Sigrid Kaag heeft het monster dat tegen haar vecht zelf gecreëerd

Deze tijd kent weinig begrip voor andersdenkenden. Gelijkgestemden zitten in hun eigen bubbel. Het is de echokamer waarin bestaande denkbeelden worden versterkt en ‘de ander’ wordt weggezet als verdacht. Op social media worden karikaturen gemaakt. Stemmingmakerij als volkssport. Alles wat niet past bij de eigen overtuiging is fout, schuldig, verdacht of fake news.

Het publieke debat is oververhit. In de strijd om aandacht schuiven de politieke leiders aan tafel in talkshows om hun ingestudeerde soundbites te verkondigen. Het is een machtsspel dat gaat over wie deugt en wie niet deugt, met wokeness als de nieuwe moraal, selectieve verontwaardiging als wapen en polarisatie als effect.

Het is de kunst om aan de juiste kant van de geschiedenis te staan. Zelf zijn we van onbesproken gedrag, de ander heeft het gedaan. Hoe meer je aan de politieke flanken staat, hoe harder je strijdt om de verschillen uit te vergroten.

Het politieke midden benoemt zijn frustratie en roept om nuance. Het antwoord op de polarisatie zou verbinding zijn. De ingrediënten zijn niet gespeend van pretentie: nieuw leiderschap, een nieuwe bestuurscultuur, matiging van onze eigen toon, transparantie en bovenal: de menselijke maat.

Feelgoodkitsch

In verkiezingstijd willen politici niet alleen het hoogste, maar ook het grootste woord hebben. Maar het resultaat is feelgoodkitsch die over alles behalve de inhoud gaat. En de kiezer geniet van een politica die zich als redder des vaderlands presenteert.

Toch kun je daarom vragen stellen welke rol D66-leider Sigrid Kaag zelf speelt in de reacties die zij oproept. De claim nieuwleiderschap is uiteindelijk gratuit gebleken. Zij heeft het monster waar zij tegen vecht, zelf gecreëerd.  Wie grote woorden gebruikt, belandt uiteindelijk zelf onder het publieke vergrootglas. Als je nieuw leiderschap predikt en je blijkt zelf niet roomser dan de paus, sorteer je voor op gezichtsverlies. Niet voor niets ging het op twitter over #kaagtaal.

Grote woorden werken in campagnetijd, maar niet als er bestuurlijke bruggen moeten worden geslagen. Iedereen weet dat het zoeken van nuance begint met nuance. Door minder te moraliseren en meer zelf in de spiegel te kijken. Door kwetsbaarheid te tonen, overleg aan te gaan, dialoog te zoeken en samen te werken vanuit gemeenschappelijk belang. Vanuit het besef dat wie ergens tegen is, ergens anders voor is.

De grote woorden die volgen uit wokeness leiden alleen maar tot meer polarisatie. Containerbegrippen zijn effectief in campagnetijd, maar werken averechts als je een sterke reputatie wilt opbouwen. 

Walk the talk

Vanaf de maan bezien zijn we allemaal even groot, Multatuli schreef het al. Grote woorden helpen ons geen steek verder. Juist daarom is #kaaggate zo wrang: de politieke agenda van de partijleider ging opeens boven het nieuwe leiderschap, de beeldvorming krijgt meer aandacht dan het beleid.

Leiderschap gaat vooral over het nemen van verantwoordelijkheid. Walk the talk. Dat is oncomfortabel, weerbarstig en verdraagt geen grote woorden. Tegen die achtergrond was de weerstand die Kaag nu oproept, zeer voorspelbaar. Want wie alleen maar het “juiste deel van de waarheid” vertelt, belandt toch aan de verkeerde kant van de geschiedenis. En daar helpt ook geen autogordel tegen.