Edelman Trust Barometer 2012: tanend vertrouwen in Nederlandse overheid

Uit dit onderzoek naar vertrouwen in 25 landen blijkt dat minder dan de helft (47%) van het Nederlandse publiek zegt de overheid te vertrouwen. Van opinieleiders kan de overheid, ondanks een sterke daling van 75% naar 59% ten opzichte van vorig jaar, iets meer steun verwachten. Wereldwijd vertrouwt nog slechts 43% van de opinieleiders de overheid.

Nederland, van oudsher een van Europa's koplopers van vertrouwen, is het enige land in Europa met een AAA-status waar het vertrouwen in de overheid met dubbele cijfers daalde. Overheidsfunctionarissen worden bovendien over de hele wereld gezien als minst geloofwaardige woordvoerders, met enkel het vertrouwen van 29% wereldwijd en 16% in Nederland.

Voor het eerst onderzocht de Edelman Trust Barometer ook het vertrouwen onder het algemene publiek. Daarbij zegt bijna de helft (46%) van de Nederlanders er niet op te vertrouwen dat overheidsfunctionarissen de waarheid vertellen.

Ook het vertrouwen in het bedrijfsleven in Nederland daalde met tien procentpunten tot 65%; een significante daling maar lang niet zo dramatisch als bij buurland Duitsland (van 52% naar 34%) en Frankrijk (van 48% naar 28%) die zich in het hart van de economische crisis van de eurozone bevinden.
Opvallend is volgens de onderzoekers dat de respondenten in Nederland minder kritisch zijn op het bedrijfsleven dan op de overheid. Een verschil van 32% is te zien tussen wat de Nederlandse respondenten verwachten van de overheid en de werkelijke prestaties. Vooral het effectief managen van het financiële beleid, het luisteren naar de burgers en open en transparant handelen, verdienen de meeste aandacht volgens de respondenten. Kennelijk voldoet het bedrijfsleven beter aan de verwachtingen aangezien het verschil hierin minder is, namelijk 22%. Het beste scoren zij op producten/diensten, innovatie en winst (11% verschil tussen verwachting en prestatie).

Uit de Nederlandse resultaten blijkt dat bedrijven veel meer zouden moeten doen op maatschappelijk gebied om vertrouwen te winnen. Voorbeelden daarvan zijn het correct behandelen van medewerkers, samenwerken om het algemeen belang te dienen, het verbeteren van het milieu, luisteren en transparant handelen. Deze gedragingen worden wereldwijd gezien als belangrijkste factoren die bijdragen aan het vertrouwen, belangrijker nog dan de bedrijfsprestaties. Maar 29% verschil tussen de verwachtingen en prestaties, zijn dit volgens de onderzoekers ook de gebieden waar voor het Nederlandse bedrijfsleven volgens de onderzoekers verbetering noodzakelijk is.

Naast het vertrouwen in de overheid en het bedrijfsleven, is ook het vertrouwen in media en NGO’s onderzocht. Ook in deze instituten daalde het vertrouwen in Nederland; in media met 8% punten en in de NGO’s werd een 13% punten daling gemeten. Temidden van dit verminderde vertrouwen in de verschillende instituten, scoorde ‘Iemand als ikzelf’ in Nederland het hoogste als betrouwbare woordvoerder; dit is aanzienlijk hoger dan vorig jaar (van 54% naar 70%). Daarnaast steeg het vertrouwen in medewerkers van minst betrouwbare woordvoerder naar de vierde plek (naar 58%). Daarentegen plaatsen de opinieleiders uit het onderzoek CEO’s en overheidsfunctionarissen onderaan de lijst, 28% en 26% respectievelijk.
Het onderzoek keek ook naar het vertrouwen in verschillende sectoren. Bij alle sectoren is in Nederland een daling in vertrouwen te zien. De bancaire wereld en de financiële dienstverlening blijven het minste vertrouwen krijgen, waarbij zelfs tussen 2007 en 2012 het vertrouwen in banken met 42 punten daalde tot 40%. Drie sectoren waarin het vertrouwen in Nederland met dubbele cijfers daalde zijn energie (14 punten naar 51%), voedingsmiddelenindustrie (10 punten daling naar 70%) en de media (10 punten naar 53%). De technologiesector daarentegen voert de lijst aan waarbij 82% aangeeft vertrouwen te hebben in de sector.

Bekijk de executive summary