Gezondheidsfondsen: wetgeving nodig om supers tot gezonder aanbod te dwingen

Supermarkten moeten met wetgeving gedwongen worden om hun aanbod gezonder te maken. Ondanks beloftes en goede voornemens zetten ze nauwelijks uit zichzelf stappen en dragen daarmee bij aan ongezond eten van consumenten.

Dat stellen de denktank Questionmark en Diabetes Fonds, Hartstichting, Maag Lever Darm Stichting en Nierstichting.

Diena Halbertsma, woordvoerder namens de vier gezondheidsfondsen: ‘Zonder zo’n wettelijke aanpak beloont de marktwerking vooral de supermarkten die achterblijven op het gebied van gezondheid.’

Marktleiders blijven achter bij budgetsupers

Uit het nieuwste onderzoek van Superlijst Gezondheid, een initiatief van Questionmark, blijkt dat de marktleiders Albert Heijn en Jumbo tot die achterblijvers behoren. Ze moeten budgetsupermarkten als Lidl en Dirk van den Broek voor zich dulden en blijven ver achter bij koploper Ekoplaza.

Ongezonde voeding is één van de belangrijkste vermijdbare doodsoorzaken in Nederland en leidt jaarlijks tot 13 duizend doden. Supermarkten spelen een cruciale rol in het eetpatroon van consumenten, aangezien 70% van wat mensen eten hier vandaan komt.

In 2018 maakten supermarkten binnen het Nationaal Preventieakkoord afspraken met de overheid om gezond eten en drinken te stimuleren, maar daar komt dus weinig van terecht blijkt uit de Super-ranglijst.

Kortingen frisdranken en kindermarketing

Dit onderzoek wordt sinds 2020 elke twee jaar gehouden en bekijkt of supermarkten verbeteringen doorvoeren in hun doelen en rapportage, assortiment, aanbiedingen en winkelinrichting. De bevindingen stemmen weinig vrolijk.

Vergeleken met de vorige meting bevat het onderzochte aanbod in 2024 slechts 3 procent meer producten uit de Schijf van Vijf (van 40 naar 43 procent).

Bovendien bestaat 83% van de aanbiedingen van supermarkten nog steeds uit ongezonde producten, volgens de onderzoekers. Frisdranken worden verder nog volop met kwantumkortingen gepromoot en kindermarketing blijft onverminderd aanwezig. 

Doelen Schijf van Vijf

Wel is het volgens de partijen bemoedigend dat bijna alle supermarkten voor het eerst concrete doelen stellen om het aandeel Schijf van Vijf-producten in hun verkoop te vergroten. 

Charlotte Linnebank, directeur van Questionmark: ‘De grote vraag is echter hoe deze ambities zich verhouden tot hun huidige aanbod, promoties en winkelinrichtingen.’