopelijk benut ik de extra vrije tijd de komende maand om te evalueren. Om nieuwe inzichten op te doen en mezelf te verbeteren. Hopelijk word ik creatiever, nog contenter met de content die ik maak. Hopelijk leer ik mezelf weer te vervelen in de trein en ga ik weer dagdromen in de supermarkt. Dan zou ik mezelf echt een dikke like geven.