[Recensie] Best confronterend, hoe het beïnvloeden van menselijk gedrag werkt

Ik ben geen mak schaap in de kudde. Ik stuur bewust mijn eigen gedrag. Ik laat mij nooit verleiden om doordeweeks nog een borrel te nemen, voor de tv. Of om goedkoop vlees te kopen. Of om toch niet te hardlopen.
Allemaal vreselijke leugens. In die zin is het nieuwe Draaiboek gedragsverandering van Sander Hermsen en Reint Jan Renes persoonlijk confronterend, zeker voor vakliteratuur. Ik vond het eigenlijk erger dan een gemiddeld groentedieet-ik-stop-met-roken boek. Niet in de zin van slecht. Integendeel. Bij menige pagina dacht ik: O jee, dat doe ik.

Vieze onderbroeken
Menselijk gedrag nudgen, verleiden, landscapen, stimuleren en beïnvloeden blijkt maar weer eens lastiger dan een puber motiveren om zijn vieze onderbroeken in de wasmand te gooien. Eigenlijk verkeert de communicatiesector in een continue strijd om de samenleving op te voeden. Of zoals zij zeggen: de complexiteit van attituden is een van de redenen waarom gedragsverandering niet eenvoudig is.

Lenzen
Het fijnste is dat de klassieke trits kennis-houding-gedrag in haar ogenschijnlijke simpliciteit als wonderformule naar het land der fabelen is verwezen. De heren vervangen die door lenzen, die stuk voor stuk beeldend met mooie voorbeelden worden uitgelegd. Afsluitend met de kritische vraag of gedragsverandering wel altijd wenselijk is. Kijk, daar word ik blij van.

Kost moeite
Ooit fotografeerde ik een streetart met de quote ‘Praat met elkaar’. De oplettende lezer ziet eronder gekriebeld ‘kost moeite’. Met het boek in de hand mag je daar ook ‘en tijd’ aan toevoegen. In deze snelle, multimediale en altijd online wereld is het inzetten van de factor tijd essentieel en ondergewaardeerd. Lastig in een snelle kpi te vatten. En de heren bevestigen maar weer dat je er niet komt met kennis alleen. (Fijne opmerking uit de mond van een onderzoeker! Het staat er echt. op pagina 74.)

Geen wonderformule
In de wereld waar iedereen met iedereen communiceert en zoveel langs elkaar heen gaat denk ik wel eens: ben ik nou gek of jullie? Maar gelukkig: we zijn niet gek. Ons vak is echt complex. Mocht je er nog aan twijfelen: er is geen wonderformule, zelfs niet als je de lenzen gebruikt. Het valt en staat bij ons eigen vakmanschap.

Niettemin, verplichte lectuur voor iedereen die zich beweegt in het vakgebied communicatie. Ook de makke schapen.

Draaiboek gedragsverandering, van Sander Hermsen en Reint Jan Renes, is uitgegeven door Business Contact.

Marjet Heins, Buiten de Lijntjes Communicatie