6 adviezen voor het omgaan met populisme in crisissituaties

Het populisme overheerst al geruime tijd in Nederland. Steeds vaker zie je dat dit 'mainstream' wordt in plaats van toebehoort aan bepaalde politieke stromingen en media. Dat is een gevaarlijke ontwikkeling.

Het levert namelijk extreme druk op en is in toenemende mate bepalend voor de publieke beeldvorming. En daarmee dus ook voor het gedrag van politiek, overheid en toezichthouders. De samenleving vertrouwt vooral opinieleiders en ‘peers’ en als ook zij zich aan populisme gaan schuldig maken dan wordt het effect alleen nog maar groter.

Het bijzondere is dat de aanstichters niet (willen) overzien wat het effect is van hun daden. Het lijkt er soms op dat de polariserende uitspraken louter worden gedaan voor eigen populariteitsgewin en profilering als ‘hoeder’ van de massa. De risico’s op het ontketenen van hysterie of een heksenjacht worden daarbij gewoon voor lief genomen. 

Nieuwe dimensie
Nu populisme zich verbreed heeft, worden ook de vergaande consequenties voor crisiscommunicatie duidelijk. Zo zorgt het ervoor dat crisissituaties sneller ontvlammen dan voorheen. Bovendien maakt het de communicatie lastiger te managen. Natuurlijk overheerste de emotie al boven de ratio, maar populisme voegt een nieuwe dimensie toe. De wereld wordt zwart/wit gemaakt en de ruimte voor nuancering wordt bewust vermeden. De crisiscommunicatie zal daar dus op in moeten spelen.

6 adviezen om om te gaan met deze nieuwe werkelijkheid:

1.      Wees de eerste: het zelf claimen van de crisis wordt nog belangrijker dan het al was. Zorg dat je zelf de framing van het probleem doet en bepaal daarmee het crisisbeeld in plaats van dat over te laten aan anderen.
2.      Voer het gevecht: beschouw crisiscommunicatie als een militaire operatie. En regisseer het in detail. Regie is heilig, dus laat niets aan het toeval over.
3.      Communiceer in soundbytes: zorg voor kernachtige communicatie die aankomt en waarbij je emotie zelf niet uit de weg gaat. Vertaal je kernboodschappen in soundbytes en gebruik die in je woordvoering. Formuleer deze vanuit het perspectief van de ontvanger!
4.      Ken en gebruik je vrienden: zorg dat je je invloedrijke medestanders leert kennen in vredestijd, zodat je er tijdens problemen een beroep op kunt doen. Steun uit onverdachte hoek is een krachtig wapen tijdens crisissituaties.
5.      Eigen kracht: ga altijd uit van eigen kracht. Sta voor je zaak!
6.      Bestrijd onwaarheden: als de tegenstander bewust onwaarheden predikt en daarin volhardt, zorg dan dat je deze hard en gefundeerd bestrijdt.

Oefen het vooral in de praktijk
Zorg ervoor dat je dit ‘populistische sentiment’ ook meeneemt in de crisissimulaties en crisismediatrainingen. Het is belangrijk daarmee ervaring op te doen en bewapend te zijn voor als het er op aankomt.  Het lijkt er namelijk niet op dat het huidige maatschappelijke tij zich snel zal keren.