Minder vertrouwen in overheid

Van opinieleiders kan de overheid, ondanks een sterke daling van 75 procent naar 59 procent ten opzichte van vorig jaar, iets meer steun verwachten.

De Edelman Trust Barometer 2012 is een onderzoek naar vertrouwen in 25 landen, en wordt dit jaar voor de zevende keer gehouden.

Nederland is het enige land in Europa met een AAA-status waar het vertrouwen in de overheid met dubbele cijfers daalde. Annemieke Kievit, General Manager Edelman Benelux: ‘Het is het laagste punt ooit in de zeven jaar dat we dit onderzoeken.’

Overheidsfunctionarissen worden over de hele wereld gezien als minst geloofwaardige woordvoerders, met enkel het vertrouwen van 29 procent wereldwijd en 26 procent in Nederland. Voor het eerst onderzocht de Edelman Trust Barometer ook het vertrouwen onder het algemene publiek. Daarbij zegt bijna de helft (46 procent) van de Nederlanders er niet op te vertrouwen dat overheidsfunctionarissen de waarheid vertellen.

Bedrijfsleven
Ook het vertrouwen in het bedrijfsleven in Nederland daalde, met 10 procentpunten naar 65 procent; een flinke daling maar lang niet zo dramatisch als bij buurland Duitsland (van 52 procent naar 34 procent) en Frankrijk (van 48 procent naar 28 procent).

Opvallend is dat de respondenten in Nederland minder kritisch zijn op het bedrijfsleven dan op de overheid. Het verschil tussen de verwachting en de werkelijke prestaties wat betreft de overheid is 32 procentpunten. Vooral het effectief managen van het financiële beleid, het luisteren naar de burgers en open en transparant handelen, verdienen de meeste aandacht volgens de respondenten.

Het verschil tussen de verwachtingen en de werkelijke prestaties wat betreft het bedrijfsleven is 22 procentpunten. Het beste scoren zij op producten/diensten, innovatie en winst (11 procentpunten verschil tussen verwachting en prestatie).

Uit de Nederlandse resultaten blijkt dat bedrijven veel meer zouden moeten doen op maatschappelijk gebied om vertrouwen te winnen, zoals het juist behandelen van medewerkers, samenwerken om het algemeen belang te dienen, het verbeteren van het milieu, maar ook luisteren en transparant handelen.

Kievit: ‘Deze ‘zachtere’ activiteiten en gedragingen worden wereldwijd gezien als belangrijkste factoren die bijdragen aan het vertrouwen, belangrijker nog dan de bedrijfsprestaties. Het zijn echter nog wel de gebieden waar voor het Nederlandse bedrijfsleven het grootste verschil te zien is en een verbeterslag noodzakelijk is; met 29 procentpunten verschil tussen de verwachtingen en prestaties.’

‘Bedrijven moeten niet alleen zakelijk en operationeel sterk zijn, maar ook maatschappelijke en sociale belangen dienen,’zegt Kievit: ‘Hierbij is het fundamenteel dat ze verbonden zijn met hun medewerkers, klanten en de burger. Engagement wordt een belangrijke factor. Transparantie, luisteren, participeren en samenwerken zijn de sleutelwoorden bij het terugwinnen van vertrouwen in de toekomst. Ging het vorig jaar vooral om ‘Profit with Purpose’, dit jaar blijkt de formule Profit+Purpose+Engagement=Trust. Het is niet voor niets dat bedrijven massaal social media omarmen.’

Media en NGO’s
Edelman onderzocht ook het vertrouwen in NGO’s . Ook in deze instituten daalde het vertrouwen in Nederland; in de NGO’s werd een daling van 13 procentpunten gemeten. Kievit: ‘In Nederland zie je dat vanwege ons sociaal democratische systeem, waarbij alles aan elkaar is gekoppeld, het vertrouwen in alle instanties tegelijk omlaag gaat. Aan de andere kant blijven de NGO’s als geweten wel overeind.’

Temidden van dit verminderde vertrouwen in de verschillende instituten, scoorde ‘Iemand als ikzelf’ in Nederland het hoogste als betrouwbare woordvoerder; dit is aanzienlijk hoger dan vorig jaar (van 54 procent naar 70 procent).

Waar wereldwijd het vertrouwen in de media als enige instituut steeg; in de VS (met 18 procentpunten 45 procent), in het Verenigd Koninkrijk (met 5 procentpunten naar 37 procent) en Italië (van 44 naar naar 57 procent), gold dit niet in Nederland waar het vertrouwen daalde met 8 procentpunten naar 61 procent. Traditionele media, TV, kranten en tijdschriften zijn nog steeds de meest betrouwbare informatiebronnen.

Methodiek
De jaarlijkse Trust Barometer van Edelman is een wereldwijd onderzoek naar het vertrouwen van opinieleiders (en consumenten) in overheden, bedrijfsleven, media en non-gouvernementele organisaties (NGO’s). De twaalfde editie van dit onderzoek is door onderzoeksbureau StrategyOne in 25 landen uitgevoerd door middel van een 20-minuten durend online onderzoek met 25.000 respondenten uit het bredere publiek en 5600 opinieleiders (in de leeftijdscategorie 25-35 en 35-64 jaar). In Nederland is het onderzoek tussen 10 oktober en 30 november 2011 afgenomen bij 1000 respondenten uit het bredere publiek en 200 opinieleiders. Opinieleiders zijn in het onderzoek gedefinieerd als hogeropgeleiden met een inkomen dat in de top 25 procent ligt van mensen in dezelfde leeftijdscategorie uit hetzelfde land. Ze volgen meerdere keren per week zakelijke en nieuwsmedia en publieke beleidsissues.