Waar werk je op dit moment aan?
‘Voornamelijk aan de interface van Model 3. Model S heeft twee schermen, nu moet alles passen op één scherm van 15 inch. En dat is best wel een uitdaging, want vrijwel alle bediening gaat via het touchscreen en behalve dat je de route ziet en je smartphone, het klimaat en de muziek ermee bedient, heb je ook te maken met een behoorlijk aantal verplichtingen die opgelegd zijn door de overheid.
'Zo moet de snelheidsmeter een bepaalde grootte hebben en moet de auto de passagier goed op de hoogte kunnen houden met allerlei icoontjes voor de airbag, verlichting, een eventuele lekke band en ga zo maar door. En dan moet het geheel liefst natuurlijk zo eenvoudig mogelijk en fraai ogen, en een beetje passen bij het gehele dashboard en interieur.
'Maar het is heel leuk om te doen hoor. We werken er met een klein team aan; we zijn zo’n twee jaar geleden begonnen, tegelijk met de industriële designers. Nu ligt de nadruk daarop, maar we werken ook aan updates voor de interfaces voor de S en Model X, en aan de app.’
Waarom ben je ontwerper geworden? Waar ligt de kiem van jouw succes?
‘Ik ben in Blaricum opgegroeid, waar mijn vader grafisch ontwerper was; hij ontwierp verpakkingen voor merken als Heineken. Toen ik op de middelbare school computerles kreeg, wist ik dat ik iets met die combinatie, met interaction design wilde gaan doen en toevallig werd die richting aan de vestiging van de HKU in Hilversum gegeven. Dat was bij mij om de hoek.
'Ik vond het een geweldige opleiding. Je leerde er van alles, over typografie, psychologie, programmeren, kunstgeschiedenis, interaction design en ook ‘n beetje industrial design. Ik kwam er vrij snel achter dat ik niet goed was in het bedenken van compleet nieuwe producten, maar wel in het verbeteren van de interactie met de gebruiker. Als kind verwonderde ik me er al over waarom de knoppen op onze videorecorder zo onduidelijk waren.’
Wat maakt het dat Jobs én Musk met jou wilden werken?
Aarzelend: ‘Blijkbaar valt wat ik doe in de smaak… Ja, wat dat is? Ik houd er wel van dat iets goed werkt, functioneel is, maar toch ook lekker beweegt. Met een lichte speelsheid, maar niet te veel. Ik ben zelf niet zo goed in design, maar ik kon Steve’s ideeën, zijn visie, heel goed tot leven brengen.
'Ik begreep waar hij heen wilde. En andersom had ik nergens voor elkaar gekregen wat ik daar voor elkaar heb gekregen. Omdat wat ik voorstelde vaak niet makkelijk was om te programmeren. Ik kreeg dan zijn steun. Die samenwerking was best wel uniek. Nee, hij vond niet alles wat ik bedacht geweldig, zeker niet (lacht). Maar ik kon redelijk goed tegen zijn ongeduldigheid.’
Wat is de belangrijkste eigenschap die een (UX)designer moet hebben?
‘Je kunnen inleven in hoe een gebruiker iets ervaart. Dat ligt voor de hand, maar het is verdomde moeilijk. Meestal heb je het namelijk mis. Soms denk je echt: waarom snapt-ie dit nou niet? Maar het is echt een kwestie van veel proberen en de juiste informatie uit de feedback halen.
'En zo wordt een interface stapje voor stapje steeds duidelijker en hopelijk simpeler, want je wilt zo min mogelijk in de weg zitten. Sterker nog, het liefst heeft Elon bij de Tesla helemaal geen interface meer, maar weet de auto precies wat hij moet doen. Nu al gaan de koplampen vanzelf aan via een sensor.
'Maar voorlopig moet de auto uit veiligheidsoverwegingen nog fysiek kunnen communiceren met de bestuurder. Dat is een verschil met mijn werk bij Apple: daar moest je het de gebruiker alleen zo makkelijk mogelijk maken, nu moet je af en toe zo subtiel mogelijk zijn of haar aandacht trekken.’
Je bent alweer een tijdje weg uit Cupertino. Hoe kijk je nu naar Apple?
‘Ze zijn op dezelfde weg doorgegaan, de producten worden steeds beter. Maar ik zit — en ik denk velen met mij — wel een beetje te wachten op de volgende doorbraak. Ja, die verwacht ik wel. Er zitten nog heel veel goede mensen en er is genoeg geld, iemand zal moeten opstaan. Je hebt een leider nodig.’
Wat vind jij zelf eigenlijk van een zelfrijdende auto? We worden zo wel steeds minder autonoom.
‘Het maakt het leven makkelijker hè. Straks stap je in de auto en kun je lekker met elkaar praten. Of je gaat lekker Facebooken. Al die uren die je nu rijdend in de auto zit, krijg je erbij. Wat het nut daarvan is? Ach, wat is het nut van in de file staan?’
Zullen automerken zich in toenemende mate gaan onderscheiden op UX-design?
