Amerikaanse toestanden zijn er nog niet, maar ‘zwarte vrijdag’ begint ook in Nederland een begrip te worden. Liefde op het eerste gezicht is het zeker niet. In Nederland waren winkeliers vele jaren zeer lauw tegenover het van oorsprong Amerikaanse koopjesfenomeen. Maar dit jaar is de knop om. De cijfers lopen uiteen, maar de reclames liegen niet. Iedere winkelketen in nagenoeg elk segment van de detailhandel, zowel online als offline, heeft Black Friday omarmd.
Uit cijfers van Kieskeurig.nl blijkt dat 23 november dé belangrijkste shopdag van het jaar wordt. Televisies, smartphones en gameconsoles kunnen op de verlanglijst. Want daarop verwacht de Sint het meeste voordeel. Onderzoek van Ingenico (online betalingen) en YouGov naar koopgedrag tijdens Black Friday toont aan dat ruim 40% van de Nederlanders dit jaar van plan is om online te gaan shoppen op Black Friday. Betalingdata van Ingenico laten zien in Europa op Black Friday gemiddeld 72% meer wordt verkocht dan op een normale vrijdag. In Nederland is de piek zelfs nog hoger: er werd vorig jaar 132% meer uitgegeven op Black Friday.
Orientatiegedrag
Na Valentijndag en Halloween hebben we hier dus opnieuw een Amerikaanse traditie die wortel heeft geschoten in Europa. Black Friday vindt altijd plaats op de vrijdag na Thanskgiving. Het is een dag waarop winkeliers uitpakken met scherpe koopjes. Het is een extra vrije dag en voor Amerikanen de perfecte dag om te beginnen met inkopen voor Kerst.
Hoewel Black Friday zeker geen puur online fenomeen is, is het orientatiegedrag op dit koopmoment wel sterk online. Google houdt bij hoe vaak we bepaalde zoektermen gebruiken en constateert dat de populariteit van de woordcombinatie ‘Black Friday’ in Nederland de afgelopen vijf jaar ieder jaar is verdubbeld. Onderzoek naar de koopintenties tijdens Black Friday en Cyber Monday toont aan dat 71% van de Nederlanders, die van plan is te profiteren van de deals, alleen online op zoek gaat. Slechts 15% van Nederlandse Black Friday shoppers gaat alleen op zoek in fysieke winkels.
Het onderzoek, uitgevoerd door management consultancy Oliver Wyman, laat de groeiende populariteit van online shoppen zien. Kleding is het meest gewild tijdens het koopjesweekend, gevolgd door elektronica en sportartikelen.
In vergelijking met de VS, zijn de kortingen die retailers tijdens Black Friday in Nederland geven relatief laag. Het zou echter goed kunnen dat dit de komende jaren gaat veranderen, want de consument lijkt alleen bij hoge kortingen geïnteresseerd, zo blijkt uit het onderzoek. Acht op de tien Nederlanders koopt pas wat als een product 30% korting heeft of meer. Kopers in Nederland, die hun voordeel willen halen tijdens Black Friday, zijn van plan gemiddeld €286 uit te geven. Gepersonaliseerde acties effectiever dan algemene korting
Verlieslatende koopjesjagers
Door de hoge kortingen kan Black Friday voor winkeliers slecht uitpakken, waarschuwt Coen de Vuijst, partner bij Oliver Wyman: ‘Zeker als ze het willen openemen tegen de grote ketens. Zelfstandigen lopen het risico geld te verliezen, als ze het niet slim aanpakken. Consumenten worden geconditioneerd en zullen in hun aankoopgedrag anticiperen op de hoge kortingen.
Onder winkeliers leidt de angst om marktaandeel te verliezen tot spiraalbeweging van steeds hogere kortingen. Winkeliers moeten daarom een goede afweging maken tussen marktaandeel en winstgevendheid. Bij voorkeur ontwikkelen ze – eventueel samen met leveranciers – unieke activatiemechanismen die wel zorgen voor lange termijn voordelen. Een voorbeeld is “buy one – get one later”, ofwel instrumenten die zorgen voor het terugkomen van klanten in plaats van het aantrekken van eenmalige (verlieslatende) koopjesjagers.’
Hoewel Black Friday voor tijdelijk hogere consumentenuitgaven zorgt, moeten winkeliers beseffen dat deze aankopen niet altijd extra omzet betekenen. De helft van de ondervraagde Nederlandse shoppers geeft aan alleen producten te willen kopen, die ze al voor ogen hadden. Winkeliers moeten dus een strategie bedenken om niet alleen eenmalig hoge verkoopcijfers te realiseren, maar om dit om te zetten in een lange termijn klantenbinding en zo de resultaten te verbeteren.
Zelfstandige retailers vs grote merken
De angst dat zelfstandige retailers het gaan afleggen tegen de grote ketens, is overigens ongegrond volgens Ingenico. Uit het onderzoek van dit bedrijf blijkt dat in Nederland de kleinere retailers uit eigen land het goed doen ten opzichte van de grote internationale merken. Van de Black Friday-shoppers heeft 26% een voorkeur voor kleine, specialiseerde lokale winkels en 64% kiest het liefst voor gevestigde Nederlandse merken zoals Coolblue. 31% gebruikt bij voorkeur internationale webshops als Amazon.com en AliExpress. Dat zou erop kunnen duiden dat kleinere ondernemingen zich steeds beter kunnen weren tegen het geweld van grote massashops dankzij een gerichter aanbod en betere service en betaalmogelijkheden voor nationale en internationale klanten.
Scepsis over korting
Korting op producten is de voornaamste aanleiding om online te shoppen tijdens de Black Friday-uitverkoop. Toch zit daar wel enige scepsis. Ruim een derde (35%) van de Nederlandse consumenten denkt dat de korting niet helemaal eerlijk is tijdens de Black Friday-uitverkoop. Van deze groep verdenkt 92% retailers ervan de oorspronkelijke prijs voordien kunstmatig te verhogen. 28% gaat ervan uit dat de kortingsprijzen wel eerlijk zijn.
Ondanks het wantrouwen is voor 43% van de Nederlandse consumenten de productprijs het belangrijkste criterium, gevolgd door de veiligheid van betalingen, wat bij 12% een rol speelt bij de aankoopbeslissing. Daarna volgen gratis verzending (9%), snelle verzending (7%) en de variatie in productaanbod (6%). Benoit Boudier van Ingenico adviseert kleinere retailers dit jaar vooral de technologie in hun voordeel te laten werken in de strijd met de grotere merken: “Technologie maakt het speelveld voor iedereen gelijk in e-commerce. De partijen die internationale verkoop mogelijk maken in de lokale taal en valuta met de gewenste betaalmethodes, en hun webshop optimaliseren voor mobiele verkoop, zullen dit jaar als winnaars uit de bus komen bij de klanten die in deze periode op zoek zijn naar de beste deals, producten en aanbiedingen.”