‘Dat zie je nu al gebeuren, als je naar de verschillende elektrische conceptcars kijkt. De interface staat nu in de spotlight, iedereen pakt flink uit. Maar uiteindelijk zal het meest gebruiksvriendelijke scherm, in combinatie met andere devices, het gaan winnen.
'Mensen zijn zich door Apple bewuster geworden van bedieningsgemak en design. Dat vind ik wel heel leuk. Dat maakt mijn werk, ook bij Tesla, nog dankbaarder.’
Nu communiceert de computergestuurde auto primair via de interface, hoe zal dat in de (nabije) toekomst gaan?
‘Op een gegeven moment wil je bijvoorbeeld ook kunnen gaan slapen in de auto. Hoe communiceert hij dan met de “bestuurder” als er iets is? Daar denken wij natuurlijk over na; met een piepje, of trilling of korte rem-actie? Om maar wat te noemen. En licht er dan ergens nog een icoontje op?
'En hoe geeft de eigenaar vervolgens aan dat hij of zij bewust is van de situatie? Of de auto is ergens onderweg naartoe en je wilt even langzamer rijden, of toch een andere route nemen, hoe geef je dat aan? Met je stem, of verminder je snelheid alsof je geluid zachter zet op je touchscreen?
'Juist deze fase, de overgang van waar we nu zijn richting steeds autonomere auto’s, vind ik als interface designer ontzettend interessant. Omdat er nog zoveel te ontdekken valt. Wat het ook heel uitdagend maakt, is dat het allemaal heel toegepast is.
'Model 3 mag niet te duur worden, dus daar moet je ook rekening mee houden. Het is niet zo dat de sky the limit is; we ontwerpen juist voor een groot publiek.’
Je zit nu twee jaar bij Tesla, wat is het grote verschil met Apple?
‘Voor mij persoonlijk is er niet zoveel verschil, want interactief design is interactief design. Of dat nu via een scherm met icoontjes is, of via lichtsignalen en trillingen in het interieur of straks via AR, de essentie blijft hetzelfde: de communicatie moet zo ontworpen zijn dat het een handeling verlicht en liefst verrijkt.
'Maar voor Apple is het scherm alles, terwijl het scherm als interface wat Tesla betreft mag verdwijnen, zo simpel is het. Het doel is ook anders; bij Apple gaat het over content, bij Tesla over transport en batterijen.
‘Wat het verschil tussen Steve en Elon is? Ze zijn allebei heel intens, hebben veel energie, ze blijven maar gaan; na een meeting met Steve had ik regelmatig een goeie kop koffie nodig om even bij te komen. En ze hebben allebei een visie, laten zich door niets of niemand tegenhouden en switchen even makkelijk tussen grote issues en de meest minuscule details.
Maar Elon is meer de techneut, hij graaft ook tunnels en bouwt een raket. Steve was meer de marketingman en designliefhebber. Het is wel bijzonder om dat mee te maken, die nabijheid, dat besef ik steeds meer. Zeker met Steve had ik een klik. Het lijkt alsof er een soort magische bubbel om zulke mensen heen hangt, het blijft lastig om dat te omschrijven.’
Je zat bij Apple in de frontlinie en nu weer bij Tesla, hoe ziet de toekomst van UX en daarmee onze toekomst eruit?
‘UX zit al een tijd in dezelfde fase van touchscreens met icoontjes, die steeds minimalistischer worden. Het is wat mij betreft te klinisch aan het worden, ik mis de menselijke touch, de warmte in zulk design. Waar zit de ronding, waar is de schaduw?
‘We zijn op het gebied van interfaces langzamerhand wel toe aan een volgende stap; zoals we ooit van de muis overstapten op touchscreens vind ik de 3D-omgeving van AR en VR zeer interessant. Kun je straks bijvoorbeeld met je ogen door tekst scrollen? En hoe is het als je op grote afstand toch in dezelfde “realiteit” beweegt?’
Welke ambitie of wensen heb jij nog als ontwerper?
‘Ik ben al behoorlijk tevreden en dankbaar. Maar er valt nog het nodige te ontdekken. Wat dat betreft hoop ik vooral nog meer interfaces te kunnen ontwerpen die veel mensen zullen gebruiken, niet in de laatste plaats ikzelf, want ik doe dit allemaal ook zeker voor mezelf; ik wil zelf graag soepel werkende producten, ik houd daarvan. Het is ook geweldig om te zien hoe iemand reageert op goed UX design.
‘En voorlopig blijf ik, met mijn Canadees-Amerikaanse vriendin, in San Francisco. Alle grote computerbedrijven zitten hier. Maar het zou heel goed kunnen dat ik ooit deels terugga naar Nederland. Ik kom er graag; zeker twee of drie keer per jaar.’
Bas Ording kreeg zijn opleiding aan de HKU (1992-1997) en werkte van 1998 tot 2013 bij Apple. Daar was bij nauw betrokken bij het ontwerp van de eerste iPhone user interface en het besturingssysteem OS. Na een sabbatical (2014) begon hij in 2015 bij Tesla. Hij.was donderdag 5 oktober j.l. een van de sprekers tijdens Digital Dinner Amsterdam.
